Meer weten over: Waarom hulp vragen soms moeilijk is

'Ik doe het zelf wel.'

'Wat zullen ze van me denken als ik dit niet alleen aankan?'

Veel onderwijspersoneelsleden die na verschillende omwegen COnneCt contacteerden, hadden schroom om bij ons aan te kloppen in hun situatie. Ze gaven aan dat het in hun werkkring not done is om hulp te vragen. 

Ook wanneer ze nieuwe initiatieven nemen, voelen onderwijspersoneelsleden zich vaak alleen staan. Wanneer ze naar het schoolbeleid, de vakwerkgroep of collega’s stappen met een nieuw voorstel, voelen ze zich vaak teruggefloten. Wat nieuw en onbekend is, trekt niet meteen aan. Oude en gekende ‘schoolrecepten’ houden zo stand. 

 

Het is not done

Hoe komt het dat veel mensen en in het bijzonder onderwijspersoneelsleden moeite hebben met hulp vragen?

1. Opvoeding

Een eerste verklaring die voor iedereen kan opgaan, vind je in onze opvoeding. Vlamingen staan erom bekend niet erg snel de stap te zetten naar de hulpverlening. Ze houden problemen liever binnenskamers. Ze gunnen letterlijk en figuurlijk geen of weinig inkijk. Zelfs binnen de Vlaamse provincies zijn er daaromtrent verschillen!

Als je vanuit je opvoeding meekreeg dat je zo hard mogelijk moet werken en dat je moet uitblinken in wat je doet, kan dit leiden tot één of andere vorm van perfectionisme. Je laat dan niet makkelijk hulp toe. Je laat niet graag zien dat je ‘zwak’ bent want … dat past niet.

Sommige onderwijspersoneelsleden geven aan dat hun angst om hulp te vragen te maken heeft met trauma’s die ze in hun opvoeding hebben opgelopen. Misbruik en andere zware en minder zware vormen van teleurstelling in de relatie met ouders en familieleden kunnen betekenen dat iemand zich niet zo makkelijk openstelt voor hulp. Deze mensen zijn erg gevoelig voor de macht die iemand op hen uitoefende: ze ‘leerden’ dat iets niet aan het licht mocht komen, ze zijn bang voor tegenmaatregelen.

2. Status

In je werkkring, in jouw geval in onderwijs, wil je altijd een bepaald imago hoog houden. Hulp vragen, betekent voor heel wat onderwijspersoneelsleden dat ze vrezen niet langer ernstig genomen te worden. Het staat namelijk goed dat je veel drukte aan kan, een rijk gevulde agenda hebt, een druk sociaal leven leidt. Je doet het dan naar de huidige maatschappelijke normen goed!

In die omstandigheden wordt hulp vragen moeilijk. Je doet door tot je niet meer kan. Gevoelens van spijt en schuld tegenover het schoolbeleid, collega’s, leerlingen en hun ouders, partner en kinderen duiken op als je beseft dat je te ver bent gegaan:

“Ik voelde dat ik nergens meer goed kon doen: op het werk kreeg ik het niet meer rond, thuis ontstonden er daardoor spanningen. Op school waren de leerlingen dan weer de dupe.”

3. De leraar/het onderwijspersoneelslid als hulpverlener

Onderwijspersoneelsleden verlenen vaak zelf hulp aan leerlingen en collega’s. Voor ouders zijn ze een belangrijk aanspreekpunt rond de onderwijsloopbaan van hun kind.

Omdat onderwijspersoneelsleden zoveel vaardigheden hebben in het begeleiden en ondersteunen van anderen in moeilijke omstandigheden, denken ze in eerste instantie zelf doorheen een moeilijke periode te kunnen komen.

Je kwetsbaarheid en nood aan hulp laten zien is nochtans geen schande … want anderen zien het meestal dat je het minder goed maakt.

Als er in moeilijke omstandigheden toch hulp aangeboden wordt, wijzen deze onderwijspersoneelsleden het hulpaanbod vaak af: “Het zal wel lukken, ik heb alles onder controle.”

Hoe langer je nochtans wacht met het vragen van hulp, des te meer word je (over)belast, voel je je alleen, voel je nog meer druk en neemt de wanhoop toe.

Het is daarom belangrijk te aanvaarden dat je iets niet langer kan. Dat is niet makkelijk! Je moet de kans krijgen om te ontdekken wat fout gaat. Dat wil niet zeggen dat men je niet mag wijzen op de risico’s die je loopt. 

4. De leraar en zijn onafhankelijkheid

Men zegt wel eens dat een leraar heer en meester is in zijn klas. 
Deels is dat zo. Een leraar moet meestal op zijn eentje de vooropgestelde leerplandoelstellingen met zijn leerlingen bereiken. Klas- en vakoverstijgend zijn er vergader -en overlegmomenten in functie van bijvoorbeeld vakoverstijgende projecten. 

Leraren functioneren heel autonoom. Dat boezemt ontzag in. Maar, er zijn ook nadelen aan verbonden. 

Hoe onafhankelijker iemand moet functioneren of functioneert, hoe moeilijker het wordt om hulp te vragen. In onze huidige samenleving is dit veelbetekenend: je moet autonoom kunnen denken en werken, je moet je eigen en bij voorkeur drukke agenda kunnen bewaken, je bent in alle opzichten zelfstandig. Ben je daarom vooral op jezelf aangewezen?

Tegen de achtergrond van de recente coronacrisis werd duidelijk dat heel wat collega-werknemers online platformen opzetten om elkaar te ondersteunen in tijden van geïsoleerd werken. Dat illustreert de behoefte aan contact en wederzijdse ondersteuning. 

De zorgsector kreunt tijdens de coronacrisis onder het werk, maar wist dat een uitlaatklep nodig is om het hoofd boven water te houden. Er wordt dan ook voorzien in psychologische begeleiding voor het medisch personeel. 

Met andere woorden: autonoom werken sluit bepaalde vormen van onderlinge solidariteit of hulp niet uit! 

Als je toch bang bent om je autonomie te verliezen, kun je best goede afspraken maken, opdat je zelf controle kan houden over je leven en je werk.

5. Do ut des: ik geef opdat jij iets zou geven?

Heel wat onderwijspersoneelsleden zeggen ons dat ze bang zijn om iets terug te moeten doen als ze een vriend of collega om hulp vragen. Er zijn inderdaad praktische aangelegenheden waarin je best afspraken maakt zodat het ene plezier het andere waard is.

Toch past het in een context van hulpvragen een misverstand uit de wereld te helpen.

De meeste vrienden en collega’s willen net dat het goed gaat met je en willen daarom geen wederdienst. 
In een relatie is het vaak geven en nemen, maar in een noodsituatie liggen de kaarten anders.

6. ‘Ik verlies de regie’

Onderwijspersoneelsleden hebben graag de regie over hun klas en houden die ook graag in stand. Wanneer men de regie over zijn klas - en dus ook zichzelf - dreigt te verliezen, is gepaste hulp nodig.

Heel wat mensen verliezen terecht niet graag de controle. Als je hulp vraagt, moet je deze controle gedeeltelijk loslaten, moet je je overgeven aan het hulpaanbod van de hulpverlener (arts, psycholoog, mentor …).

In tijden van drukte en spanning lukken moeilijke dingen niet altijd. Integendeel, de moeilijke dingen vallen meer en meer op.

Als je de regie dreigt te verliezen, is het belangrijk dat je voor jezelf tracht in te zien wat je irriteert, wat je welbevinden in het gedrang brengt. 

Door hulp te vragen bij het in kaart brengen van je negatieve gedachten, krijg je langzaam maar zeker de regie terug in handen.

Samengevat

Hulp vragen kan je leren! 

• Trek voor jezelf op tijd aan de alarmbel!
  
  
• Stel jezelf de vraag waarom je het moeilijk hebt om hulp te vragen. 
  • Waarom is iets lastig om te doen voor jou? Probeer dit in de juiste context te plaatsen. Vind je het bijvoorbeeld status verlagend? Is dat werkelijk ook zo? 
  • Waarvoor heb je angst? 
  • Voel je je gekwetst?
    
    
• Weet wat hulp vragen je oplevert.
  • Waar zou je hulp bij willen?
  • Wat zie je graag anders?
  • Welke hulp kan je het best gebruiken?
  • Van wie? 
  • Hoe?
    
    
• Kijk anders naar hulp vragen! Als je het bekijkt als klaar staan voor elkaar, kun je er een beter gevoel bij krijgen.
  
  
• Ben je je bewust van je inlevingsvermogen? Je denkt te weten wat anderen zullen denken en voelen. Maar toets je bij anderen af of jouw gedachten en gevoelens ook kloppen?
  
  
• Zie hulp vragen als een vorm van vertrouwen. Jij vertrouwt een ander om iets voor jou te kunnen betekenen!

Benieuwd naar meer tips van COnneCt? Bekijk het overzicht van alle artikels die je kunnen helpen bij je functioneren in onderwijs.