Heropstart onderwijs na de herfstvakantie

Om de verspreiding van het coronavirus in te dijken, werd de herfstvakantie met een week verlengd. Op maandag 16 november start het onderwijs opnieuw op. Daar horen enkele nieuwe coronamaatregelen bij.

De huidige maatregelen in de maatschappij zorgen er volgens de experten voor dat het veilig is om de scholen terug op te straten vanaf 16 november. Zij stellen dat epidemiologisch onderzoek aantoont - en dat gaat tegen het aanvoelen van het onderwijsveld in - dat de rol van onderwijs in de heropflakkering van het virus beperkt is. Daarnaast geven zij aan dat onderwijsinstellingen goede, effectieve maatregelen nemen, waardoor de situatie in de onderwijsinstellingen onder controle blijft, uitzonderlijke plaatselijke uitbarstingen niet te na gesproken. Tegelijkertijd merkt COC op dat de experten de heropening van het onderwijs van heel nabij willen opvolgen.

Beschermingsmaatregelen

De beschermingsmaatregelen blijven van kracht:

Zet in op handhygiëne.
Hou afstand.
Draag een mondmasker.
Ventileer zoveel als mogelijk.

COC wijst er hierbij op dat het mondmasker, net als de andere persoonlijke beschermingsmiddelen, door de werkgever ter beschikking gesteld moet worden.

De experten stellen bovendien als principe voorop dat iedereen zo weinig mogelijk contacten heeft. Daarom is het volgende afgesproken voor alle onderwijsniveaus:

De aanwezigheid van eenzelfde personeelslid op verschillende scholen en/of vestigingsplaatsen moet zoveel mogelijk beperkt worden. Gespreide lesopdrachten worden in principe beperkt tot twee onderwijsinstellingen. Enkel wanneer het organisatorisch onmogelijk is, kan er van deze regel afgeweken worden.
Vergaderingen, overlegmomenten met collega’s … moeten online plaatsvinden. Deze regel geldt ook voor pedagogische studiedagen. Fysieke teambuildingactiviteiten zijn verboden.
Aangezien de maatschappelijke regel is dat thuiswerk verplicht is tenzij het niet anders kan, geldt die ook voor die personeelsleden van wie de aanwezigheid in de onderwijsinstelling niet noodzakelijk is. Ook onderwijsinstellingen moeten dus hun personeelsleden maximaal thuis laten werken. Voor alle duidelijkheid: de regel van maximaal thuiswerk geldt niet alleen voor bijvoorbeeld de boekhouder of de medewerker leerlingenadministratie (voor zover zij geen pedagogische opdracht hebben), maar dus ook voor leraren.

Gewoon en buitengewoon basis- en secundair onderwijs

Het basisonderwijs start na de herfstvakantie weer op in code oranje. De leerlingen van het basisonderwijs krijgen vanaf 16 november opnieuw 100% contactonderwijs.

Ook het secundair onderwijs start in code oranje. Daarbij krijgen de leerlingen van de eerste graad secundair onderwijs vanaf 16 november opnieuw 100% contactonderwijs. Als de lokale risicoanalyses echter anders uitwijzen, kunnen scholen ook aan die leerlingen afstandsonderwijs aanbieden. De leerlingen van de tweede en derde graad secundair onderwijs schakelen over naar maximaal 50% contactonderwijs.

Als meest veilige systeem schuiven de experten voor de organisatie van de tweede en derde graad secundair onderwijs een werking met halve klassen en een week-om-weeksysteem naar voor. Afwijkingen zijn toegelaten, maar scholen moeten zich daarbij wel bewust zijn van de epidemiologische gevolgen.

Voor werkplekleren in het kader van stages of duaal leren, volgen scholen de richtlijnen van de betrokken sector.

Op de website van Onderwijs Vlaanderen vind je overzichtstabellen met de coronamaatregelen voor basis- en secundair onderwijs. In de FAQ vind je ook informatie over de verschillende scenario's om het onderwijs in de tweede en derde graad secundair onderwijs te organiseren.

Kwetsbare leerlingen

Omdat niet alle leerlingen kunnen bereikt worden met afstandsonderwijs, moeten scholen die kwetsbare leerlingen blijven opvangen. Het gaat dan bijvoorbeeld om leerlingen met een ernstige leerachterstand of een verontrustende thuissituatie. Scholen moeten voor deze leerlingen contactonderwijs blijven organiseren.

Alle leerlingen van het buitengewoon onderwijs OV1 en OV2 worden daarbij beschouwd als kwetsbare leerlingen. De scholen voor buitengewoon onderwijs blijven dus open voor die leerlingen.

Lichamelijke opvoeding

De verstrengde maatregelen die sinds 30 oktober van kracht zijn, hebben opnieuw een invloed op de organisatie van de lessen lichamelijke opvoeding (LO). Het is niet meer mogelijk om aan alle lesdoelen even intensief te werken. Daarom vraagt de overheid aan de leraren LO om de focus zeker ook te leggen op thema's die nu van belang zijn voor het welbevinden van leerlingen. Als voorbeelden geeft ze ademhalings- en ontspanningstechnieken, tussenin voldoende (voor, tijdens en na afstandslessen) bewegen, EHBO of een gezonde levensstijl.

De algemene richtlijnen voor de organisatie van de lessen LO zijn de volgende:

De lessen LO gaan maximaal contactloos en zoveel mogelijk buiten door.
Indoorlessen worden best zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het niet anders kan, gaan de lessen door in goed geventileerde/verluchte ruimtes met respect voor de ‘social distance’.
Een klasgroep mag zich samen buiten verplaatsen, maar met de nodige voorzorgsmaatregelen: respecteren van voldoende afstand tot 'derden' en het dragen van mondmaskers wanneer nodig (voor leerlingen ouder dan 12 jaar).
Sporten en bewegen buiten de schoolmuren worden niet als extramurosactiviteit beschouwd. Zij vormen ook een uitzondering op het samenscholingsverbod.

Zwemonderwijs wordt pas mogelijk wanneer de openbare zwembaden opnieuw openen. Scholen met een eigen zwembad mogen dat openhouden. Daar gelden de regels die van toepassing waren net voor de sluiting van de openbare zwembaden.

De specifieke richtlijnen voor lessen LO in het basisonderwijs en het secundair onderwijs vind je hier.

Deeltijds kunstonderwijs

Vanaf maandag 16 november starten de academies voor deeltijds kunstonderwijs op in code rood. De lessen voor leerlingen jonger dan 12 jaar blijven behouden zoals voorzien in het draaiboek voor DKO. Leerlingen jonger dan 12 jaar krijgen dus 100% les op de academie. Er is wel een uitzondering voor de zanglessen: het dragen van een mondmasker is daar verplicht.

Voor leerlingen ouder dan 12 jaar wordt afstandsonderwijs georganiseerd. Enkel één-op-éénlessen zijn mogelijk. De overheid adviseert om daarbij voorrang te geven aan die leerlingen die in een kunstdiscipline willen verder studeren.

Volwassenenonderwijs en basiseducatie

Vanaf maandag 16 november starten de centra voor secundair volwassenenonderwijs en de centra voor basiseducatie in code rood conform het draaiboek voor CVO en het draaiboek voor CBE.

Om cursisten zoveel mogelijk leerkansen te geven, blijft het mogelijk om fysiek les te geven aan een groep van maximaal 10 personen. De capaciteit op de verschillende lesplaatsen wordt daarbij wel beperkt. Bij de organisatie van de lessen moet zeker rekening gehouden worden met de algemene regels over afstand, ventilatie …

Lees ook de veelgestelde vragen voor volwassenenonderwijs.

Afstandsonderwijs en laptops

De overheid adviseert de scholen om pedagogisch-didactische ondersteuning te vragen aan de pedagogische begeleidingsdiensten bij de verdere uitwerking van kwalitatief afstandsonderwijs. Voldoende materiële ondersteuning voor het digitaal afstandsonderwijs, zowel van de leraren als van de leerlingen, is daarbij uiteraard van belang. De Vlaamse Regering trekt nu 10 miljoen euro uit om 15.000 nieuwe laptops te kopen voor de meest kwetsbare leerlingen.

Uiteraard is COC voorstander om leerlingen die thuis geen plek voor zichzelf hebben, laat staan een rustige plek om te studeren, zoveel mogelijk te ondersteunen. Een laptop kan daar al een eerste oplossing bieden. Maar voor COC kan het ene niet zonder het andere. De werkgever moet ervoor zorgen dat leraren en andere personeelsleden over de nodige middelen kunnen beschikken om hun werk kwaliteitsvol te doen, of het nu om contactonderwijs of afstandsonderwijs gaat. We herinneren hierbij nogmaals aan de verplichtingen opgenomen in de decreten rechtspositie.

Ziekteattest

Op aandringen van de Vlaamse huisartsenvereniging Domus Medica en van het Agentschap Zorg en Gezondheid is er voortaan nog slechts één standaardattest nodig bij afwezigheid wegens ziekte. Dit om de werkbelasting voor huisartsen tijdens de coronacrisis te verminderen. Normaal moet de arts twee uitgebreide medische attesten invullen. De overheid aanvaardt vanaf nu dat personeelsleden in onderwijs enkel een standaardattest van hun arts aan hun werkgever bezorgen i.p.v. het ‘afwezigheidsattest’ en het ‘medisch attest’ dat tegelijkertijd naar het controleorgaan gestuurd moest worden. Het standaardattest moet enkel aan de onderwijsinstelling bezorgd worden.

Allerlei

In het Ministerieel Besluit van 28 oktober 2020, zoals gewijzigd door het Ministerieel Besluit van 1 november, is voorzien dat de werkgever aan de personeelsleden die niet kunnen telewerken, een attest moet bezorgen dat de noodzaak van de aanwezigheid op de werkplek bevestigt. COC raadt alle personeelsleden van wie de aanwezigheid in de onderwijsinstelling gevraagd wordt aan om dit attest te vragen aan de directie.
Op maandag 30 november is COC samen met de andere onderwijsvakbonden uitgenodigd voor een hoorzitting in het Vlaams Parlement over de coronasituatie in het onderwijs.
De Vlaamse Regering heeft op 6 november 14 miljoen euro uitgetrokken om de coronacrisis het hoofd te bieden in het onderwijs. Daarvan gaat onder andere 10 miljoen euro naar de CLB's om de contactonderzoeken binnen de scholen verder uit te voeren. Daarnaast is ook 3,3 miljoen euro voorzien voor extra hygiëne- en veiligheidsmaatregelen in het deeltijds kunstonderwijs, het volwassenenonderwijs en de Centra voor Basiseducatie.
De levering van de eerste lading coronasneltesten van een totaalpakket van 4 miljoen stuks, wordt volgende week verwacht. In samenwerking met het Rode Kruis en onder regie van de CLB’s zullen die sneltests verdeeld worden over de onderwijsinstellingen. Het Rode Kruis zal voor de afnames mobiele teams ter beschikking stellen. Er is nog regelgevend werk nodig om de Rode Kruismedewerkers toe te laten die testafnames te doen.