Comité voor preventie en bescherming op het werk

In ondernemingen met minstens 50 werknemers verloopt het sociaal overleg over het welzijn op het werk via het comité voor preventie en bescherming op het werk (comité PB). In de publieke sector spreekt men van (basis)overlegcomités.

Vakbondsafvaardiging

In de ondernemingen zonder comité PB, neemt de vakbondsafvaardiging de bevoegdheden van het comité PB over. De werkingsregels van het comité PB zijn dan echter niet van toepassing. Het is dus een goed idee om met de werkgever een akkoord te sluiten over de wijze waarop de vakbondsafvaardiging de bevoegdheden van het comité PB uitvoert.

De leden van de vakbondsafvaardiging genieten wel van dezelfde bescherming als de personeelsafgevaardigden in de comités PB. Deze bescherming vangt aan op de datum van het begin van hun opdracht en eindigt op de datum waarop de bij de volgende verkiezingen verkozen kandidaten worden aangesteld als lid van het comité.

Rechtstreekse raadpleging werknemers

Als er ook geen vakbondsafvaardiging is, moet de werkgever de werknemers rechtstreeks raadplegen. De procedure voorziet onder andere een register waarin de werknemers volledig anoniem hun voorstellen, opmerkingen of advies kunnen optekenen.

Vergaderingen van het comité PB

Het comité PB vergadert minstens 1 keer per maand, wanneer minstens één derde van de werknemersafvaardiging hierom vraagt, of op aanvraag van de ambtenaren van het Toezicht welzijn op het werk.

De vergaderingen van het Comité PB gelden als werkelijke arbeidstijd en zijn als zodanig bezoldigd. De voorzitter van het comité is de werkgever of een afgevaardigde aan wie hij zijn bevoegdheden overdraagt. Elk gewoon (effectief) lid van het Comité PB ontvangt minstens 8 dagen vóór de vergadering schriftelijk de uitnodiging van het secretariaat. 

Samenstelling van het comité pb

Het comité PB is een paritair overlegorgaan en bestaat uit werknemers- en werkgeversvertegenwoordigers. Het aantal werkgeversvertegenwoordigers kan niet hoger liggen dan het aantal werknemersvertegenwoordigers (ook militanten genoemd). De vertegenwoordigers van de werknemers en de vertegenwoordigers van de werkgever nemen aan het comité PB deel met beslissende stem (met advies- en stemrecht).     

Deze personen hebben een raadgevende stem (adviesrecht maar geen stemrecht) in het comité PB:

• de preventieadviseur, die de leiding heeft over de interne dienst PB of de afdeling van de interne dienst,
• de andere preventieadviseur(s) van de interne of externe dienst PB (telkens wanneer een punt op de agenda staat dat onder hun bevoegdheid valt)
• de vertrouwenspersoon
• de milieucoördinator (enkel in Vlaanderen) 

Militanten kunnen zich in het comité PB laten bijstaan door deskundigen van hun keuze. De werkgever moet hierover zijn akkoord geven.

Deelnemers in het comité pb

• Deelnemers met beslissende stem:
  • de militanten
  • de vertegenwoordigers van de werkgever, met inbegrip van de voorzitter
• Deelnemers met raadgevende stem:
  • de preventieadviseur, die de leiding heeft over de interne dienst PB. Hij/zij is ook secretaris van het Comité PB
  • indien die bestaat, de preventieadviseur arbeidsarts van de interne dienst PB
  • de andere preventieadviseurs van de interne dienst PB en de preventieadviseurs van de externe dienst PB (onder andere de arbeidsarts), telkens wanneer een punt op de agenda staat dat tot hun bevoegdheid hoort. Dit is vooral vereist bij de bespreking van het globaal preventieplan, het jaarlijks actieplan en het medisch jaarverslag.

In Vlaanderen neemt de milieucoördinator deel aan de vergadering als de punten op de agenda te maken hebben met zijn/haar opdracht. De werknemersvertegenwoordigers kunnen zich op het Comité PB laten bijstaan door deskundigen van hun keuze. De werkgever moet hierover wel zijn akkoord geven.

Besluitvorming binnen het comité pb

De wet voorziet geen enkele regeling voor de wijze waarop men beslissingen moet nemen in het comité PB. Wel moet de manier waarop akkoorden worden besloten, in het huishoudelijk reglement vermeld staan.

Zijn er unaniem uitgebrachte adviezen over ernstige risico’s, dan moet de werkgever er zo snel mogelijk een conform gevolg aan geven. Voor uiteenlopende adviezen moet hij een passend gevolg geven. Aan alle andere adviezen geeft hij gevolg binnen de door het Comité gestelde termijn of, indien geen termijn is bepaald, uiterlijk binnen de 6 maanden. De werkgever die de adviezen niet volgt, deelt de redenen hiervan mee aan het comité PB.

Agenda en communicatie van het comité pb

Zowel de werkgevers- als de werknemersafgevaardigden kunnen punten op de agenda plaatsen. Een agendapunt wordt 10 dagen vóór de vergadering bezorgd aan de voorzitter. Elk gewoon (effectief) lid van het comité PB ontvangt minstens 8 dagen vóór de vergadering schriftelijk de uitnodiging van het secretariaat. 

Minstens 8 dagen vóór de vergadering wordt de datum en de agenda van de vergadering meegedeeld aan het personeel. Het personeel wordt binnen de 8 dagen na de vergadering over de beslissingen van het comité PB geïnformeerd.

Verder krijgt het personeel info over: de inhoud van het jaarlijks actieplan, van het jaarverslag van de interne dienst PB en van de gevolgen die worden gegeven aan de adviezen van het comité PB. 

Huishoudelijke reglement van het comité pb

Artikel 68 van de Wet Welzijn verplicht elk comité PB tot het opstellen van een huishoudelijk reglement. Deze verplichting is zeer belangrijk om de vergaderingen vlot te laten verlopen: hoe en wanneer plaats je een punt op de agenda, wie zit de vergadering voor, hoe worden beslissingen in het comité PB genomen, ... 

Je kan hiervoor gebruik maken van ons model huishoudelijk reglement comité PB (Vakbeweging 918: Sociaal overleg op de werkvloer).

Het comité PB zet zich in om het welzijn van de werknemers te bevorderen. De belangrijkste bevoegdheden zijn:

• Advies geven over het welzijnsbeleid, het globaal preventieplan, het jaarlijks actieplan, het gezondheidstoezicht, … 
• Akkoord geven over de aanstelling en verwijdering van een interne preventieadviseur of milieucoördinator, over de procedures in het kader van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag, ...
• Meewerken aan het opsporen van risico's voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers, situaties waar het werk niet aan de mens is aangepast, de oorzaken van deze problemen en naar de mogelijke oplossingen.
• Voorafgaand advies uitbrengen over alle voorstellen, maatregelen en middelen die impact kunnen hebben op het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.
• Het onthaal, de informatie en de vorming van werknemers rond preventie en bescherming op het werk.

Bevoegdheden van comité pb in Ondernemingen zonder OR

In ondernemingen zonder ondernemingsraad (OR) heeft het comité PB ruimere bevoegdheden. 

Indien er in deze ondernemingen ook geen vakbondsafvaardiging is of slechts een deel van het personeel vertegenwoordigt, dan krijgt het comité PB ook nog een aantal bevoegdheden op sociaal vlak en tewerkstelling.

De welzijnsreglementering voorziet allerlei opdrachten voor het comité PB. Sommige opdrachten komen op regelmatige basis terug, andere wanneer een bepaald voorval zich voordoet.

Een goede planning van alle werkzaamheden van het comité PB zorgt voor een spreiding van de werklast en voorkomt dat bepaalde opdrachten in de verdrukking komen.

Je kan je als militant baseren op dit voorstel van jaarkalender. De wetgeving legt voor sommige opdrachten vast in welke maand ze aan bod moeten komen. Je kan deze kalender invullen naargelang de specifieke omstandigheden in je onderneming.