Meer weten over: Hoe persoonlijk een interpretatie is

De mens achter de feiten

We oordelen snel over anderen. Nochtans is het belangrijk om ook te kijken naar de mens achter de feiten.

Met wie we beroepshalve of informeel ook praten – een collega, de leerling en zijn ouders, de leraar, de leerlingenbegeleider of de directeur – het is belangrijk om voorzichtig te zijn met het opplakken van labels.

Tijdens de gesprekken – zowel mondeling als digitaal – die we vanuit COnneCt voeren met leden die vragen hebben rond hun functioneren, blijkt dat men onder druk snel overgaat tot iemand labelen: die leraar is niet collegiaal of is overwerkt, die leerling is stug, die directeur is onredelijk …

We interpreteren en oordelen als mensen met andere woorden snel. Labelen maakt het ons gemakkelijk, omdat het dan voor iedereen duidelijk is wat je bedoelt. Vaak hangt er een vleugje humor aan vast en is het een manier om jezelf te profileren. 

Voor een constructief gesprek is het belangrijk dat je bij jezelf blijft toetsen hoe het met de ‘objectiviteit’ van jouw blik zit. 

Zoveel mensen, zoveel karakterstructuren

Temperament is genetisch geprogrammeerd: we krijgen het mee van onze moeder en vader. Maar iemands karakter … dat wordt geboetseerd doorheen de opvoeding en via allerlei positieve en negatieve ervaringen. Het is een kunst om daar tijdens een gesprek doorheen te zien!

Een fictief voorbeeld uit de COnneCt-werking maakt duidelijk hoe bepalend een eerste indruk kan zijn.

Fictief voorbeeld van aanmelding

Beste,

Wat is uw voorstel rond het probleem vermeld in onderstaande mails, die ik al naar mijn directie en schoolbestuur stuurde? Ik hoop dat u niet zo lang wacht met een antwoord als zij. 

Graag een snelle reactie.

De aanmelder in kwestie is er zich niet van bewust dat de info en bijhorende vraag vrij dwingend overkomen. De aanmelder stelt zich niet voor, zegt niet waar die lesgeeft, of die lid is van COC, vanuit welke bezorgdheid of vraag die contact opneemt met COnneCt. Integendeel, de aanmelder valt meteen met de deur in huis door het stellen van een voor hen op dat ogenblik pertinente vraag.

Het is voor COnneCt geen probleem om een en ander op te zoeken, zoals het lidmaatschap, de plaats van tewerkstelling … We kijken als het ware door de vraagstelling heen en nemen er geen aanstoot aan. Het betrokken personeelslid zit wellicht met een zeer prangende vraag en terwijl die in zijn hoofd maalt, schrijft die persoon die mail vanuit een aantal vooronderstelde evidenties. 

Die zijn evident voor hen, maar niet voor de lezer van de mail. Is dit dan iemand die een loopje neemt met ons? Neen. Is het iemand die ons beschouwt als praatpaal? Neen. We beseffen dat een nijpend probleem iemand in een modus kan brengen die aanmatigend of teleurgesteld of boos of … overkomt. Hier zou het gemakkelijk kunnen zijn om een label toe te kennen: is me dat een ‘koleirige’!?

Het is aan ons professionelen om daar gepast mee om te gaan. Het is aan ons allemaal – als collega’s of kennissen of vrienden – om te kijken naar de mens en de beweegredenen die achter zulke vragen schuilgaan. 

Toegepast op de actuele situatie in het onderwijs

Er bereiken COnneCt heel wat berichten over de zwaardere taakbelasting van onderwijspersoneel. Mensen die contact opnemen met COnneCt, vertellen ons dat ze niet alleen instaan voor hun lessen, maar ook nog heel wat bijkomende taken op zich nemen: zich verdiepen in onlinetoepassingen voor de lessen, het bewaken van de gezondheid en veiligheid in de klas en op school, het geven van remediëring, meer overleg plegen met collega’s, het klankbord zijn voor leerlingen met vragen en angsten ... Bij uitbreiding zijn er nog de psychosociale problemen die de coronacrisis met zich meebracht voor iedereen die bij onderwijs betrokken is en daarbuiten. 

Als je achter de feiten kijkt van een klacht, bedenking of noodkreet, maak je met andere woorden kennis met een voor velen verborgen leven van – in onze situatie – onderwijspersoneel. 

Een daarbij aansluitende vaststelling is dat vaak conflicten ontstaan, omdat klachten en commentaren erg persoonlijk worden opgenomen, terwijl ze zo niet zijn bedoeld. De afwezigheid van een onderwijspersoneelslid is in deze tijd van lerarentekort onaangenaam, maar men kiest er niet voor om ziek te worden. Een personeelslid dat een commentaar op ziekteverloven te persoonlijk opneemt, voelt zich gekwetst. Het is dus zaak dat directie, collega’s … goed laten voelen dat het ziekteverlof eerder een structureel probleem is dan een persoonlijk. Hetzelfde geldt voor de zovele pijnlijke situaties die kunnen ontstaan door de overbelasting van iemand. In de meeste gevallen kiest men er niet voor overbelast te worden. Het overkomt je eenvoudigweg. 

Goedkope reacties

Goedkope reacties op de getuigenissen en noodkreten van onderwijspersoneel in de media liggen voor de hand. De reacties zijn wat ze zijn. Toch moeten we die noodkreten ernstig nemen om te tonen dat we het menen met ons onderwijsengagement! Zo tonen we ook ons respect voor de ‘sérieux’ waarmee anderen hun jobs tot ieders tevredenheid uitvoeren.

Verwijten aan het adres van wie dan ook (dé minister, dé onderwijskoepel, dé directie, die collega’s) nodigen uit om na te denken over onze opdracht: binding maken met onze (onderwijs)opdracht en ons schoolteam in functie van werkbaar werk voor de leraren en de leerlingen.

In deze crisistijd is deze oproep meer dan ooit aan de orde. De spanningen in onderwijs rond de organisatie van de scholen beklijven en doen mensen vaak vreemd reageren op elkaar. Achter die reactie schuilt echter een bezorgd onderwijspersoneelslid. En die zorg moeten we ernstig nemen. 

De saus waarin de zorg werd geserveerd, smaakt misschien niet altijd even lekker, maar ze kan meer op smaak gebracht worden door luisterbereidheid en door te kijken naar de mens achter de feiten.

Benieuwd naar meer tips van COnneCt? Bekijk het overzicht van alle artikels die je kunnen helpen bij je functioneren in onderwijs.