Wat zou een Zucmantaks onze schatkist opleveren?

Wat zou een Zucmantaks onze schatkist opleveren?

Auteur: Koen Meesters

Oktober 2025

Om de overheidsfinanciën in Frankrijk opnieuw in evenwicht te brengen, schuiven velen het idee van een Zucmantaks – vernoemd naar de Franse econoom die dit voorstel indiende – naar voor. Maar hoe ziet die maatregel er net uit en wat zou het effect zijn mochten we in België iets soortgelijk invoeren? Zouden de sterkste schouders dan meer bijdragen?

Op 7 januari 2025 werd bij de Franse Nationale Vergadering, het lagerhuis van het tweekamerparlement in Frankrijk, een voorstel tot invoering van de zogenaamde Zucmantaks ingediend. Die belasting komt uit de koker van Gabriel Zucman, een Franse econoom en professor aan onder meer l’Ecole d’Economie in Parijs. Kort samengevat: voor particulieren met een vermogen van meer dan 100 miljoen euro (onroerend goed, beroepsmatig én financieel vermogen) zou deze extra belasting van toepassing zijn indien hun totale belasting minder dan twee procent van hun vermogen bedraagt. Het is een zogenoemde differentiële belasting: stel dat je een miljard euro aan vermogen hebt, zou je 2% en dus 20 miljoen euro belastingen moeten betalen. Als je totale belasting maar 15 miljoen euro bedroeg, zou je 5 miljoen euro Zucmantaks moeten betalen om het minimum te bereiken. Indien je over 100 miljoen euro beschikt, bedraagt de minimumbelasting dus twee miljoen euro.

Het doel van deze vooropgestelde nieuwe belasting is tweeledig: enerzijds de belastingoptimalisatie die doorgaans door de rijkste mensen wordt toegepast, corrigeren. En anderzijds de progressiviteit van de belastingen herstellen. Want paradoxaal genoeg worden de belastingen regressief aan de top van de vermogensladder, zo bleek uit verschillende studies in Frankrijk.

1 miljard

Volgens recent onderzoek besteden Franse miljardairs (75 huishoudens met een inkomen van meer dan 150 miljoen euro) slechts 26% van hun inkomen aan allerhande belastingen. Dat ligt ruim onder het gemiddelde tarief van de verplichte heffingen in Frankrijk (42%). Bovendien zou de Zucmantaks, indien ze wordt ingevoerd, diegenen met de sterkste schouders in staat stellen meer bij te dragen aan het Franse belastingstelsel. Bovendien, aangezien een hoog vermogen met gemiddeld 6% per jaar groeit, zou deze nieuwe belasting de ongelijkheid niet verminderen. Het zou echter wel de groei van de ongelijkheid beperken. Verschillende Nobelprijswinnaars voor Economie zijn voorstander van de Zucmantaks. Zo stelt Joseph Stiglitz dat Frankrijk op zijn eentje de taks zou kunnen invoeren en zo het goede voorbeeld tonen aan andere landen.

Onderzoek in België, dat werd geleid door André Decoster, heeft aangetoond dat in België de werknemers 43% van hun inkomen afdragen, tegenover slechts 23% bij de 1% rijksten. Ook in België zou er veel marge zijn om het belastingsysteem bij te sturen via een vermogensbelasting zoals het voorstel van Zucman. Uit een studie die in maart werd gepubliceerd blijkt dat als de Zucmantaks in België zou worden toegepast, ze jaarlijks 1 miljard euro zou opbrengen. Op die manier zouden de breedste schouders ook meer bijdragen aan ons belastingsysteem.

We weten dat België in de gaten wordt gehouden door Europa in het kader van de procedure bij buitensporige tekorten. Tot nu toe bracht het begrotingstraject van deze regering geen verbetering, integendeel. Ze plande en voerde een reeks maatregelen uit waarbij werknemers systematisch de rekening betalen, terwijl de breedste schouders onvoldoende belast worden. Het is hoog tijd voor een belasting op grote vermogens in ons land om zo ons belastingsysteem en onze begroting weer een beetje in evenwicht te brengen. Technisch is het perfect haalbaar. Het enige wat ontbreekt is politieke wil.