Kansarme jongeren blijven kansloos achter

Kansarme jongeren blijven kansloos achter

 

Auteurs: Ann Vermorgen & Marie-Hélène Ska

juni 2025

Naast de beperking van de werkloosheidsuitkering, is er ook een beperking van de inschakelingsuitkering voor de schoolverlaters op komst tot maximum één jaar. Ook daar is er geen verlenging van de uitkering voor jongeren die na één jaar nog geen job hebben gevonden, ook niet als die jongeren zich wil omscholen naar een knelpuntberoep via een opleiding die één jaar overschrijdt. En zelfs de beschermingsuitkering als laatste vangnet voor de niet-toeleidbare werkzoekende moet eraan geloven. Die hete aardappel wordt op papier doorgeschoven naar de gewesten, maar zonder enige garantie op uitvoering.

Niet enkel de uitkeringsperiode wordt ingeperkt, ook de toegangsvoorwaarden om recht te hebben op de inschakelingsuitkering worden (opnieuw) verstrengd: de voorwaarde om effectief een diploma secundair onderwijs te hebben gehaald, wordt uitgebreid van de -21-jarige tot alle potentiële rechthebbenden. Net zij die het meeste moeite hebben een diploma te behalen worden daarvoor nog eens gestraft, tot het buitengewoon onderwijs toe.

Dit ondanks de negatieve conclusies uit onderzoek van de UGent en UCLouvain over de verstrenging van het stelsel in 2015: de beperking van de inschakelingsuitkering van 30 tot maximum 25 jaar en de introductie van de diploma-voorwaarden voor de -21-jarigen mist – toen en vandaag nog steeds – haar doel. Er werd geen effect waargenomen op tewerkstellingskansen voor hoog- en kortgeschoolden, en voor zesdejaarsstudenten in het beroeps- en technisch onderwijs, evenmin op de onderwijsuitkomsten.

Effecten op het armoederisico zullen zich echter wel laten voelen, en dit voor een publiek dat reeds veel precariteit kent: vandaag is één derde van de personen die een leefloon krijgt, jonger dan 26 jaar; en één op vijf thuis- en daklozen is jonger dan 26. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest leeft 32% van de jongeren in een precaire situatie (voor Wallonië en Vlaanderen gaat het respectievelijk om 13% en 22%).

De verstrenging gaat ook in tegen het Belgisch, Europees en internationaal engagement om het aantal NEET-jongeren (Young people Neither in Employment nor in Education or Training) terug te dringen; en dit terwijl het percentage NEET-jongeren sinds 2022, na jaren van terugdringing, terug een stijgende trend vertoond. Het Belgische NEET-percentage bedraagt voor 2024 9,9% Ook het Belgisch percentage voortijdige schoolverlaters toont na verschillende jaren van daling.

Lees dit artikel met bijhorende bronvermeldingen (pdf).