Deliveroo vonnis: dringende ingreep van de overheid nodig!
Na twee jaar onderzoek door het arbeidsauditoraat en een procedure van nog eens twee jaar werd reikhalzend uitgekeken naar de uitspraak van de arbeidsrechtbank in de zaak "Deliveroo". Moeten koeriers die voor Deliveroo werken als zelfstandigen, werknemers of 'iets daartussen' worden beschouwd?
Momenteel werkt 85% van de Deliverookoeriers volgens het zogenaamde systeem van de “deeleconomie", een speciaal systeem dat in 2016 werd ingevoerd. Daarmee kun je enkele kleine diensten voor platforms uitvoeren zonder dat je werknemer of zelfstandige hoeft te zijn. Slechts 15% van de koeriers heeft het statuut van zelfstandige.
In een verbazingwekkend vonnis stelde de arbeidsrechtbank op 8/12 het volgende:
- het systeem van de deeleconomie is NIET van toepassing op deze prestaties. Koeriers moeten dus ofwel zelfstandige ofwel loontrekkende zijn.
- voor dit laatste punt stelt de rechtbank vast dat er een wettelijk vermoeden van loondienst bestaat (aan 6 van de 8 criteria is voldaan), maar ze keert het vermoeden om. Op basis van de "algemene criteria", en ondanks een "sterke economische ondergeschiktheid", stelt ze GEEN juridische ondergeschiktheid vast.
De argumenten in dit lange vonnis moeten verder worden geanalyseerd, maar het verbaast ons nu al dat de rechtbank
- de "mogelijkheid om in te loggen op Deliveroo " verwart met de "mogelijkheid om te werken", terwijl elke koerier heel goed weet dat het niet is omdat je ingelogd bent, dat je werk aangeboden krijgt.
- onderscheid lijkt te maken tussen Deliveroo en "Frank", het algoritme dat het bedrijf heeft aangemaakt. Zo zou Frank (volgens de rechtbank) het werk verdelen volgens zijn eigen criteria (die Deliveroo tijdens het proces aanvoert, zonder ze te bewijzen), maar Deliveroo zou volkomen neutraal zijn ...
Dit vonnis is vatbaar voor kritiek omdat het geen rekening houdt met de arresten van het Hof van Cassatie en het vermoeden van loondienst omkeert op basis van onbewezen verklaringen van Deliveroo. We overwegen, net als andere partijen ongetwijfeld, het vonnis aan te vechten.
Het ACV en het Koerierscollectief betreuren dat deze uitspraak koeriers niet alleen hun werknemersrechten ontneemt, maar hen nu ook het zwaard van Damocles boven het hoofd houdt: wie zal de sociale bijdragen betalen die ze nu als “zelfstandige” verschuldigd zouden kunnen zijn?
We hebben het systeem van de deeleconomie meermaals aan de kaak gesteld. Deliveroo liet zijn koeriers steevast volgens dat systeem werken. De FOD Financiën veranderde plots van mening en bevestigde dat Deliveroo dat mocht doen, terwijl duidelijk niet aan de voorwaarden was voldaan (zoals het vonnis vaststelt). Koeriers mogen niet het slachtoffer worden van deze aarzelingen. Deliveroo en de Belgische staat maken zich er op zijn minst schuldig aan dat ze koeriers in de waan laten dat ze nooit sociale bijdragen zullen moeten betalen.
Dit Belgische vonnis lijkt nog meer onlogisch nu de Europese Commissie op 9/12 een ontwerprichtlijn zal indienen die voorziet in een vermoeden van loondienst voor de werknemers van deze platformen.
De Belgische staat moet snel wetgeving opstellen, zodat platformwerkers rechtszekerheid krijgen en dezelfde rechten genieten als andere werknemers.