Overuren of overwerken
Alles over de wekelijkse en jaarlijkse arbeidstijd, uurroosters, zondagswerk en overuren.
Arbeidstijd en overuren
Hoe zit het met je arbeidstijd en uurrooster? Wat als je overuren maakt of weekendwerk doet?
💡 Je vindt hier eerst de meer algemene regels, de info voor je sector vind je helemaal onderaan.
-
Hoe zit het met overuren?
In de meeste sectoren ligt de weekgrens op 38 uur of lager. Tenzij anders vastgelegd in een cao, maak je dus overuren of doe je overwerk als je bijvoorbeeld meer dan 9 uur per dag of 40 uur per week aan de slag bent.
Het overwerken geeft recht op overloon. In de meeste gevallen moet het met inhaalrust of 'recup' gecompenseerd worden.
De dag- en weekgrenzen mogen overschreden worden bij een abnormale verhoging van het werk op onvoorzienbare en onregelmatige ogenblikken. Maar hier zijn voorwaarden aan verbonden:
- Er moet voorafgaand toestemming van de vakbondsafvaardiging en arbeidsinspectie zijn.
- Werknemers moeten minstens 24 uur op voorhand verwittigd zijn door aanplakking.
- Zwangere werkneemsters mogen geen overuren doen.
-
Wat met vrijwillige overuren?
De wet betreffende wendbaar en werkbaar werk (5 maart 2017) voerde de zogenaamde ‘vrijwillige overuren’ in.
Om je vrijwillig aan te bieden voor deze overuren moet je als werknemer, voorafgaand aan het presteren van deze uren, een geschreven overeenkomst sluiten met je werkgever.
Dat akkoord is 6 maanden geldig en kan worden vernieuwd in de mate waarin je als werknemer nog altijd wenst om deze overuren te presteren.
-
Kan je bijkomend loon krijgen in plaats van inhaalrust?
Elke werknemer kan de inhaalrust van 91 overuren per kalenderjaar laten uitbetalen in plaats van deze effectief op te nemen. Dit is een keuzerecht voor de werknemer: de werkgever kan dit niet verplichten.
💡 Pas je profiel aan en check hieronder of er voor jouw sector een aparte regeling geldt: in sommige sectoren kunnen er meer dan 91 uren inhaalrust vervangen worden door bijkomend loon.
De 'vrijwillige overuren' moeten nooit ingehaald worden en geven dus recht op bijkomend loon.
More Info
- Voor een volledig overzicht van de wetgeving arbeidsrecht en sociale zekerheid kan je de Wegwijzer Sociale Wetgeving erop naslaan. Bestel de Wegwijzer.
-
Militant?
- Meld je aan op www.acv-militanten.be en consulteer de Wegwijzer.
- Meld je aan op het online leerplatform en ontdek op interactieve wijze alles wat je moet weten over de verschillende soorten arbeidsovereenkomsten.
💡 Veel van de regels hangen af van de sector waarin je werkt. Kies daarom nu je sector om meteen informatie op maat te krijgen. 👇
PC 202.01 - Middelgrote levensmiddelenbedrijven
Hieronder vind je de sectorafspraken voor PC 202.01, het paritair comité van de middelgrote levensmiddelenbedrijven, die via een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) zijn afgesloten. Aanvullende afspraken zijn mogelijk op ondernemingsniveau, maar moeten minstens gelijk zijn aan de bepalingen van de sectorafspraken.
Overuren
- Alleen in uitzonderlijke omstandigheden en als er echt geen andere oplossing kan worden gevonden, is overwerk goed te praten.
- Elk uur boven 9 uur per dag of boven 38 uur per week moet als overuur worden vergoed.
- Voor ieder overuur betaalt de werkgever bij het eerstkomend maandloon 50% van het uurloon.
- Voor overwerk op zon- en feestdagen moet 100% toeslag worden betaald.
- De gepresteerde overuren moeten binnen de 3 maanden door betaalde inhaalrust worden gecompenseerd.
Voorbeeld
- Je werkt normaal 36,5 uur per week. Deze week presteer je er 38. Toch moet geen overloon worden betaald. Overloon moet maar worden betaald vanaf het 39ste uur. Voor dat anderhalf uur moet je betaalde inhaalrust krijgen.
- Je werkt normaal 38 uur per week en krijgt 9 compensatiedagen. Vanaf het 39ste uur moet overloon worden betaald.
Late uren
- In ondernemingen met meer dan 30 personeelsleden is een loontoeslag voorzien van 25% voor de uren die je presteert na 19 uur.
- Voor de berekening van de personeelssterkte wordt een deeltijdse werknemer als 50% of 100% geteld, afhankelijk van of de arbeidsduur lager of hoger dan halftijds ligt.
Zondagwerk
- Winkels mogen op alle zondagen tussen 8 en 12 uur personeel tewerkstellen, zolang het arbeidsreglement dit toelaat.
- Winkels mogen jaarlijks op 3 zondagen de hele dag personeel inzetten. De werkgever moet wel toelating vragen aan het gemeentebestuur en de sociale inspectie, en waar die er is, de vakbondsafvaardiging informeren.
- Bovenop de 3 zondagen die hierboven zijn beschreven, mogen de winkeliers nog eens tijdens 3 bijkomende zondagen personeel de hele dag tewerkstellen. Maar er gelden speciale regels voor deze 3 extra zondagen (de 4e, 5e en 6e dag dat de winkel de hele dag open is). Zie hieronder voor meer info.
- In toeristische centra kunnen winkels tot 40 zondagen personeel tewerkstellen. Dat geldt ook voor meubelwinkels en tuincentra.
Inhaalrust
- In de weken met zondagwerk moet je uurrooster van maandag tot zondag worden opgesteld. Verplicht de werkgever je overuren te presteren en is er geen verzet mogelijk, dan moeten die overuren binnen drie maand door betaalde inhaalrust worden gecompenseerd.
- In de zes dagen die volgen op het zondagswerk moet er een halve vrije dag ingeroosterd worden. Dit wordt een volledige dag wanneer er op zondag meer dan vier uur is gewerkt. Waar het uurrooster nog over zes dagen kan worden gespreid, moet er over gewaakt worden dat je werkgever een volledige vrije dag toekent. In een vijfdaagse werkweek is dit automatisch het geval.
Loontoeslag
- Voor ieder overuur op zondag moet de werkgever bij het eerstkomend maandloon 100% loontoeslag betalen.
-
Voor zondagsprestaties die in het normale uurrooster vervat zijn, is in de sector geen afspraak gemaakt over een loontoeslag. Niet omdat wij dat niet willen; maar omdat de werkgevers hierover geen akkoorden willen sluiten. Toch zien we soms dat werkgevers personeel dat op zondag werkt, een extraatje onder de vorm van een loontoeslag gunnen.
Opgelet: er is wel één uitzondering. Er is wel zondagstoeslag voor de 4e, 5e en 6e zondag waarbij de werkgever tijdens de hele dag personeel tewerkstelt:- In ondernemingen waar WEL een Ondernemingsraad, een Preventiecomité of een vakbondsafvaardiging werd opgericht, moet een ondernemingsovereenkomst worden gesloten over de bijkomende vergoeding voor de prestaties op die 3 extra zondagen.
Wordt daar geen akkoord over gesloten, dan mag de werkgever individuele akkoorden sluiten met de werknemers om die zondagen te werken; maar dan moet hij aan die werknemers minstens het dubbele betalen van het normale uurloon. - In ondernemingen waar GEEN Ondernemingsraad, Preventiecomité of vakbondsafvaardiging kan worden opgericht, moet overeenkomstig onze sectorafspraak een toeslag van 50% worden betaald voor de prestaties die het personeel levert op die 3 extra zondagen dat men gedurende de ganse dag personeel laat werken.
- In ondernemingen waar WEL een Ondernemingsraad, een Preventiecomité of een vakbondsafvaardiging werd opgericht, moet een ondernemingsovereenkomst worden gesloten over de bijkomende vergoeding voor de prestaties op die 3 extra zondagen.
Op zoek naar meer sectorale informatie?
- Je kan alle sectorafspraken raadplegen via de sectorpagina van PC 202.01.