FAQ

Tijdens de sociale verkiezingen kan je je stem laten horen. Als verkozen kandidaat kan je  je  je collega's de komende vier jaar vertegenwoordigen op je werkplek!

Kracht van sociaal overleg

Sociaal overleg doet er toe! Laat je niet misleiden door de misvatting dat sociaal overleg in bedrijven weinig verschil maakt. Dat de werkgever altijd het laatste woord heeft. Dat werknemers, het comité of de ondernemingsraad weinig invloed hebben. De feiten en cijfers bewijzen het tegendeel. Wetenschappelijk onderzoek, ondersteund door officiële jaarrekeningen en balansen van bedrijven, bevestigt dit.

In ondernemingen met sociaal overleg:

• Liggen de gemiddelde brutojaarlonen gemiddeld meer dan 5.000 euro hoger dan in vergelijkbare ondernemingen zonder sociale verkiezingen.
• Krijgen veel meer werknemers de kans om een opleiding te volgen. Het verschil loopt op van 10% tot zelfs 30% in bepaalde sectoren.
• Is de werkzekerheid groter: er is meer vaste contracten, minder tijdelijk werk, minder interim, en er vallen minder ontslagen.
• Is de loonkloof kleiner, er zijn bijvoorbeeld minder verschillen tussen de lonen van mannen en vrouwen. 
• Is er meer aandacht voor welzijn op het werk en gebeuren er minder arbeidsongevallen.

Daarnaast weerspiegelt de aanwezigheid van sociaal overleg zich in de arbeidsrechtbanken. Tot 75% of meer van de gerechtelijke procedures die het ACV start, loopt tegen werkgevers waar er geen sociaal overleg is binnen het bedrijf.  Wat vaak via de rechtbank wordt geregeld, kan in bedrijven met sociaal overleg vaak sneller worden opgelost door onderling overleg, wat beter is voor zowel de werknemers als de werkgever.

Een afgevaardigde komt op voor de belangen van de collega’s en doet dit binnen het sociaal overleg, of de organen waar werkgevers en werknemers samenkomen. Dit zijn het Comité PB en de Ondernemingsraad (OR).

Comité PB

Een onderneming of organisatie met minstens 50 werknemers moet een Comité voor Preventie en Bescherming op het werk (Comité PB of CPBW) verkiezen. Het Comité PB heeft als opdracht om het welzijn op het werk te verzekeren en ervoor te zorgen dat iedereen kan werken onder veilige en gezonde werkomstandigheden. 

Hier kan je als afgevaardigde onder meer werken aan:

• Een correcte toepassing van de wetgeving over veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk.
• Het voorkomen van arbeidsongevallen, beroepsziekten, stress en veiligheidsproblemen, pesten.
• Het verbeteren van de werkomstandigheden, mobiliteit, ...
• Het goed functioneren van de preventiediensten (veiligheidsdienst, arbeidsgeneeskundige dienst).
• Een correcte toepassing van de milieuwetgeving, brandveiligheid.
• De uitwerking van een beleid rond stress, psychosociale risico's, maar ook rond thema's als alcohol op het werk, oudere werknemers, …
• Als afgevaardigde ben je ook de spreekbuis van je collega’s: je vangt hun eventuele klachten op, en je bespreekt hun vragen en voorstellen met de directie.

Een onderneming of organisatie met minstens 100 werknemers moet een ondernemingsraad (OR) oprichten. De OR vergadert maandelijks en heeft recht op informatie, toezicht en advies. Daarnaast heeft de OR een beperkte beslissingsbevoegdheid inzake sociale ondernemingsaspecten. Zo beslist de OR onder meer over:

Een belangrijke bevoegdheid van de OR is het informatierecht over de economische en financiële toestand van de onderneming of organisatie. Zo verkrijg je op regelmatige tijdstippen informatie over de financiële situatie, het personeelsbestand, de productiviteit of de toekomstperspectieven van het bedrijf.

Sociale verkiezingen vanaf 50 werknemers

In een onderneming of organisatie met minstens 50 werknemers moet een Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (Comité PB) worden verkozen. Vanaf 100 werknemers moet men ook een Ondernemingsraad (OR) oprichten. Onder bepaalde voorwaarden geldt dit ook voor een groep van samenhangende, kleinere ondernemingen die samengevoegd ook minstens aan 50 of 100 werknemers komen.

Informatie over sociale verkiezingen

De werkgever is verplicht om de nodige (schriftelijke) informatie te geven. Zijn er verkiezingen in je bedrijf, dan word je van de verschillende stappen in de verkiezingsprocedure op de hoogte gehouden, zoals:

• informatie over overlegorganen waarvoor je afgevaardigden kan kiezen en het aantal mandaten dat er te verdelen zijn
• de oproepingsbrief met praktische informatie die je ontvangt over onder meer het tijdstip en manier waarop je kan stemmen

Nog geen verkiezingen in je bedrijf maar je wilt wel opkomen? Neem dan contact op met het ACV.

📅 Neem zeker een kijkje op de kalender sociale verkiezingen 2024. Zo mis je geen belangrijke data!

❗ Let op:  de sociale verkiezingen gaan dus hoofdzakelijk door in ondernemingen en organisaties in de privésector, maar ook in de scholen en onderwijsinstellingen van het vrij onderwijs zijn er verkiezingen.  In de openbare sector zijn er geen sociale verkiezingen.

Werk je bij de spoorwegen? Sinds 2018 gaan de sociale verkiezingen ook door bij de Belgische spoorwegen (NMBS, INFRABEL en HR RAIL). Voor meer info, ga naar www.hetacv.be/spoorwegen.

• je bent de spreekbuis van je collega’s en zoekt samen naar oplossingen
• je streeft naar betere en eerlijkere loon- en arbeidsvoorwaarden 
• je zet je in voor meer veiligheid en welzijn op het werk
• je zorgt voor gelijke kansen voor iedereen op de werkvloer
• je zorgt voor een gezond evenwicht tussen werk en privé
• je ondersteunt de professionele vorming van je collega's

Bovendien zit je met de werkgever in overleg samen, om constructieve oplossingen te bespreken. Je bent met andere woorden een luisterend oor die weet wat er op de werkvloer leeft. Zo kan je de nodige actie ondernemen en je stem laten horen bij het bespreken van nieuwe collectieve arbeidsovereenkomsten. Om ervoor te zorgen dat je deze belangrijke taken optimaal en zelfzeker uitvoert, heb je als ACV-afgevaardigde toegang tot de nodige vormingen.

We gooien je niet zomaar in het diepe. Alle kandidaten krijgen vanaf het begin een opleiding. Daar leer je wat je rechten en plichten zijn, je leert onderhandelen en efficiënt vergaderen en/of spreken in groep.

Een ACV-vakbondssecretaris coacht en ondersteunt je. En uiteraard werk je samen met andere afgevaardigden.

Daarnaast werken bij het ACV deskundigen die je kunnen helpen bij moeilijke vragen en dossiers: juristen, deskundigen in economische en financiële informatie, preventieadviseurs bij vragen over welzijn op het werk.

Kortom, je staat er niet alleen voor en je wordt stap voor stap begeleid tijdens je mandaat!

Samenwerkers

Hulp nodig bij het inclusiever maken van je werkvloer? Contacteer een Samenwerker van het ACV! Alle info vind je op www.hetacv.be/samenwerkers

DE Vormers

Neem ook een kijkje in het opleidingsaanbod van De Vormers op www.devormers.be.

Een werknemersafgevaardigde die er wil zijn voor de collega’s, moet zich vrij kunnen bewegen om zo de vakbondsactiviteiten goed uit te voeren.

Juist daarom ben je als personeelsvertegenwoordiger beschermd door de wet. De werkgever kan je niet ontslaan of van afdeling veranderen omdat je de belangen van de werknemers verdedigt. De uitoefening van je syndicaal mandaat mag promoties of bevorderingen niet in de weg staan.

Nieuwe kandidaten

Deze bescherming geldt ook voor nieuwe kandidaten, maar gaat pas in 65 dagen vóór de uiterste datum waarop de kandidatenlijsten worden ingediend. Dat betekent voor de verkiezingen van mei 2024 vanaf midden januari 2024. De precieze datum is afhankelijk van de verkiezingsdatum in je onderneming of organisatie.