Overheidspersoneel verdient stuk minder dan werknemers in de privésector
In Het Laatste Nieuws vertelt voormalig OpenVLD kabinetchef Rudy Aernoudt dat een ambtenaar bijna 1000 euro meer verdient dan een werknemer in de privésector. Aernoudt valt in datzelfde artikel voor de zoveelste keer het ambtenarenstatuut aan. Maar hoe zit het nu echt? In deze factcheck bekijken we specifiek naar de loonverschillen tussen statutaire ambtenaren en bedienden.
De berekening zou gebaseerd zijn op het salariskompas van Jobat, een interessant instrument dat een indicatie kan geven van nieuwe tendensen. Zo zien we bijvoorbeeld dat er minder woon-werkverkeervergoedingen worden aangegeven. Maar het salariskompas is geen wetenschappelijke loonstudie: Jobat doet geen steekproef, maar gebruikt de info van 62.000 respondenten die zelf hun gegevens doorgeven. Zij vormen dus niet noodzakelijk een representatief staal van de werkende bevolking. Hierdoor wordt een loonstijging bij ambtenaren van maar liefst 17,5% tegenover 2023 waargenomen terwijl de toepassing van de perequatie om de pensioenen te bepalen slechts een reële loonstijging van 1,09% laat zien.
Jobat werkt bovendien met een vergelijking op basis van gemiddelde lonen en niet met mediaanlonen, zoals HLN terecht aanhaalt. Dit is geen detail. Een vergelijking tussen een ambtenaarsalaris en een loon in de privésector moet op basis van doorsneecompensaties gebeuren. De federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning (BOSA) maakt elk jaar een marktvergelijking tussen de lonen van de federale overheidsambtenaren en lonen in de privésector. Deze mediaanvergelijking gebeurt op basis van gelijk functiegewicht (gelijkwaardige complexiteit en verantwoordelijkheid) en leeftijd. Uit die loonstudie van 2024 komt een heel ander beeld van het ambtenarensalaris.
Op het eerste zicht lijken federale statutaire ambtenaren inderdaad meer te verdienen dan hun collega’s in de private sector. Het basissalaris van de statutaire ambtenaar ligt 12% hoger dan dat van een gelijke werknemer in de private sector. Op een bedrag van 3 850 euro bruto maandloon is dat een verschil van 462 euro. Dat staat ver van de 919 euro die in het artikel wordt vermeld. Maar de vergelijking stopt niet bij het basissalaris. Wanneer we de totale verloning of de totale compensatie in beschouwing nemen en dus voordelen als een bedrijfswagen, premies, maaltijdcheques, winstparticipaties,… meetellen, dan verdienen werknemers in de private sector liefst 8% méér dan de statutaire ambtenaren in de federale overheidsdiensten! Op een doorsnee bruto maandloon van 3 850 euro maakt dat een verschil van 308 euro per maand. Ook Jobat wijst erop dat ambtenaren minder extralegale voordelen hebben dan bedienden.
Dit is een gemiddelde over alle niveau’s en klassen heen. Misschien verdienen topambtenaren en kaderleden dan meer dan hun equivalenten in de private sector? Maar ook daar is op geen enkel niveau, van A5 tot D, de totale compensatie voor statutaire ambtenaren meer dan die in de privésector. Op niveau C bedraagt het verschil zelfs 12%! We moeten al heel erg in detail inzoomen om de functie te vinden die meer verdient in de overheid dan in de private sector: als A3 projectmanager in de bouwsector verdien je 10% meer wanneer je voor de overheid werkt – met die nuance dat er geen perfecte 1 op 1 equivalent voor deze functie bestaat.
Dit is geen nieuwe discussie. In 2016 beweerde Bart De Wever al dat ambtenaren meer verdienen dan werknemers. Toen was de conclusie ook al dat de totale compensatie in de privésector hoger lag dan bij de overheid. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat de creatieve interpretatie van de cijfers een duidelijk politiek doel voor ogen heeft: de werknemers opzetten tegen elkaar om zo de aanval op de lonen en pensioenen van de ambtenaren te openen.