Overuren of overwerken
Alles over de gemiddelde wekelijkse en jaarlijkse arbeidstijd, uurroosters, weekendwerk en overuren.
Arbeidstijd en overuren
Hoe zit het met je arbeidstijd en uurrooster? Wat als je overuren maakt of weekendwerk doet?
💡 Je vindt hier eerst de meer algemene regels, de info voor je sector vind je helemaal onderaan.
-
Hoe zit het met overuren?
In de meeste sectoren ligt de weekgrens op 38 uur of lager. Tenzij anders vastgelegd in een cao, maak je dus overuren of doe je overwerk als je bijvoorbeeld meer dan 9 uur per dag of 40 uur per week aan de slag bent.
Het overwerken geeft recht op overloon. In de meeste gevallen moet het met inhaalrust of 'recup' gecompenseerd worden.
De dag- en weekgrenzen mogen overschreden worden bij een abnormale verhoging van het werk op onvoorzienbare en onregelmatige ogenblikken. Maar hier zijn voorwaarden aan verbonden:
- Er moet voorafgaand toestemming van de vakbondsafvaardiging en arbeidsinspectie zijn.
- Werknemers moeten minstens 24 uur op voorhand verwittigd zijn door aanplakking.
- Zwangere werkneemsters mogen geen overuren doen.
-
Wat met vrijwillige overuren?
De wet betreffende wendbaar en werkbaar werk (5 maart 2017) voerde de zogenaamde ‘vrijwillige overuren’ in.
Om je vrijwillig aan te bieden voor deze overuren moet je als werknemer, voorafgaand aan het presteren van deze uren, een geschreven overeenkomst sluiten met je werkgever.
Dat akkoord is 6 maanden geldig en kan worden vernieuwd in de mate waarin je als werknemer nog altijd wenst om deze overuren te presteren.
-
Kan je bijkomend loon krijgen in plaats van inhaalrust?
Elke werknemer kan de inhaalrust van 91 overuren per kalenderjaar laten uitbetalen in plaats van deze effectief op te nemen. Dit is een keuzerecht voor de werknemer: de werkgever kan dit niet verplichten.
💡 Pas je profiel aan en check hieronder of er voor jouw sector een aparte regeling geldt: in sommige sectoren kunnen er meer dan 91 uren inhaalrust vervangen worden door bijkomend loon.
De 'vrijwillige overuren' moeten nooit ingehaald worden en geven dus recht op bijkomend loon.
More Info
- Voor een volledig overzicht van de wetgeving arbeidsrecht en sociale zekerheid kan je de Wegwijzer Sociale Wetgeving erop naslaan. Bestel de Wegwijzer.
-
Militant?
- Meld je aan op www.acv-militanten.be en consulteer de Wegwijzer.
- Meld je aan op het online leerplatform en ontdek op interactieve wijze alles wat je moet weten over de verschillende soorten arbeidsovereenkomsten.
💡 Veel van de regels hangen af van de sector waarin je werkt. Kies daarom nu je sector om meteen informatie op maat te krijgen. 👇
PC 311-Grote kleinhandelszaken
Hieronder vind je de sectorafspraken voor PC 311, het paritair comité van de grote kleinhandelszaken, die via een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) zijn afgesloten. Aanvullende afspraken zijn mogelijk op ondernemingsniveau, maar moeten minstens gelijk zijn aan de bepalingen van de sectorafspraken.
Gemiddelde arbeidsduur
Je arbeidsduur wordt per week gemeten: je werkt in de sector als voltijdse bediende standaard 35u per week.
- De prestaties worden gespreid over maximaal vijf dagen per week. Dat betekent dat je wekelijkst naast zondag nog recht hebt op een andere vrije dag.
- Als je minder dan 4 jaar dienst hebt, bedraagt de minimale dagelijkse arbeidsduur 3 uur.
- Als je 4 jaar dienst hebt in de onderneming, heb je recht op een minimale arbeidsduur van 4 uur.
- Tussen twee arbeidsprestaties door wordt een minimale rustperiode van 12 uren voorzien.
Opgelet: je werkgever kan er in overleg voor kiezen om binnen bepaalde afgesproken grenzen van de wekelijkse arbeidsduur van 35u af te wijken. De ene week wat meer, de andere wat minder, zolang op trimester of jaarbasis het gemiddelde van 35u maar gerespecteerd wordt.
- Mits een akkoord (cao) in je onderneming kan er 3 maanden van het jaar 40 uur per week gewerkt worden en de rest van het jaar 36 uur per week. Je hebt dan als voltijdse werknemer recht op 12 compensatiedagen (ADV).
- In een aantal ondernemingen wordt nog 36 uur per week gewerkt. In die bedrijven worden jaarlijks 6 compensatiedagen (ADV) toegekend.
- Je leest in je arbeidsreglement welk systeem in jouw onderneming van toepassing is. Meer weten over welke flexibiliteit toegelaten is en welke procedure je werkgever moet volgen om dit systeem in te voeren? Neem contact met ons op via retail@acv-csc.be.
Je werkt deeltijds
Overuren
- Overuren worden gepresteerd als je per dag meer dan 9 uur, of per week meer dan 36 uur werkt. Op dat moment moet de werkgever je een overurentoeslag betalen van 50%. Op zondag moet er bij het presteren van overuren zelfs 100% toeslag worden betaald.
- Overuren geven ook recht op inhaalrust. Dat betekent dat je een dag waarop je normaal moet gaan werken, thuis mag blijven.
- Onder bepaalde voorwaarden hebben deeltijdse werknemers ook recht op een overurentoeslag.
Uurroosters
- De variabele uurroosters moeten ten minste 3 weken op voorhand worden meegedeeld.
- Enkel met een voorafgaand akkoord van de werknemer mogen de uurroosters in deze periode nog gewijzigd worden.
Weekendwerk
Vrije weekends/zaterdagen
Voor vrije weekends/zaterdagen maken we een onderscheid tussen kleine en grote winkels.
-
Er zijn 5 of minder werknemers in je winkel:
- Als je voltijds werkt en een contract van onbepaalde duur hebt, heb je boven de 4 zaterdagen die in je vakantie vallen, recht op 5 vrije zaterdagen.
- Als je deeltijds werkt en een contract van onbepaalde duur hebt, heb je bovenop de 4 zaterdagen die in je vakantie vallen, recht op 3 vrije zaterdagen.
-
Er zijn meer dan 5 werknemers in je winkel:
- Je hebt recht op 8 vrije weekends bovenop de weekends die in de vakantie vallen. Je mag je vrij weekend niet combineren met een andere vrije dag in die week.
- De opname van de vrije weekends gebeurt in onderling overleg met je leidinggevende, die niet willekeurig kan weigeren.
Zondagswerk
Als vakbond proberen we het zondagswerk in de sector te beperken. Het mag echter nog in de sector.
- In PC 311 is het mogelijk om 6 zondagen per jaar open te doen. Ga bij je vakbondsvertegenwoordiger in je onderneming na welke afspraken rond zondagswerk zijn gemaakt.
- In een toeristische zone in PC 311 mogen werknemers zo goed als alle zondagen tewerkgesteld worden.
- Het is daarom belangrijk te weten of je winkel zich in een toeristische zone bevindt. De hele Belgische kust is bijvoorbeeld een toeristische zone, maar niet de enige. Om te weten of je winkel zich in een toeristische zone bevindt, neem je best contact op met je ACV Puls-contactpersoon.
- Je hebt altijd recht op zondagsrust.
Arbeidstijdsregistratie
- Er bestaan geen afspraken in de sector over tijdsregistratie. Het zou kunnen dat er in jouw onderneming wel afspraken zijn over een systeem om de uren bij te houden. Je kan ook je ACV Puls-contactpersoon contacteren als je nog vragen hebt.
- Vakbonden en werkgevers verbinden er zich ertoe om het registreren van arbeidsprestaties te onderzoeken, en als dat nog niet gebeurde, de invoering ervan te overwegen in het licht van een correcte toepassing van de arbeidswetgeving. Dat zonder een afbreuk te willen doen aan de rol van de sociale overlegorganen binnen het bedrijf. Let op: dit is slechts een aanbeveling, geen verplichting.
Op zoek naar meer sectorale informatie?
- Je kan alle sectorafspraken raadplegen via de sectorpagina van PC 311.