Betaal overwerk dubbel en neem niet-kerntaken weg

De Christelijke Onderwijscentrale buigt zich al langer dan vandaag over het lerarentekort. In haar knipperlichtennota van januari 2021 doet ze concrete voorstellen die op (middel)lange termijn een effect kunnen hebben. COC stelt nu ook dringende tijdelijke crisismaatregelen voor om de huidige noodsituatie aan te pakken. 'Betaal alle overuren dubbel en neem de niet-kerntaken weg! Zo zet je in op het gekwalificeerde en ervaren personeel dat nu al in onderwijs werkt. Op dit moment focussen op nieuwe – al dan niet gekwalificeerde – personeelsleden lost het acute probleem niet op, zeker niet op heel korte termijn. Bovendien dreig je een nieuw probleem te creëren: een verdere daling van de onderwijskwaliteit,' zegt Koen Van Kerkhoven, secretaris-generaal van COC.

COC stelt twee samenhangende maatregelen voor. 'Langs de ene kant willen we dat leraren échte waardering krijgen voor het extra werk dat ze leveren in deze crisistijden van corona, lerarentekort, overbevraging van het onderwijs en ga zo maar door. Langs de andere kant willen we hen ontlasten van taken die niet tot de kern van hun opdracht behoren. Om een trein te laten rijden heb je twee rails nodig, het is belangrijk om gelijktijdig op de twee in te zetten. Leraren die les geven bovenop hun voltijdse opdracht, worden daar nu niet altijd voor betaald en als ze betaald worden, is het te weinig. Daarnaast doen ze taken die ook anderen kunnen overnemen, zoals speelplaats- en reftertoezicht of toezicht in klassen waarvan de leraar afwezig is. In de plaats van leraren te onderwaarderen door hen gratis te laten overwerken en taken te laten doen die eigenlijk niet tot hun opdracht behoren, moet extra inzet dubbel geapprecieerd worden! Dat doe je door hen in deze crisisperiode dan ook dubbel te betalen voor dat overwerk. Volgens het Grote Tijdsbestedingsonderzoek is de gemiddelde werktijd van de Vlaamse voltijdse leerkracht in het basis- en secundair onderwijs, berekend over een gans kalenderjaar, nu al gemiddeld 41,5 uur per week.'

COC vindt het tijd om eenvoudige, haalbare en tijdelijke crisismaatregelen te nemen die onmiddellijk ingang kunnen vinden. ‘Er hoeft niet van alles structureel te veranderen. Dat heeft misschien ook gevolgen die we nu nog niet kunnen inschatten. Dat vraagt dus grondig studiewerk en zorgt voor vertraging. We hebben al veel voorstellen gelezen en gehoord die mogelijks oplossingen kunnen bieden op langere termijn. We hebben de onze uitgebreid toegelicht in onze knipperlichtennota. Maar om het tekort hier en nu aan te pakken, moeten we ook inzetten op de leraren die we al hebben. Modellen tonen aan dat de grote nood aan leraren uiteindelijk zal afnemen, op voorwaarde dat we de stroom uit het lerarenberoep kunnen afremmen. Want vooral daar wringt het schoentje. En daarom moet er iets gebeuren voor de mensen die vandaag al voor de klas staan!’

Maar komen met het voorstel van COC de niet-kerntaken van leraren met overuren, dan niet terecht op de schouders van hun collega’s? 'Dat kan uiteraard absoluut niet de bedoeling zijn. Vandaar ons even noodzakelijke tweede spoor: het niet-kerntakenpakket van leraren met overuren mag niet in het mandje van de andere personeelsleden terechtkomen. Ofwel bouwt een school die taken af, ofwel neemt de school extra personeel aan om die taken uit te voeren. We vragen al een tijdje om een scherpe analyse te maken van alle taken die een leraar nog bovenop zijn kernopdracht krijgt. Volgens ons kunnen en moeten scholen ruimte en tijd vrijmaken voor de échte taak van de leraar: lesgeven!'

COC wil dus liever niet inzetten op zij-instromers of onderwijsassistenten? 'We hebben uiteraard geen probleem met zij-instromers.  Integendeel, zij blijven welkom. We hebben ze ook nodig. We zeggen alleen dat die focus het probleem vandaag niet gaat oplossen. Er staan geen massa’s zij-instromers te trappelen om te starten in het onderwijs. Bovendien moet je starters in onderwijs ook tijd geven om zich in te werken en ervaring op te doen. Vele zij-instromers zullen ook nog de juiste kwalificaties moeten behalen. Inzetten op zij-instromers is dus geen mirakeloplossing. De onderwijsassistenten zijn een heel ander verhaal. Zij zijn geen leraren en kunnen hen dus ook niet vervangen. Leraren met een vakopleiding met didactiek en een bewijs van pedagogische bekwaamheid zijn dé garantie op kwaliteitsvol onderwijs. We willen correct gekwalificeerd personeel voor de klas. Daarvan structureel gaan afwijken, gaat de crisis van het lerarentekort op termijn vervangen door een crisis van nog verder dalende onderwijskwaliteit. Dan zitten we pas echt met een onomkeerbaar probleem.'