De startnota voor de onderhandelingen over de vorming van een nieuwe regering zegt niet echt veel over de ambitie van de grootste partij op het vlak van de mobiliteit.
Terwijl er op andere terreinen heel wat ambities - alleszins met woorden - worden  uitgesproken, blijft het op dit terrein heel stil. Toch zijn de uitdagingen hier minstens even groot. De problemen vragen dringend om oplossingen.

Het aandeel van duurzame vervoersmiddelen - wat die ook mogen wezen - in het woon-werkverkeer moet toenemen tot minstens 40 procent. In de grootstedelijke gebieden zelfs tot minstens 50 procent. Maar ook die ambitie blinkt uit door onduidelijkheid.

Je zou tenminste mogen veronderstellen dat veel beleidsmakers, middenveldorganisaties, bedrijven, ... het eens zijn met de analyse van het probleem en over de dringendheid van het mobiliteitsprobleem. Je zou mogen verwachten dat iedereen het eens zou zijn over het feit dat vanwege het ruimtebeslag, klimaatdoelstellingen, fileproblematiek, ... elke weldenkende partij voluit wil gaan voor duidelijke keuzes en voor een langetermijnvisie. Niets daarvan.

We zijn geen mobiliteitsspecialisten maar beseffen wél dat het zo niet verder kan. Als verdedigers van de belangen van het personeel van De Lijn én van de privévervoerbedrijven beseffen wij dat wij voor het collectief personenvervoer echt wel het verschil zouden moeten kunnen maken. Zonder een performant, kwaliteitsvol en groen openbaar vervoer zal dat NIET lukken.

En daar wringt het schoentje. Ja, minister Weyts heeft gelijk dat er in de voorbije legislatuur veel is geïnvesteerd in nieuwe trams en bussen. We moeten dat vernieuwingsritme echt wel aanhouden. Maar ook de infrastructuur van De Lijn is danig verouderd: tramsporen, gebouwen, veiligheidsinfra... Voor de vernieuwing is dringend veel geld nodig om de veiligheid en de kwaliteit van het net te kunnen garanderen.
Kan de Vlaamse overheid deze broodnodige vernieuwing financieren? De vraag stellen is ze beantwoorden. Er zijn nog vele andere prioriteiten. En dit verhaal past niet in het Europese schuldenverhaal.

Gedacht wordt aan de deconsolidatie van De Lijn in de overheidsbegroting, zoals bij de MIVB. De Lijn zou dan leningen kunnen afsluiten. De rente staat historisch laag maar ook die leningen moeten worden afbetaald en de Vlaamse overheid moet er eveneens garant voor staan.

Wat de werkingskosten betreft, zit De Lijn echt wel op haar tandvlees. Verdere besparingsoefeningen zijn onmogelijk, tenzij men wil snoeien in het netwerk, wat dan weer betekent dat reizigers zullen afhaken. Dat is nu al het geval. Al een tijd worden diensten geschrapt en niet alleen door personeelstekort.

De uitrol van het concept basisbereikbaarheid maakt duidelijk dat meer middelen nodig zullen zijn. De middelen voor het vervoer op maat, terecht gevraagd door de lokale besturen, kunnen niet worden afgeroomd van de middelen van De Lijn, tenzij nog meer in het aanbod wordt geschrapt.

Kan er dan niet worden bespaard? Jawel, maar dan moet alle neuzen - van de minister, het departement MOW en de lokale besturen - in dezelfde richting wijzen, zodat bus en tram eindelijk kunnen doorstromen. Een groene golf is de beste besparingsmaatregel, die bovendien de dienstverlening van De Lijn performant en betrouwbaar maakt én de werkomstandigheden van de bus- en trambestuurders significant verbetert.
Wij vrezen dat de Vlaamse beleidsmakers die keuze niet echt willen maken. Nochtans is het hun plicht.

Tot slot is er de keuze die de nieuwe Vlaamse regering moet maken over het interne operatorschap van De Lijn en bij uitbreiding haar samenwerking met de privé-exploitanten, de 'pachters'. Wij hopen dat de knoop snel wordt doorgehakt, zodat De Lijn haar opdracht kan voortzetten. Niet onbelangrijk voor de klanten en voor alle medewerkers.

Jan Coolbrandt
Voorzitter ACV Openbare Diensten