In februari 2022 lanceerde de grootste onderwijsvakbond COC bij haar leden een enquête over een mogelijke herorganisatie van het schooljaar en een inkorting van de zomervakantie. "De stem van het onderwijspersoneel mag in dit debat absoluut niet ontbreken", zegt Koen Van Kerkhoven, secretaris-generaal van COC. “We zijn dan ook heel blij dat de enquête een succes is. Meer dan vijfduizend leden hebben eraan deelgenomen. De conclusie is duidelijk: er is bij het onderwijspersoneel geen draagvlak voor een inkorting van de zomervakantie.”

Uit de resultaten blijkt dat 78 procent geen voorstander is van een inkorting van de zomervakantie. Dat geldt zowel voor het (buitengewoon) secundair onderwijs in alle onderwijsnetten als voor het (buitengewoon) basisonderwijs van het GO!. “Het onderwijspersoneel pleit ervoor om eerst problemen aan te pakken die aan de basis liggen van lerarentekort. Het gaat dan onder andere over de werkdruk, het gebrek aan autonomie van de leraar, de problematische uitstroom en de instroom in het beroep, de betutteling en de looncomponent. Leraren signaleren een grote nood aan stabiliteit en rust en willen tijd voor hun kerntaken. Kwalitatieve oplossingen voor die problemen ontbreken nog altijd. Het lerarentekort oplossen zal meer doen voor de leerachterstand dan een inkorting van de zomervakantie”, zegt Koen Van Kerkhoven.

Daarnaast vindt 87 procent dat er betere mogelijkheden zijn om leerachterstand weg te werken en 69 procent is zelfs niet van mening dat de inkorting van de zomervakantie daarvoor een oplossing zal bieden. “Leraren en directies wijzen er ook op dat er te vaak naar onderwijs wordt gekeken als oplossing voor maatschappelijke problemen. In de zomervakanties is er bovendien een waardevol aanbod van bijvoorbeeld zomerscholen, jeugdkampen en vakantiewerk en dat dreigt verloren te gaan.”

Het onderwijspersoneel betwijfelt ook dat de personeelsleden en leerlingen beter op adem zullen komen wanneer ze twee weken herfst- en krokusvakantie hebben. Ze vrezen dat de werkdruk veeleer verder zal verhogen bij een inkorting van de zomervakantie. “Onze leden signaleren dat een lange zomervakantie nodig is om volledig tot rust te komen en te deconnecteren. In de zomer laat het weer ook meer toe om buiten te komen. Dat draagt enorm bij aan het mentale welzijn”, vult Koen Van Kerkhoven aan. 

Als er ondanks de onwenselijkheid ervan toch een inkorting zou komen, dan kan 68 procent zich vinden in een model waarbij de herfst- en krokusvakantie een week langer duren. Voor een model met blokken van zeven weken les gevolgd door twee weken vakantie bestaat te weinig draagvlak. Over de nood aan afstemming van de organisatie van het schooljaar tussen de taalgemeenschappen is er onenigheid. De leden wijzen daarentegen wél eensgezind op het belang van afstemming tussen de verschillende onderwijsniveaus.

Uit de analyse van de resultaten van de verschillende onderwijsniveaus blijkt dat er weinig verschillen zijn. Ook als je kijkt naar de functies van de personeelsleden zijn er nauwelijks verschillen. De roep klinkt unisono. “Daarbovenop laat het ondersteunend personeel, samen met directieleden, weten dat ze nu al een ingekorte zomervakantie hebben”, zegt Koen Van Kerkhoven. 

Ook de personeelsleden in beleidsfuncties (directie) vinden de inkorting van de zomervakantie geen goed idee (76 procent). “Dat veel directieleden ongerust zijn, blijkt uit de opmerkingen die ze hebben gemaakt bij de enquête. Ze zijn bang dat nog meer leraren het onderwijs zullen inruilen voor de privésector en dat onderwijs minder aantrekkelijk zal worden, ook voor zijinstromers. Ze vinden de lokalen in de zomer niet altijd geschikt om les in te volgen – het is er dan vaak te warm – en vrezen grote infrastructuurwerken moeilijker te kunnen uitvoeren, zeker in combinatie met het bouwverlof”, zegt Koen Van Kerkhoven. 

COC kondigde de enquête aan in haar ledentijdschrift en op haar website. “Er zat wat tijd tussen de aankondiging en het versturen van de enquête. We wilden onze de leden de tijd geven om het uitgebreide dossier dat we over de problematiek hebben samengesteld, grondig te lezen. Onderwijsmensen hebben natuurlijk hun eigen ervaring, een mening of gewoon een buikgevoel, maar we wilden hen vooraf het brede plaatje en ook meerdere perspectieven meegeven, zodat ze geïnformeerd aan de enquête zouden kunnen deelnemen. Dat hebben die duizenden leden, stuk voor stuk onderwijspersoneel, uit alle onderwijsniveaus en uit alle functies nu gedaan. We gaan er dan ook van uit dat met hun deskundige mening rekening gehouden zal worden.”