Handen aan het stuur
Toen België afgelopen zomer werd opgeschrikt door ongeziene overstromingen, kwamen overal, ook bij ACV Vlaams-Brabant, hulp- en solidariteitsacties op gang. Maar daar stopt het verhaal niet voor de vakbonden.
Dit verhaal begint niet in juli 2021, maar veel vroeger, bij de Industriële Revolutie, die onze wereld voorgoed veranderd heeft. De spierkracht van mens en dier werd plots vervangen door machines. Van het veld trokken de mensen massaal naar de steden, waar ze met te veel tegelijk werk zochten in de fabrieken. Voor de meesten brachten deze veranderingen geen beterschap, integendeel: de overgang van de agrarische naar de industriële maatschappij mondde uit in een sociaal drama. De fossiele brandstoffen lieten machines draaien, niet om ons leven makkelijker te maken, maar om de hebzuchtige honger van enkelingen te voeden. Ondertussen stierven arbeiders van honger.
Dat die fossiele brandstoffen ons leven uiteindelijk wél makkelijker gemaakt hebben, danken we aan de vakbonden, die gestreden hebben voor een billijkere verdeling van de nieuwe welvaart. Zonder verenigde werknemers was dit nooit gelukt.
De goedkope fossiele energie die de Industriële Revolutie op gang bracht, is nu helaas verantwoordelijk voor de grootste uitdaging waar de mensheid ooit voor stond. Een schokgolf van hittegolven, bosbranden en overstromingen trekt over onze planeet, en de intensiteit van dergelijke rampen zal de komende decennia nog toenemen.
De conclusie is verbijsterend hard: willen we onze planeet leefbaar houden, dan moeten we af van onze koolstofverslaving en stoppen met olie, gas en steenkool. De technologie om fossiele brandstoffen te bannen, is er. Maar al decennialang ontbreekt de politieke wil om snel te schakelen. Vandaar het protest dat steeds luider klinkt. Je zal maar jong zijn in een wereld die onleefbaar dreigt te worden door klimaatverandering…
Een wereldwijde en revolutionaire transitie is noodzakelijk: we moeten alles elektrificeren en die elektriciteit gedecentraliseerd opwekken met hernieuwbare energie. Dat betekent dat we zelf energie kunnen produceren en in staat zullen zijn om die bronnen in eigen beheer te nemen. Dat is meteen ook het einde van de geopolitieke spanningen om energie.
Maar we moeten wel op onze hoede zijn. Als zich wereldwijd zo’n industriële transitie voltrekt, zullen arbeid en kapitaal zware verschuivingen kennen. We moeten ervoor zorgen dat dit kapitaal zich niet concentreert in de handen van de ‘happy few’, zoals gebeurde tijdens de Industriële Revolutie. Het is van belang dat vakbonden in dit proces handen aan het stuur houden.
We zullen zelf ook dingen moeten veranderen. Tips genoeg om de eigen CO2-uitstoot te verlagen. We kunnen er ook voor zorgen dat we zelf eigenaar worden van onze energiebronnen (zonneparken, windparken), door samen te werken in energiegemeenschappen of energie-coöperaties.
In Vlaams-Brabant werken PajoPower, Druifkracht, Noordlicht, Navitas Energie en ECoOB elk in hun regio aan ‘burgerenergie’.
ACV Vlaams-Brabant steunt deze aanpak actief: voor zonnepanelen op haar gebouw in Vilvoorde ging ze in zee met PajoPower. Ook militanten kunnen hun werkgever voorstellen om te verduurzamen met lokale coöperaties. Kunnen er zonnepanelen gelegd worden op een parking of dak? Is er plaats voor een windturbine of een warmtekrachtkoppeling om een naburige wijk te verwarmen?