Overuren of overwerken
Alles over de gemiddelde wekelijkse en jaarlijkse arbeidstijd, uurroosters, weekendwerk en overuren.
Arbeidstijd en overuren
Hoe zit het met je arbeidstijd en uurrooster? Wat als je overuren maakt of weekendwerk doet?
💡 Je vindt hier eerst de meer algemene regels, de info voor je sector vind je helemaal onderaan.
-
Hoe zit het met overuren?
In de meeste sectoren ligt de weekgrens op 38 uur of lager. Tenzij anders vastgelegd in een cao, maak je dus overuren of doe je overwerk als je bijvoorbeeld meer dan 9 uur per dag of 40 uur per week aan de slag bent.
Het overwerken geeft recht op overloon. In de meeste gevallen moet het met inhaalrust of 'recup' gecompenseerd worden.
De dag- en weekgrenzen mogen overschreden worden bij een abnormale verhoging van het werk op onvoorzienbare en onregelmatige ogenblikken. Maar hier zijn voorwaarden aan verbonden:
- Er moet voorafgaand toestemming van de vakbondsafvaardiging en arbeidsinspectie zijn.
- Werknemers moeten minstens 24 uur op voorhand verwittigd zijn door aanplakking.
- Zwangere werkneemsters mogen geen overuren doen.
-
Wat met vrijwillige overuren?
De wet betreffende wendbaar en werkbaar werk (5 maart 2017) voerde de zogenaamde ‘vrijwillige overuren’ in.
Om je vrijwillig aan te bieden voor deze overuren moet je als werknemer, voorafgaand aan het presteren van deze uren, een geschreven overeenkomst sluiten met je werkgever.
Dat akkoord is 6 maanden geldig en kan worden vernieuwd in de mate waarin je als werknemer nog altijd wenst om deze overuren te presteren.
-
Kan je bijkomend loon krijgen in plaats van inhaalrust?
Elke werknemer kan de inhaalrust van 91 overuren per kalenderjaar laten uitbetalen in plaats van deze effectief op te nemen. Dit is een keuzerecht voor de werknemer: de werkgever kan dit niet verplichten.
💡 Pas je profiel aan en check hieronder of er voor jouw sector een aparte regeling geldt: in sommige sectoren kunnen er meer dan 91 uren inhaalrust vervangen worden door bijkomend loon.
De 'vrijwillige overuren' moeten nooit ingehaald worden en geven dus recht op bijkomend loon.
More Info
- Voor een volledig overzicht van de wetgeving arbeidsrecht en sociale zekerheid kan je de Wegwijzer Sociale Wetgeving erop naslaan. Bestel de Wegwijzer.
-
Militant?
- Meld je aan op www.acv-militanten.be en consulteer de Wegwijzer.
- Meld je aan op het online leerplatform en ontdek op interactieve wijze alles wat je moet weten over de verschillende soorten arbeidsovereenkomsten.
💡 Veel van de regels hangen af van de sector waarin je werkt. Kies daarom nu je sector om meteen informatie op maat te krijgen. 👇
PC 200-Bedienden
Hieronder vind je de sectorafspraken voor PC 200, het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB), die via een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) zijn afgesloten. Aanvullende afspraken zijn mogelijk op ondernemingsniveau, maar moeten minstens gelijk zijn aan de bepalingen van de sectorafspraken.
Gemiddelde op jaarbasis
- In PC 200 geldt een wekelijkse arbeidsduur van 38 uur, dat wil zeggen dat je 38 uur per week aan de slag bent bij je werkgever.
- Stel dat je bijvoorbeeld wekelijks 40 uur zou werken. Dat kan alleen indien er op bedrijfsniveau afspraken bestaan rond voldoende compensatiedagen of arbeidsduurvermindering (ADV).
- OPGELET: De sectorale afspraken voorzien wel de mogelijkheid om 'kleine flexibiliteit' in bedrijven in te voeren, waardoor de dagelijkse en wekelijkse arbeidsduur lichtjes mogen variëren:
- Je dagelijkse arbeidsduur mag max. 1 uur langer zijn dan de arbeidsduur in het normale uurrooster;
- Je wekelijkse arbeidsduur mag max. 5 uur langer zijn dan de arbeidsduur in het normale uurrooster.
- Per trimester of eventueel per jaar (annualisering van de arbeidstijd) moet je echter 38 uur tewerkgesteld worden. We spreken pas van overuren wanneer deze grenzen overschreden worden.
Arbeidsregimes
Vooraleer je werkgever onderstaande arbeidsregimes mag invoeren (uitgezonderd het zondagwerk), moet die de ondernemingsraad, vakbondsafvaardiging, of bij gebrek daaraan de bedienden, de nodige informatie geven.
10 uur per dag op 4 dagen
- Je onderneming mag een arbeidsregime organiseren van 10 uur per dag gespreid over 4 dagen.
- Het aantal uren per dag kan schommelen, zodat niet elke dag 10 uren gewerkt moet worden, maar minimum 1 dag in de week moet er 10 uur gewerkt worden.
- Tewerkstelling op zondag is in dit regime slechts toegelaten zoals hieronder beschreven.
12 uur per dag op 3 dagen
- Je onderneming mag een arbeidsregime invoeren van 12 uur per dag gespreid over 3 dagen.
- Dit regime van 36 uur geeft je recht op een volwaardig voltijds loon.
- In dit stelsel is tewerkstelling op zondag mogelijk.
Andere afwijkende arbeidsregimes
- Je werkgever mag andere afwijkende arbeidsregimes alleen invoeren na overleg op ondernemingsvlak, én er moet een ontwerp van akkoord ter goedkeuring voorgelegd te worden aan het paritair comité.
Zondagswerk
- 6 zon- of feestdagen per kalenderjaar, mogen in alle ondernemingen personeel tewerkgesteld worden.
- Je mag maximum 6 zon- of feestdagen per jaar werken, binnen de onderneming geldende afspraken. Zijn er geen collectieve afspraken over dit onderwerp afgesloten, dan gebeurt dit op vrijwillige basis.
- Een tewerkstelling op zondag geeft enkel recht op compensatierust, gelijk aan 50 % van de arbeidstijd gepresteerd op zondag.
- In je onderneming mogen wel bijkomende vergoedingen worden afgesproken.
Op zoek naar meer sectorale informatie?
- Je kan alle sectorafspraken raadplegen via de sectorpagina van PC 200.