EFI: Informatiecategorieën
Welke economische en financiële informatie moet de ondernemingsraad ontvangen?
In de ondernemingsraad (OR) moet de werkgever deze economische en financiële informatie geven:
- Basisinformatie
- Jaarinformatie
- Periodieke informatie
- Occasionele informatie
Basisinformatie
De basisinformatie wordt gecommuniceerd binnen de 2 maanden en uiterlijk besproken binnen de 4 maanden na de sociale verkiezingen.
Het gaat specifiek over deze informatie:
-
Statuut van de onderneming
De OR moet informatie krijgen over het statuut van de onderneming en de juridische, economische en financiële entiteit (de groep) waarvan zij deel uitmaakt (KB EFI, art. 5). Deze informatie gaat over:
- de juridische vorm
- de statuten
- de leiding
- de financieringsmiddelen
- de betrekkingen met andere ondernemingen
- fundamentele overeenkomsten.
-
Organogram van de onderneming
De OR moet van de werkgever het organogram van de onderneming krijgen. Dat is een beschrijving van de interne organisatie, van de hiërarchische structuur en van de verdeling van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden.
De OR moet ook een overzicht ontvangen van de economische, financiële of juridische groep waartoe de onderneming behoort, en van de positie van de onderneming binnen deze entiteit. Het organogram laat zien welke ondernemingen tot de groep behoren en hoe die ondernemingen zich onderling verhouden. (KB EFI, art. 14)
-
Concurrentiepositie van de onderneming
De OR moet informatie krijgen over de concurrentiepositie van de onderneming (KB EFI, art. 6). Het gaat om informatie over:
- de concurrenten
- de concurrentiemogelijkheden of moeilijkheden
- de afzetgebieden
- de belangrijke aankoop- en verkoopcontracten
- de verkooptechnieken en distributiekanalen
- de evolutie van de omzet
- de kostprijzen en verkoopprijzen per eenheid
- de marktpositie
-
Productie en productiviteit
De OR moet informatie ontvangen over:
- de geproduceerde hoeveelheden
- de waarde van de productie
- de toegevoegde waarde
- de productiecapaciteit
- de productiviteit van de onderneming
Let op: de evolutie van de productiviteit moet de toegevoegde waarde per arbeidsuur of de productie per werknemer weergeven. Deze cijfers worden gegeven voor de laatste vijf jaar. (KB EFI, art. 7)
-
Kost- en verkoopprijzen
In de informatie over de kostprijzen moet de kostprijs per eenheid en de evolutie daarvan worden gegeven. Daarnaast moet ook de samenstelling van de kostprijs en de evolutie worden gecommuniceerd.
De OR moet ook informatie ontvangen over de verkoopprijzen. Deze informatie moet per product worden gegeven. Is dat niet mogelijk? Dan wordt de informatie per groep van producten gegeven of voor een aantal representatieve producten. Vergeet ook niet de berekeningsmethode van de kostprijs te vermelden, aangevuld met een detail van de personeelskosten (Zie ook: personeelskosten) (KB EFI, art. 6.8°, 9.2°, 9.3° en 10)
-
Personeelskosten
De OR moet informatie ontvangen over de verschillende onderdelen van de personeelskosten. De vergoedingen van het personeel moeten apart worden gegeven voor arbeiders, bedienden en leidinggevend personeel.
Daarnaast moeten ook andere kosten vermeld worden, zoals die van de personeelsdienst, de verzekering tegen arbeidsongevallen, ... (KB EFI, art. 10)
-
Toekomstperspectieven
In deze informatie moet de OR ingelicht worden over het industriële, financiële, commerciële, en het sociale aspect binnen de toekomstperspectieven. Maar ook over het speurwerk, de investeringen en het orderboek.
Voor het komende jaar worden de objectieven meegedeeld, voor de daaropvolgende jaren de perspectieven. Je vermeld ook de tewerkstellingsvooruitzichten. Ook niet te vergeten zijn de becijferde ramingen over de uitbreiding of inkrimping van het personeelsbestand.
Let op: elk trimester (of eerder) moeten deze verwachtingen worden bijgewerkt en moet een vergelijking worden gegeven met de werkelijk behaalde cijfers. (KB EFI, art. 11, 15 en 24 en cao nr. 9, art. 4, 5 en 6)
-
Uitgevoerd onderzoek
De OR moet worden geïnformeerd over het speurwerk dat de onderneming verricht. Het gaat in het bijzonder over, onder andere, het geïnvesteerde bedrag, de betrokken personen en de doelstellingen. (KB EFI, art. 12) -
Ontvangen overheidssteun
De OR moet informatie krijgen over alle mogelijke vormen van overheidshulp die de onderneming krijgt.
Het kan gaan over leningen, rentetoelagen, premies, subsidies, maar ook belastingvoordelen of -verminderingen op de sociale zekerheidsbijdragen of op de lonen.
Er moet uitleg worden gegeven over de aard, de omvang, de voorwaarden en de bestemming van deze overheidshulp. Er moet een verslag worden gegeven met de cijfers over het voorbije jaar en met vooruitzichten voor het komende jaar. De werkgever licht mondeling toe wat het effect van deze maatregelen is op de kosten en op de tewerkstelling. (KB EFI, art. 13, 17 en 20)
Jaarlijkse informatie
Wordt bezorgd en besproken binnen de drie maanden na het afsluiten van het boekjaar, en voor de algemene vergadering van aandeelhouders.
De jaarlijkse informatie omvat:
- een verslag betreffende de actualisering van de basisinformatie
- de jaarrekeningen
- het beheersverslag van de raad van bestuur en het rekeningencertificeringsverslag van de revisor
- het beleid inzake het loon van bestuurders en bewindhebbers in beursgenoteerde ondernemingen en autonome overheidsbedrijven
- de verklaring over niet-financiële informatie in bepaalde grote ondernemingen en groepen van algemeen belang.
Let op: verduidelijk ook het innovatiebeleid van de onderneming in het bijzonder. Ook de sociale balans moet samen met de jaarrekeningen worden gecommuniceerd, maar maakt er geen deel van uit.
-
Geschreven documenten
- De wijzigingen aan de basisinformatie. In sommige ondernemingen is het afgesproken om jaarlijks een volledig nieuwe basisinformatie in boekvorm te overhandigen.
- De jaarrekening met: balans, resultatenrekening, toelichting en sociale balans.
- Het verslag van de Raad van Bestuur aan de aandeelhouders, ook het jaarverslag genoemd. Dit document bevat een korte beschrijving van de activiteiten van de vennootschap van het voorbije jaar. Het is bestemd voor de aandeelhouders, maar de OR krijgt ook een exemplaar.
- Het controleverslag van de bedrijfsrevisor. In dit document verklaart de revisor of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de toestand van de onderneming. Soms is dit niet helemaal het geval en dan maakt de revisor voorbehoud. Hij kan bijvoorbeeld voor een aantal posten van de jaarrekening oordelen dat ze niet de juiste toestand weergeven. In ergere gevallen kan de revisor zich onthouden of zelfs een afkeurende verklaring geven. Dit document stelt de revisor op voor de aandeelhouders, maar de ondernemingsraad moet een exemplaar krijgen. De duidelijke verplichting daartoe is te vinden in de Wet van 20 september 1948, artikel 15bis.
- Een verslag over de overheidshulp met cijfers over het voorbije jaar en de vooruitzichten. De overheidshulp die hier bedoeld wordt is ruim:
- Fiscale aanmoedigingsmaatregelen: alle maatregelen die de onderneming toelaten minder belastingen te betalen.
- Financiële aanmoedigingsmaatregelen: voordelen zoals rentetoelagen, kapitaalpremies, subsidies, toelagen.
- Maatregelen ter vermindering van de Sociale Zekerheidslasten: bijvoorbeeld Maribel.
- Maatregelen ter vermindering van de sociale lasten : bijvoorbeeld indexblokkering.
-
Andere inlichtingen
Naast de geschreven documenten zijn er nog andere inlichtingen die de OR moet ontvangen:- De geconsolideerde jaarrekening, jaarverslag en het controleverslag van de groep waartoe de onderneming behoort. Als het bedrijf behoort tot een Belgische of buitenlandse groep die geconsolideerde jaarrekeningen opstelt waarin de onderneming is opgenomen, moet de OR deze groepsjaarrekening ontvangen. Voeg een vertaling toe indien dit niet in het Nederlands is opgesteld (zie artikel 21, KB EFI).
- De resultatenrekeningen per onderdeel (zie artikel 22, KB EFI).
- Verklaring en ontleding door de bedrijfsrevisor. In een aantal ondernemingen maakt de revisor voor de OR nog een extra verslag met een financiële analyse van de jaarrekening. Hij berekent een reeks ratio's voor de voorbije jaren. Zo verklaart en ontleedt hij de informatie. Dit mag schriftelijk, maar moet mondeling gebeuren (zie wet 20/9/48, artikel 15bis).
-
Tewerkstellingsoverzicht (cao nummer 9). Deze informatie heeft vier delen:
- De structuur van de tewerkstelling op het einde van het afgelopen boekjaar. Deze gegevens zijn onderverdeeld volgens geslacht, leeftijdsgroep, beroepsklasse, afdeling.
- De evolutie van de tewerkstelling in het voorbije jaar. Hier wordt vooral informatie gegeven over aanwervingen, ontslagen, vertrekken, mutaties en over het aantal tijdelijken, het aantal uitzendkrachten en ter beschikking gestelden. Je vermeld ook cijfers over overuren, afwezigheidsdagen, gedeeltelijke werkloosheid en nationaliteit.
- De tewerkstellingsvooruitzichten. Dit zijn cijfers over uitbreiding of inkrimping van het personeel.
- Genomen of geplande sociale maatregelen rond tewerkstelling.
-
Sociale balans (als onderdeel van de jaarrekening):
- Een staat van de tewerkgestelde personen met uitsplitsing tussen de werknemers die in het personeelsregister ingeschreven zijn, met een verdeling volgens geslacht, aard van het contract (voltijds/deeltijs), type van het contract (onbepaalde duur/ bepaalde duur … ), categorie (arbeiders/bedienden/kader/directie), scholingsniveau en een staat van de uitzendkrachten en de ter beschikking van de onderneming gestelde personen.
- Een tabel van de personeelsbewegingen tijdens het boekjaar, met een uitsplitsing tussen binnenkomende en vertrekkende werknemers.
- Inlichtingen over de opleiding voor de werknemers in de loop van het boekjaar.
-
Trillium: dit is een document dat de RSZ opstelt en rechtstreeks wordt overgemaakt aan de werkgever in de periode tussen 1 februari en 10 maart. Het bevat informatie over de maatregelen om de werkgelegenheid te stimuleren waar de onderneming kan van genieten in de vorm van vermindering van sociale bijdragen.
- De tewerkstellingsmaatregelen waar het over gaat, veranderen regelmatig. Je vindt de meest recente lijst de site van de overheid.
- Bekijk ook ons overzicht en de tool rond tewerkstellingsmaatregelen.
-
Statistische steekkaart of –fiche: driemaandelijks moet de ondernemingsraad (of bij gebrek aan een OR, de vakbondsafvaardiging) van het ondernemingshoofd deze statistische fiche ontvangen met informatie over de volgende tewerkstellingsmaatregelen:
- Bedrijfsplannen: plannen tot herverdeling van de arbeid die recht geven op een vermindering van de sociale bijdragen voor elke bijkomende aangeworven werknemer.
- Lage lonen: vermindering van sociale bijdragen met betrekking tot werknemers met een laag loon.
- Tewerkstellingsakkoorden 1997-1998: deze geven recht op een vermindering van sociale bijdragen voor elke bijkomende aangeworven werknemer.
- Banenplan voor langdurige werklozen: banenplan ter bevordering van de aanwerving van werkzoekenden dat recht geeft op een vermindering van de patronale bijdragen.
- Opeenvolgende overeenkomsten voor bepaalde tijd: mogelijkheid om een overeenkomst voor bepaalde tijd door een nieuwe gelijkaardige overeenkomst te laten volgen, wat aanleiding geeft tot een financieel voordeel voor de onderneming.
- Een analyseverslag om de twee jaar van de bezoldigingsstructuur die mogelijk maakt te bepalen of de onderneming een genderneutraal bezoldigingsbeleid voert (Wet 22/4/12). Dit moet worden verstrekt en besproken in de loop van de 3 maanden die volgen op het afsluiten van het dienstjaar.
-
Overige documenten jaarinformatie
Naast de geschreven documenten moet de OR toelichting en commentaar krijgen bij de documenten m.b.t.:
-
Jaarinformatie:
- de wijzigingen en de veranderingen
- de oorzaken van de veranderingen
- de maatregelen die daaromtrent werden genomen of zullen genomen worden (KB EFI ’73, artikel 18)
-
De balans: met een vergelijking van de balansen van de vorige twee dienstjaren en met uitleg over de wijzigingen die zich hebben voorgedaan:
- wijzigingen in het maatschappelijk vermogen
- wijzigingen en de bestemming van de reserves
- gedane afschrijvingen met vermelding van hun aard, hun belang en hun evolutie
- wijzigingen in de schuldenlast volgens de aard van de schuldeisers en de aflossingstermijn, evenals de terugslag van deze wijzigingen op de activa.
- wijzigingen van de vaste activa
- wijzigingen in het realiseerbare
- wijzigingen in het beschikbare de solvabiliteit en de rentabiliteit van de onderneming aan de hand van de ratio’s met toelichting over de aangewende gegevens (KB EFI ’73, artikel 19)
- De winst- en verliesrekening: met een vergelijking van de winst- en verliesrekening van de twee vorige dienstjaren en uitleg over de wijzigingen die zich hebben voorgedaan:
- evolutie van het niveau van de verschillende inkomsten en van de verschillende uitgaven
- winstverdeling
- manier waarop de onderneming haar eventueel verlies zal aanzuiveren
- bedrag van de vergoedingen toegekend, tijdens het dienstjaar, aan de leden van de beheers-, bestuurs,- en controleorganen
- evolutie van de rentabiliteit van de onderneming op basis van ratio’s, met commentaar bij de gebruikte gegevens (KB EFI ’73, artikel 20)
-
Jaarinformatie:
Periodieke of kwartaalinformatie
Omvat de resultaten van de voorbije drie maanden en de vooruitzichten. Deze informatie wordt ten minste om de drie maanden gegeven.
Je vermeld hierin:
- het streefcijfer voor de voorbije periode
- de bereikte cijfers in de voorbije periode?
- de afwijkingen tussen de streefcijfers en de werkelijke cijfers
- de streefcijfers voor de volgende periode?
Je geeft ook informatie over de afzet, de bestellingen, de markt, de productie, de productiviteit, de voorraden, de kosten, de tewerkstelling, het programma van de onderneming en de overheidshulp. (KB EFI ’73, artikel 24)
Occasionele informatie
Wordt gegeven bij gebeurtenissen die een belangrijke impact kunnen hebben op de onderneming. Denk aan een brand, ramp, serieuze stoornis, staking, ... Ook bij belangrijke interne beslissingen moet occasioneel informatie gegeven worden. Bijvoorbeeld bij een sluiting en collectieve afdankingen of een fusie met een andere onderneming, een overname door een andere onderneming, nieuwe eigenaars, sluiting van een dochteronderneming, kapitaalverhoging, ... Indien mogelijk wordt informatie gegeven over de beslissing voordat ze wordt uitgevoerd. (KB EFI ’73, art 25).
Samen met deze informatie voorzie je commentaar over de mogelijke gevolgen die de gebeurtenis of de beslissing kan hebben voor de ontwikkeling van de activiteiten van de onderneming en voor de situatie van de werknemers. (KB EFI ’73, art 26)
Meer informatie
- Integrale tekst van het Koninklijk Besluit EFI (28 november 1973).
- Lees verder in de speciale editie van Vakbeweging 'Opdrachten en bevoegdheden van Comité PB, de ondernemingsraad en de vakbondsafvaardiging' (pdf).