Op 5 oktober is het de Internationale dag van de leraar. Unesco  nam daarvoor het initiatief in 1994. De organisatie wil zo het werk van de leraar in de kijker plaatsen en internationale normen voor het beroep bevorderen. Elke leraar moet een kwalitatief goede opleiding krijgen, naast voortdurende professionele ontwikkeling. Unesco pleit zo ook voor bescherming van de rechten van de leraar.

De Wereldlerarendag herdenkt de goedkeuring van de IAO-/Unesco-aanbeveling van 1966 over de status van leraren. Die aanbeveling legt benchmarks vast voor de rechten en verantwoordelijkheden van leraren en stelt normen voor hun initiële voorbereiding en vervolgopleiding, werving, werkgelegenheid en onderwijs- en leeromstandigheden. De aanbeveling over de status van het onderwijzend personeel in het hoger onderwijs werd in 1997 aangenomen als aanvulling. Wereldlerarendag wordt georganiseerd in samenwerking met Unicef , de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en Education International (EI).

COC onderschrijft die visie en wil leraren daarom mee in de kijker zetten en bedanken voor de rol die zij elke dag enthousiast en gedreven opnemen. Maar een goed draaiend onderwijsteam steunt op veel verschillende medewerkers. Naast de leraren zijn er ook het ondersteunend personeel, middenkader en directies, docenten, coördinatoren, onderhoudspersoneel, CLB-medewerkers … Daarom spreekt COC liever over de Dag van het onderwijspersoneel, waarop het hele team in de schijnwerpers geplaatst wordt. Uiteraard gebeurt dat liever nog elke dag.

Unesco, Unicef, UNDP, IAO en Education International legden enkele jaren geleden, naar aanleiding van de Internationale dag van de leraar, een gemeenschappelijke verklaring af: recht op onderwijs betekent recht op een gekwalificeerde leraar! De organisaties riepen overheden over heel de wereld op om te investeren in onderwijs, maar zeker ook in degelijk opgeleide leraars. Zij wezen op het wereldwijde lerarentekort en in hun gemeenschappelijke verklaring zeiden zij letterlijk: “Om aan de vraag naar nieuwe leraars te voldoen, werven onderwijsautoriteiten vaak mensen aan met weinig of geen lerarenopleiding of leggen zij de onderwijslat lager. Soms wordt aan leraars ook gevraagd vakken te geven waarvoor zij niet zijn opgeleid. In armere landen wordt het lerarentekort opgelost door de klasgroepen groter te maken met een verwoestende impact op de onderwijskwaliteit en de taakbelasting van de leraar.” Die noodkreet blijft vandaag actueel. Recente ervaringen wijzen erop dat ook het welvarende Vlaanderen niet ontsnapt aan dat soort ‘oplossingen’. 

Onderwijs is zowel een mensenrecht op zich als een onontbeerlijk middel om andere mensenrechten te realiseren. Onderwijs stelt mensen in staat om volwaardig deel te nemen aan het leven. Onderwijs beschermt kinderen en bevordert democratie. Onderwijs moet erkend worden als een van de beste investeringen die een overheid kan doen. Een goed gevormde en actieve geest is een van de vreugden en beloningen van het menselijk bestaan. Daarom pleit COC ervoor om de vakken godsdienst en niet-confessionele zedenleer te behouden in het leerplichtonderwijs. Leraren die zich dagelijks inzetten voor die vakken, vormen leerlingen ook mee tot kritische burgers. Die vakken bieden een referentiekader dat betekenis en zin geeft. Ze hebben bovendien een duidelijk ontwikkelde identiteit en kunnen van daaruit de groei en het welbevinden van jonge mensen bevorderen. Laten we de leerlingen de kans blijven geven om zich in de veilige leeromgeving van de klas te verhouden tot andere levensbeschouwingen en hen daarin elkaar ook te leren respecteren. In artikel 24 van de Grondwet staat onder meer dat de scholen ingericht door openbare besturen tot het einde van de leerplicht de keuze aanbieden tussen onderricht in een der erkende godsdiensten en de niet-confessionele zedenleer. Organisatorische problemen zijn niet meer dan een  flinterdun motief om de levensbeschouwelijke vakken zonder meer af te schaffen.

De Dag van het onderwijspersoneel is een speciale dag om waardering voor het onderwijspersoneel te tonen. De dag wordt wereldwijd gevierd in ruim 90 landen. Personeelsleden die werken in onderwijs zijn de sleutel tot een stralende toekomst, want ze vormen de komende generaties niet alleen met kennis en vaardigheden, maar ook met waarden, ethiek en inspiratie. Dagelijks zetten zij zich in om elke leerling, student of cursist te betrekken en te ondersteunen.

Als mentors en vormgevers van de samenleving hebben ze de kracht om levens te veranderen en dragen ze bij aan positieve veranderingen en groei. Met de uitdagende omstandigheden waarin ze werken, verdienen alle personeelsleden onze oprechte dankbaarheid, want ze inspireren niet alleen huidige, maar ook toekomstige generaties om het onderwijs te blijven verbeteren. Ondanks alles hoopt COC dat elk personeelslid dat in of voor onderwijs werkt toch een mooie ‘Dag van het onderwijspersoneel’ heeft. Duizendmaal dank om je dag na dag in te zetten voor je leerlingen, studenten en cursisten. 

Koen Van Kerkhoven