Wat betekent het Arizona-akkoord voor freelancers ?

Positieve punten

Laten we beginnen met het positief nieuws en verbeteringen voor freelancers:

• De regering zegt dat ze zal onderzoeken of er sociale rechten kunnen worden toegekend aan zelfstandigen in bijberoep. Dat komt tegemoet aan de eis van het ACV en United Freelancers.  Zelfstandigen in bijberoep betalen sociale bijdragen op het inkomen van hun bijberoep, maar krijgen er geen rechten voor in ruil. De sociale bijdragen tellen bijvoorbeeld niet mee voor hun pensioen.
• Het is de bedoeling om de administratieve stappen te vereenvoudigen en goedkoper te maken, met name bij de KBO en de btw, en de berekening van de sociale bijdragen te vereenvoudigen. Ook het systeem van verschuldigde vermeerderingen in geval van laattijdige betaling van sociale bijdragen als zelfstandige zou minder zwaar worden gemaakt.
• Het is de bedoeling om de verplichtingen van zelfstandigen bij ziekte te verlichten.
• De regering wil de strijd aanbinden met schijnzelfstandigen in de professionele dienstverlening, met name sommige medewerkers in de architectuur. Dat is een goede zaak, want in die sectoren is het een manier om de lonen en rechten van werknemers fors naar beneden te trekken.
• De regering spreekt haar voornemen uit om "het aantal controles op de platformen in de deeleconomie en de digitale platformen die opdrachten geven, evenals op de platformwerkers" te verhogen. Meer controle op platformen is nodig, omdat er veel misbruik is bij bepaalde platforms, maar die controles mogen er niet komen ten koste van de werknemers, die nu al het slachtoffer zijn van dit misbruik.

Ook veel twijfelachtige maatregelen

We stellen ons echter veel vragen bij andere maatregelen:

• Er wordt een specifieke belastingvermindering voor zelfstandigen aangekondigd. Hoewel dit op het eerste gezicht gunstig lijkt, roept het bij ons veel vragen op.
  • In de eerste plaats zou het beginsel van gelijke fiscale behandeling worden geschonden. Freelancers hebben er geen belang bij om een belastingvoordeel te hebben ten opzichte van andere werknemers. Het zou zich sowieso tegen hen keren.
  • Ten tweede zou het een excuus kunnen zijn om opnieuw een neerwaartse druk uit te oefenen op het (bruto)loon van freelancers, onder het voorwendsel dat ze netto meer zouden hebben. En als een toekomstige regering deze belastingvermindering zou terugdraaien, zal de freelancer er de prijs voor betalen. De opdrachtgevers zullen het brutoloon niet met hetzelfde bedrag verhogen om het te compenseren. Dat was onlangs al het geval voor sommigen met de aangepaste regeling voor auteursrechten.
  • Ten slotte komt een belastingvermindering per definitie alleen ten goede aan wie belastingen betaalt en dus niet aan de laagste inkomens.
• De uitbreiding van de mogelijkheden van "flexi-jobs" en "studentenjobs" is zorgwekkend. Hoewel ze op het eerste gezicht niet gericht lijkt op freelancers, kunnen deze grotendeels belastingvrije arbeidsvormen de facto concurreren met de andere arbeidsvormen. De arbeidswereld mag geen gigantische uitverkoop worden van social engineering en werknemers die tegen elkaar worden uitgespeeld in functie van hun statuut.

Reden tot (veel) bezorgdheid

En maken ons ernstig zorgen over andere zaken:

Zonder dat het in dit stadium erg duidelijk is, hangt er een bedreiging boven het kunstenaarsstatuut, dat net hervormd is. Het wekt de indruk van een processie van Echternach.

Dit akkoord is een verzameling van intenties, die misschien niet of op een andere manier zullen worden gerealiseerd. Het is dan ook betreurenswaardig dat het voornemen van de vorige regering om “na te gaan hoe de financiering van het socialezekerheidsstelsel voor zelfstandigen met méér solidariteit tussen zelfstandigen gepaard kan gaan", niet is gerealiseerd. Dit is ook niet overgenomen door deze regering, omdat de financiering van het stelsel voor zelfstandigen nu onevenredig afhankelijk is van wie het minst verdient.

Bovendien is de regering van plan om de nieuwe wet op pakjesbezorgers - die de arbeidsomstandigheden van de freelancers in de sector moest verbeteren maar nog niet eens wordt toegepast - te “evalueren en te vereenvoudigen”. We willen niet dat zo de doeltreffendheid van de rechten van de betrokken werknemers wordt afgezwakt.

De nieuwe regering mag dan wel haar liefde voor zelfstandigen en ondernemers verkondigen, de voorgestelde maatregelen veranderen niets aan de georganiseerde instabiliteit waar sommige freelancers tegen moeten opboksen: werken volgens oproep, zonder een minimumloon of de indexering ervan als stok achter de deur, werk dat moeilijk te combineren valt met een gezinsleven, ...

Tot slot stellen we vast dat de verschillende regeringen in de eerste plaats een strenge bezuinigingsronde houden en veel overheidsbudgetten terugschroeven. Weet dat die uitgaven en subsidies zich in de eerste plaats vertalen in jobs en toelagen en dat, wanneer er wordt bezuinigd, meestal de freelancers het eerste slachtoffer zijn. Zo zijn de freelancers die voor de openbare inlichtingendienst werken het eerste slachtoffer van de recente bezuinigingen. Ook de zorg- en de cultuursector, waar een groot aantal freelancers werkt, worden uitermate bedreigd door de bezuinigingsmaatregelen.

United Freelancers volgt alles nauwgezet op

ACV United Freelancers zal de ontwikkelingen op de voet blijven volgen en resoluut optreden als de arbeidskansen of werkomstandigheden van freelancers, die voor sommigen al sterk achteruitgingen, bedreigd worden.  Ondervind je problemen? Neem contact met United Freelancers.