Onmisbaar Openbaar: wie het verschil maakt, verdient respect

Vandaag is het Internationale Dag van de Openbare Dienstverlening, een dag die door de VN werd uitgeroepen om "de waarde en deugd van openbare dienstverlening aan de gemeenschap te vieren". Een terecht initiatief, want elke dag zetten ruim 1 miljoen Belgen zich in voor de samenleving. Stuk voor stuk zijn ze onmisbaar.

Openbare diensten vormen de ruggengraat van onze samenleving. Ze garanderen sociale gelijkheid omdat ze ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot essentiële rechten als veiligheid, onderwijs, bescherming, nutsvoorzieningen of mobiliteit … Van de kinderopvang voor onze jongsten, tot de buschauffeur die ons veilig naar het werk, de winkel of vrienden brengt. Van de verpleegkundige die nachtdiensten draait en de inspecteur die je voedsel controleert tot de administratief medewerker die de studiebeurs voor je kind regelt, je reispas tijdig in orde brengt of je bouwvergunning aflevert. Een dag als vandaag is dus dé gelegenheid om deze stille krachten eens extra te bedanken.

Ilse Heylen, voorzitter ACV Openbare Diensten: “Maar in plaats van taart en toeters, worden onze publieke diensten op iets helemaal anders getrakteerd: besparingen, wantrouwen en een negatief imago. Ze staan vandaag onder druk, niet omdat ze falen, wel omdat al ze jarenlang structureel ondergefinancieerd zijn.”

De gevolgen daarvan zijn op alle niveaus voelbaar: in de zorg en kinderopvang, in gevangenissen, bij politie, brandweer, defensie en douane, bij De Lijn, bij controle- en inspectiediensten, bij VDAB en OCMW’s, in het onderwijs, … Bovendien is er een groot personeelstekort in de openbare sector waardoor de werkdruk, net als het aantal burn-outs toeneemt. Werken in de openbare sector wordt steeds minder aantrekkelijk: werknemers haken af, nieuwe mensen zijn nauwelijks te vinden.
De huidige regeringen lijken blind voor deze krakende ruggengraat en zorgen voor nog meer afbrokkeling van onze publieke diensten: taken van federale diensten worden doorgeschoven naar het lokale niveau zonder dat daar degelijke financiering, mensen of middelen tegenover staan.

Ilse Heylen: “Voor persoonlijke dienstverlening aan de burger is geen tijd meer. De overheid wordt killer en staat steeds verder af van de bevolking. Niet alleen het personeel van de openbare sector draagt daar de gevolgen van, maar een hele maatschappij. De bevolking krijgt intussen de boodschap dat de openbare sector niet meer dan een geldverslindend apparaat is. Ambtenaren worden geheel onterecht weggezet als inefficiënt of lui met een veel te hoog pensioen waar drastisch op bespaard kan worden. Maar wie ooit een maatschappelijk werker zag die gezinnen overeind houdt, of een brandweerman die levens redt, weet dat het mensen zijn die geven om hun werk - en om ons. Wat de burger nodig heeft, blijkt al lang niet meer van tel. Op zijn minst verontrustend als we écht willen zorgen voor onze kinderen en kleinkinderen.”

Een sterke publieke sector is geen kostenpost, maar een evidentie in een land dat zich beschaafd en ontwikkeld noemt, het is een investering in gelijke kansen voor elk kind, toegankelijke zorg voor elke burger. Met publieke diensten bouwen we ook in de toekomst aan een kwalitatieve samenleving waarin iedereen telt.

Een bevraging onder werknemers bij openbare diensten geeft alvast duidelijke krijtlijnen om in een kwaliteitsvolle job kwaliteitsvolle diensten te verlenen: investeer in extra mensen en realistische taakverdeling, zorg voor echte waardering en erkenning, verbeter communicatie, voorzie moderne tools en voldoende tijd, investeer in opleiding, stimuleer ontplooiing en geef groeikansen. En vooral wees fier op de eigen werknemers, in plaats van ze steeds opnieuw in het verdomhoekje te steken.

 Ilse Heylen: “Met de campagne “Onmisbaar Openbaar” en een kleine attentie willen we de mensen in de publieke sector bedanken voor hun onmisbare werk. Vandaag, morgen en overmorgen. Laten we dus stoppen met besparen op wat ons samenhoudt en wat onze samenleving sterk houdt. Laten we investeren in mensen, in diensten, in vertrouwen. Laten we het publieke opnieuw publiek maken — van iedereen, voor iedereen. Want wat onmisbaar is, kan je niet zomaar wegvegen.”