Naar aanleiding van de bekendmaking gisteren van het rapport van het Rekenhof over het uitbestedingsbeleid van de VDAB willen wij een eerste reactie geven.

Het huidig uitbestedingsbeleid verloopt blijkbaar niet altijd volgens de geldende regels. Het Rekenhof stelt hierbij vast dat dit niet loopt zoals het hoort en haalt hierbij fundamentele tekortkomingen aan.

Zo ontbreekt er een kader en de wijze waarop de samenwerkingen vorm kregen, die "meermaals juridisch betwistbaar" waren. Subsidies en overeenkomsten waren verschillende keren wettelijk niet in orde, zo staat nog in het rapport.

De VDAB neemt beslissingen om een dienstverlening uit te besteden volgens het Rekenhof zonder goed te weten of dat succesvol kan zijn bij klanten, en zonder inzicht in de (kosten)effectiviteit. De organisatie van en de controle op de dienstverlening via partners "vertoont belangrijke tekortkomingen". Deze bekommernis werd ook reeds enige tijd regelmatig geuit door verschillende personeelsleden.

Nog volgens het rapport zou de VDAB vaak al jaren op de hoogte zijn van de problemen. Diverse veranderingsprojecten werden opgestart, maar meestal zonder overtuigende resultaten.

Het Rekenhof vraagt o.a. aandacht voor een beter informatiebeheer. Een ander belangrijk punt is het gebrek aan een helder beslissingskader waarmee kan worden gekozen om dienstverlening zelf uit te voeren, of uit te besteden aan partners.

Wat dit laatste betreft leeft er een groeiende ongerustheid bij het personeel van de VDAB. Naast de geplande uitbesteding van het schoonmaak- en cateringpersoneel, wordt het voor de andere medewerkers van de VDAB stilaan duidelijk dat er al dan niet grondige wijzigingen op til zijn, met de onduidelijkheid wat dit concreet zal inhouden voor hun verdere opdrachten en taken binnen de organisatie op de korte of middellange termijn.

Zo zijn er reeds plannen voor andere taakinvullingen van de instructeurs, de e- en amc- (arbeidsmarktcompetentie) coaches en vermoedelijk uiteindelijk ook voor de bemiddellaars. Na de vele veranderingsprocessen van de laatste jaren, leeft het gevoel bij een meerderheid van het personeel dat de VDAB in de nabije toekomst nog slechts een eerstelijnsrol als zogenaamde “dispatcher” zal vervullen voor werklozen en werknemers. Dit zou kunnen betekenen dat men na een eerste inschatting, de klanten zou doorverwijzen naar externe partners. Daarmee gaat men voor een gedeelte voorbij aan het potentieel van de huidige medewerkers. Er is voldoende ervaring en knowhow aanwezig in de organisatie om niet zomaar alles uit te besteden bij externe partners.

Het Rekenhof komt tot eenzelfde vaststelling als veel personeelsleden dat de diverse veranderingsprojecten die de laatste jaren werden opgestart, meestal weinig overtuigende resultaten hebben opgeleverd. De vele opeenvolgende veranderingsprocessen van de laatste jaren eisen een steeds grotere tol en leiden tot veranderingsmoeheid.

Wij hebben in principe geen probleem met betrekking tot de huidige en toekomstige rol van regisseur, maar blijven toch ook voorstander van de zekere rol als actor, waar dit aangewezen is. Voorwaarde hierbij is dat men voor alle door de Vlaamse regering opgedragen taken, telkens een goede en grondige evaluatie dient te maken van de meerwaarde die ofwel de VDAB, ofwel de externe partners kunnen bieden bij de opgedragen taken.

In het rapport staan terechte bedenkingen bij de efficiëntie en doelmatigheid van de uitbestedingen. Dit is op dit ogenblik absoluut geen goed signaal naar het personeel van de VDAB. Deze vaststellingen voeden namelijk de stijgende frustratie en het groeiende ongenoegen, met het gevolg dat meer en meer medewerkers zich ofwel niet langer gewaardeerd voelen, of zelfs ernstig nadenken over een andere functie buiten de VDAB. Dit heeft mogelijks op korte termijn invloed op de kwaliteit van de dienstvelening.

Bij elke transitie is de betrokkenheid van en de interactie met het personeel van het grootste belang. Wij zijn als vakorganisatie niet tegen veranderingen, maar vragen wel een open en transparante communicatie met alle betrokkenen op de verschillende echelons van de organisatie.

Ook los van deze coronaperiode is verbondenheid en betrokkenheid van de medewerkers in alle organisaties de absolute prioriteit voor het faciliteren en slagen van om het even welke transitie, dus ook in deze zoveelste hervorming bij de VDAB.

Wij hopen dat alle verantwoordelijken binnen de VDAB de moed zullen hebben om de geplande hervormingen goed te duiden en te concretiseren in nauw overleg met al hun medewerkers, zodat deze grondige transitie alsnog een kans op slagen zal hebben.