Overuren of overwerken

PC 201-Zelfstandige kleinhandel

Hieronder vind je de afspraken voor PC 201 die via een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) zijn afgesloten. Andere afspraken zijn mogelijk op ondernemingsniveau, maar moeten minstens gelijk zijn aan de bepaling zijn van de cao.

• Je werkt in een onderneming met minder dan 20 werknemers
• Je werkt in een onderneming met 20 of meer werknemers

Je werkt in een onderneming met minder dan 20 werknemers

Tijdsregistratie

• Er zijn geen sectorafspraken over tijdsregistratie. Het zou kunnen dat er in jouw onderneming wel afspraken zijn over een systeem om de uren bij te houden.  Je kan ACV Puls contacteren als je hierover nog vragen hebt, via retail@acv-csc.be.

Uurregeling

• De variabele uurroosters moeten ten minste 5 dagen op voorhand worden meegedeeld. Enkel met een voorafgaand akkoord van de werknemer mogen de uurroosters in deze periode nog gewijzigd worden.

Normale arbeidsduur

• In ondernemingen die behoren tot PC 201 en waar minder dan 20 werknemers werken, bedraagt de normale wekelijkse arbeidsduur voor voltijdse prestaties 38 uur . 
  
• De wekelijkse arbeidsduur wordt gespreid over 5 of 6 dagen. De spreiding over zes dagen kan enkel mits toekenning van 2 halve werkdagen rust binnen deze 6dagen.
• Het is perfect mogelijk dat er nog firma’s zijn waar méér wordt gewerkt dan 38 uur in de week. Maar dan hebben de werknemers recht op betaalde compensatiedagen - ADV. Deze dagen kan je in onderling akkoord nemen.
  • Op jaarbasis 12 dagen bij 40 uur/week
  • Op jaarbasis 6 dagen bij 39 uur/week

• Contracten voor deeltijdwerk mogen niet lager zijn dan 13 uur per week. De enige afwijkingen hierop, zijn contracten van 4, 8 of 12 uur.
• Ook de overeenkomst voor studentenwerk vormt een uitzondering. De dagelijkse arbeidsuur mag niet lager liggen dan 3uur en niet hoger zijn dan 8 uur (in de zesdaagse werkweek) of 9 uur (in de vijfdaagse werkweek).
  

• Voorbeeld: Katrien werkt van maandag tot en met zaterdag. Ze krijgt maandag- en woensdagnamiddag vrijaf.

Overuren

• Het is in sommige gevallen toegelaten om overuren te presteren. Overuren zijn in principe uren die gepresteerd worden boven de 9 uur/dag of 39 uur/week.
• In principe geven deze uren aanleiding tot de betaling van overloon en tot de toekenning van inhaalrust.
• Het is voor de werknemer ook mogelijk om vrijwillig overuren te presteren. Hiervoor moet je een geschreven overeenkomst sluiten met de werkgever. Eenmaal het akkoord is gesloten, zal de werkgever aan de werknemer kunnen vragen om deze overuren te presteren wanneer nodig.
• De maximale grens van 11 uren per dag en 50 uren per week zal niet kunnen worden overschreden.
• De werknemer zal per kalenderjaar tot 120 vrijwillige overuren kunnen presteren die aanleiding geven tot de betaling van overloon, 50% voor de uren gepresteerd in de week en 100% voor de uren gepresteerd op zondagen en feestdagen, maar zij zullen geen aanleiding geven tot inhaalrust.

• Voorbeeld: Ik werk 39 uur per week en heb daardoor 6 compensatiedagen op jaarbasis. In mijn geval moet pas vanaf het 40ste uur overloon worden betaald.
• Voorbeeld: Ik werk 38,5 uur per week met 3 compensatiedagen. Dan moet overloon worden betaald van zodra ik over de 38,5 uur ga.
• Voorbeeld: Ik werk 38 uur per week. Vanaf het 39ste uur moet overloon worden betaald.

Pauzes

• In PC 201 zijn geen specifieke afspraken gemaakt over het opnemen van pauzes. De enige afspraak in de sector die hier moet worden nageleefd, is er één die zegt dat onderbroken uurroosters (bv. ’s morgens prestatie van 6u tot 10u, en in de namiddag prestaties van 14 uur tot 18 uur) verboden zijn.
• In de arbeidswet staat dat werknemers niet gedurende langer dan 6 uur aan een stuk mogen werken.  Dat betekent dat een pauze moet worden ingelast indien je meer dan 6u gepland staat.
• Meestal zijn in je arbeidsreglement betere afspraken gemaakt over het nemen van pauzes. Neem contact op met je vakbondsafgevaardigde of als er geen vakbond aanwezig is op de onderneming met je ACV Puls-contactpersoon, als je vragen hebt over het nemen van pauze in je onderneming.

Zondagsrust

• In de distributiesector is het toegelaten om prestaties te leveren op zondag.
• De werknemers kunnen de hele zondag worden tewerkgesteld in bijvoorbeeld de beenhouwerijen, de bakkerijen en de banketbakkerijen, de voedingswinkels die minder dan vijf werknemers per winkel in dienst hebben, de dagbladondernemingen, ondernemingen die brandstof of olie- voor autovoertuigen in ’t klein verkopen, de tabakswinkels, de winkels van natuurlijke bloemen.
• Ter gelegenheid van bepaalde gebeurtenissen (manifestaties, braderie, …) kan er op drie zondagen gepresteerd worden. Dit kan onder bepaalde voorwaarden aangevuld worden met 3 bijkomende dagen.
  In toeristische centra, kuuroorden en badplaatsen zijn andere regelingen van toepassing.
  Voor verdere vragen neem je best contact op met het ACV Puls secretariaat van je woonplaats.

Loon voor zondagswerk?

• In de weken met zondagwerk moet het uurrooster van maandag tot zondag worden opgesteld. Verplicht de werkgever overuren te presteren en is er geen verzet mogelijk, dan moeten die overuren binnen de drie maand door betaalde inhaalrust worden gecompenseerd. En voor ieder overuur op zondag moet de werkgever bij het eerstkomend maandloon 100 procent loontoeslag betalen.
• Voor zondagprestaties die in het normale uurrooster vervat zijn, is in de sector geen afspraak gemaakt over een loontoeslag. Niet omdat wij dat niet zouden willen, maar omdat de werkgevers hierover tot op vandaag geen akkoorden willen sluiten. Desondanks zien we wel vaker dat werkgevers hun personeel dat op zondag werkt, toch een extraatje onder de vorm van een loontoeslag gunnen.
• Enige uitzondering op de vorige alinea: Er is toch zondagtoeslag voor de 4e, 5e en 6e zondag waarbij de werkgever gedurende de ganse dag personeel tewerk stelt.
  • In ondernemingen waar GEEN ondernemingsraad, preventiecomité of vakbondsafvaardiging kan worden opgericht, moet overeenkomstig onze sectorafspraak een toeslag van 50% worden betaald voor de prestaties die het personeel levert op die 3 extra zondagen dat men gedurende de ganse dag personeel laat werken.

Inhaalrust voor zondagswerk?

• Een andere veel voorkomende vraag is wanneer er betaalde inhaalrust moet worden toegekend. In de zes dagen die volgen op het zondagswerk moet er een halve vrije dag ingeroosterd worden. Dit wordt een volledige dag wanneer er op zondag meer dan vier uur is gewerkt. Waar het uurrooster nog over zes dagen kan worden gespreid, moet erover gewaakt dat de werkgever een volledige vrije dag toekent. In een vijfdaagse werkweek is dit automatisch het geval.
  

Je werkt in een onderneming met 20 of meer werknemers

Tijdsregistratie

• Er zijn geen sectorafspraken over tijdsregistratie. Het zou kunnen dat er in jouw onderneming wel afspraken zijn over een systeem om de uren bij te houden.  Je kan ACV Puls contacteren als je hierover nog vragen hebt, via retail@acv-csc.be.

Uurregeling

• De variabele uurroosters moeten ten minste 5 dagen op voorhand worden meegedeeld. Enkel met een voorafgaand akkoord van de werknemer mogen de uurroosters in deze periode nog gewijzigd worden.

Normale arbeidsduur

• In ondernemingen die behoren tot PC 201 en waar meer dan 20 werknemers werken, bedraagt de normale wekelijkse arbeidsduur voor voltijdse prestaties 38 uur.
• Een werkweek telt maximaal 6 dagen. In dit deel van de kleinhandel kunnen werknemers nog gedurende 6 dagen per week worden tewerkgesteld. Als je 6 op 7 dient te werken, moeten er wel 2 halve werkdagen rust worden toegekend.
• Het is perfect mogelijk dat er nog firma’s zijn waar méér wordt gewerkt dan 38 uur in de week. Maar dan hebben de werknemers recht op betaalde compensatiedagen - ADV. Deze dagen kan je in onderling akkoord nemen.
  • Op jaarbasis 12 dagen bij 40 uur/week
  • Op jaarbasis 6 dagen bij 39 uur/week

• Contracten voor deeltijdwerk mogen niet lager zijn dan 13 uur per week. De enige afwijking hierop, is een contract van 4, 8 of 12 uur.
• Ook de overeenkomst voor studentenwerk vormt een uitzondering. De dagelijkse arbeidsuur mag niet lager liggen dan 3 uur en mag niet hoger zijn dan 8 uur (in de zesdaagse werkweek) of 9 uur (in de vijfdaagse werkweek).
  

• Voorbeeld: Katrien werkt van maandag tot en met zaterdag. Ze krijgt maandag- en woensdagnamiddag vrijaf.

Overuren

• Het is in sommige gevallen toegelaten om overuren te presteren. Overuren zijn in principe uren die gepresteerd worden boven de 9 uur/dag of 39 uur/week.
• In principe geven deze uren aanleiding tot de betaling van overloon en tot de toekenning van inhaalrust.
• Het is voor de werknemer ook mogelijk om vrijwillig overuren te presteren. Hiervoor moet je een geschreven overeenkomst sluiten met de werkgever. Deze overeenkomst is zes maanden geldig en kan vernieuwd worden. Eenmaal het akkoord is gesloten, zal de werkgever aan de werknemer kunnen vragen om deze overuren te presteren wanneer nodig.
• De maximale grens van 11 uren per dag en 50 uren per week zal niet kunnen worden overschreden.
• De werknemer zal per kalenderjaar tot 120 vrijwillige overuren kunnen presteren die aanleiding geven tot de betaling van overloon, 50% voor de uren gepresteerd in de week en 100% voor de uren gepresteerd op zondagen en feestdagen, maar zij zullen geen aanleiding geven tot inhaalrust.
  

• Voorbeeld: Ik werk 39 uur per week en heb daardoor 6 compensatiedagen op jaarbasis. In mijn geval moet pas vanaf het 40ste uur overloon worden betaald.
• Voorbeeld: Ik werk 38,5 uur per week met 3 compensatiedagen. Dan moet overloon worden betaald van zodra ik over de 38,5 uur ga.
• Voorbeeld: Ik werk 38 uur per week. Vanaf het 39ste uur moet overloon worden betaald.

Pauzes

• In PC 201 zijn geen specifieke afspraken gemaakt over het opnemen van pauzes. De enige afspraak in de sector die hier moet worden nageleefd, is er één die zegt dat onderbroken uurroosters (bv. ’s morgens prestatie van 6u tot 10u, en in de namiddag prestaties van 14 uur tot 18 uur) verboden zijn.
• In de arbeidswet staat dat werknemers niet gedurende langer dan 6 uur aan een stuk mogen werken. Dat betekent dat een pauze moet worden ingelast indien je meer dan 6u gepland staat.
• Meestal zijn in je arbeidsreglement betere afspraken gemaakt over het nemen van pauzes. Neem contact op met je vakbondsafgevaardigde of als er geen vakbond aanwezig is op de onderneming met je ACV Puls-contactpersoon, als je vragen hebt over het nemen van pauze in je onderneming.

Zondagsrust

• In de distributiesector is het toegelaten om prestaties te leveren op zondag.
• De werknemers kunnen de ganse zondag worden tewerkgesteld in bijvoorbeeld de beenhouwerijen, de bakkerijen en de banketbakkerijen, de voedingswinkels die minder dan vijf werknemers per winkel in dienst hebben, de dagbladondernemingen, ondernemingen die brandstof of olie- voor autovoertuigen in ’t klein verkopen, de tabakswinkels, de winkels van natuurlijke bloemen.
• Ter gelegenheid van bepaalde gebeurtenissen (manifestaties, braderie, …) kan er op drie zondagen gepresteerd worden. Dit kan onder bepaalde voorwaarden aangevuld worden met 3 bijkomende dagen.
  In toeristische centra, kuuroorden en badplaatsen zijn andere regelingen van toepassing.
  Voor verdere vragen neem je best contact op met het ACV Puls secretariaat van je woonplaats.

Loon voor zondagswerk?

• Wanneer moeten prestaties op zondag extra betaald en extra gecompenseerd worden?
• In de weken met zondagwerk moet het uurrooster van maandag tot zondag worden opgesteld. Verplicht de werkgever overuren te presteren en is er geen verzet mogelijk, dan moeten die overuren binnen de drie maand door betaalde inhaalrust worden gecompenseerd. En voor ieder overuur op zondag moet de werkgever bij het eerstkomend maandloon 100 procent loontoeslag betalen.
• Voor zondagprestaties die in het normale uurrooster vervat zijn, is in de sector geen afspraak gemaakt over een loontoeslag. Niet omdat wij dat niet zouden willen; maar omdat de werkgevers hierover tot op vandaag geen akkoorden willen sluiten. Niettegenstaande dat, zien we wel vaker dat werkgevers hun personeel dat op zondag werkt, toch een extraatje onder de vorm van een loontoeslag gunnen;
• Uitzondering op de vorige alinea: Er is toch zondagtoeslag voor de 4e, 5e en 6e zondag waarbij de werkgever gedurende de ganse dag personeel tewerk stelt.
  • In ondernemingen waar een Ondernemingsraad, een Preventiecomité of een vakbondsafvaardiging werd opgericht, moet een ondernemingsovereenkomst worden gesloten over de bijkomende vergoeding voor de prestaties op die 3 extra-zondagen. Wordt daar geen akkoord over gesloten, dan mag de werkgever toch individuele akkoorden sluiten met de werknemers om die zondagen te werken; maar dan moet hij aan die werknemers minstens het dubbele betalen van het normale uurloon.
  • In ondernemingen waar geen ondernemingsraad, preventiecomité of vakbondsafvaardiging kan worden opgericht, moet overeenkomstig onze sectorafspraak een toeslag van 50% worden betaald voor de prestaties die het personeel levert op die 3 extra zondagen dat men gedurende de ganse dag personeel laat werken.

Inhaalrust voor zondagswerk?

• Een andere veel voorkomende vraag is wanneer er betaalde inhaalrust moet worden toegekend. In de zes dagen die volgen op het zondagswerk moet er wel een halve vrije dag ingeroosterd worden. Dit wordt een volledige dag wanneer er op zondag meer dan vier uur is gewerkt. Waar het uurrooster nog over zes dagen kan worden gespreid, moet er over gewaakt dat de werkgever een volledige vrije dag toekent. In een vijfdaagse werkweek is dit automatisch het geval.

Op zoek naar meer sectorale informatie?

• Je kan alle sectorafspraken raadplegen via de sectorpagina van PC 201.

• Als je prestaties na 19u00 verricht, moeten deze worden betaald aan 125% (100% + 25%).
• Als je hier vragen over hebt, contacteer je best je ACV-afgevaardigde.