Overuren of overwerken
Alles over de gemiddelde wekelijkse en jaarlijkse arbeidstijd, uurroosters, weekendwerk en overuren.
Arbeidstijd en overuren
Hoe zit het met je arbeidstijd en uurrooster? Wat als je overuren maakt of weekendwerk doet?
💡 Je vindt hier eerst de meer algemene regels, de info voor je sector vind je helemaal onderaan.
-
Hoe zit het met overuren?
In de meeste sectoren ligt de weekgrens op 38 uur of lager. Tenzij anders vastgelegd in een cao, maak je dus overuren of doe je overwerk als je bijvoorbeeld meer dan 9 uur per dag of 40 uur per week aan de slag bent.
Het overwerken geeft recht op overloon. In de meeste gevallen moet het met inhaalrust of 'recup' gecompenseerd worden.
De dag- en weekgrenzen mogen overschreden worden bij een abnormale verhoging van het werk op onvoorzienbare en onregelmatige ogenblikken. Maar hier zijn voorwaarden aan verbonden:
- Er moet voorafgaand toestemming van de vakbondsafvaardiging en arbeidsinspectie zijn.
- Werknemers moeten minstens 24 uur op voorhand verwittigd zijn door aanplakking.
- Zwangere werkneemsters mogen geen overuren doen.
-
Wat met vrijwillige overuren?
De wet betreffende wendbaar en werkbaar werk (5 maart 2017) voerde de zogenaamde ‘vrijwillige overuren’ in.
Om je vrijwillig aan te bieden voor deze overuren moet je als werknemer, voorafgaand aan het presteren van deze uren, een geschreven overeenkomst sluiten met je werkgever.
Dat akkoord is 6 maanden geldig en kan worden vernieuwd in de mate waarin je als werknemer nog altijd wenst om deze overuren te presteren.
-
Kan je bijkomend loon krijgen in plaats van inhaalrust?
Elke werknemer kan de inhaalrust van 91 overuren per kalenderjaar laten uitbetalen in plaats van deze effectief op te nemen. Dit is een keuzerecht voor de werknemer: de werkgever kan dit niet verplichten.
💡 Pas je profiel aan en check hieronder of er voor jouw sector een aparte regeling geldt: in sommige sectoren kunnen er meer dan 91 uren inhaalrust vervangen worden door bijkomend loon.
De 'vrijwillige overuren' moeten nooit ingehaald worden en geven dus recht op bijkomend loon.
More Info
- Voor een volledig overzicht van de wetgeving arbeidsrecht en sociale zekerheid kan je de Wegwijzer Sociale Wetgeving erop naslaan. Bestel de Wegwijzer.
-
Militant?
- Meld je aan op www.acv-militanten.be en consulteer de Wegwijzer.
- Meld je aan op het online leerplatform en ontdek op interactieve wijze alles wat je moet weten over de verschillende soorten arbeidsovereenkomsten.
💡 Veel van de regels hangen af van de sector waarin je werkt. Kies daarom nu je sector om meteen informatie op maat te krijgen. 👇
PC 331 - Welzijn en Gezondheidssector (Vlaanderen)
Arbeidstijd
Weten hoe en wanneer je moet werken is belangrijk, dat spreekt vanzelf. Je werkrooster heeft een groot effect op de werkbaarheid van je job, op de combinatie tussen werk en privé en vaak zelfs op je loon (denk maar aan de toeslagen voor onregelmatige prestaties).
Arbeidstijdwetgeving
Werken in zorg, welzijn en cultuur is doorgaans geen 9-to-5-job. Er zijn vroege en late diensten, avondwerk en nachtshiften. Er is weekend- en feestdagwerk. Deeltijds werk is bijna de regel.
Dat maakt goede sectorafspraken nodig. Ook in de instellingen zelf zorgt ACV Puls voor goede afspraken. Alle verschillende uurroosters moeten per onderneming in het arbeidsreglement staan. Ze worden goedgekeurd door de ondernemingsraad of de vakbondsafvaardiging.
Wat geeft zo’n uurrooster nu net aan? Het begin en het einde van je shifts. Die mogen niet korter zijn dan drie uur, en niet langer dan elf. Na maximum zes uur heb je recht op een pauze. Een rustperiode van minstens elf uur tussen twee shiften en minstens één rustdag per week zijn ook verplicht
Tussen flexibiliteit en voorspelbaarheid
In het sociaal overleg met de werkgever ziet ACV Puls er op toe dat uurroosters en personeelsbezetting evenwichtig en voorzienbaar zijn. Goede afspraken over de planning blijven in heel wat instellingen een werkpunt.
Hoe goed een planning ook is, er zijn altijd onvoorziene omstandigheden. Ook daarover zijn goede afspraken nodig. Bijvoorbeeld: de werkgever kan je nooit eenzijdig verplichten om in te springen voor een zieke collega. Extra werkuren recupereer je op een ander moment. Soms geven ze zelfs recht op extra loon.
Afspraken over last-minute wijzigingen aan het uurrooster en eventuele compensaties daarvoor (of andere specifieke regelingen in de instelling) vind je terug in je arbeidsreglement. Je kan hiervoor ook terecht bij de afgevaardigden van ACV Puls op je werk.
Naar een evenwichtige flexibiliteit
Een evenwichtige flexibiliteit is zowel voor de werkgever als voor de werknemers een belangrijk thema. Om het werk ‘werkbaar’ te houden, zet ACV Puls zich in voor goede en evenwichtige oplossingen. Een degelijke bescherming bieden tegen overdreven flexibiliteit en werkdruk is een must.