Rapport Planbureau bewijst: pensioenmaatregelen treffen bovenmatig werknemers en dan vooral vrouwen

Maar liefst 49% van de vrouwen riskeert bij vervroegd pensioen een pensioenmalus. Het jaarlijks rapport van de vergrijzingscommissie werpt nieuw licht op de pensioenmaatregelen voorzien in het regeerakkoord. De draconische besparingen komen met een sociale prijs: de pensioenvervangingsratio daalt met meer dan negen procent, terwijl de man-vrouwpensioenkloof in het werknemersstelsel stijgt. En dan raamde het Planbureau nog niet de impact op de toekomstige armoede. De lasten zijn ook niet eerlijk verdeeld tussen de stelsels. Het zijn vooral werknemers en vastbenoemden die de maatregelen voelen, zelfstandigen blijven buiten schot.

Naar jaarlijkse gewoonte raamt de Studiecommissie voor de Vergrijzing de budgettaire en sociale gevolgen van de vergrijzing. Dit jaar ging specifieke aandacht naar de maatregelen voorzien in het federaal regeerakkoord. Qua budgettaire impact valt de omvang van de besparingsoperatie op. Tegen 2070 is er een besparing van 1,8 percentpunt van het bbp, in huidige bedragen ruim 10 miljard euro. De rekening wordt zo goed als volledig betaald door werknemers en vastbenoemden. De helft van de besparingen komt op kap van de werknemers, 45% wordt gedragen door de ambtenaren, en maar een schamele 5% door het stelsel van de zelfstandigen. Van een rechtvaardige verdeling is absoluut geen sprake.

Het is evenwel vooral de sociale impact die verbazing oproept. De vervangingsratio voor werknemers daalt met 7,6% tegen 2040 en zelfs met 9,1% in 2070 voor werknemers. Gemiddeld bedraagt het wettelijk pensioen in België nu al amper 48 procent van het laatst genoten loon. In de Europese Unie is dat gemiddeld 61 prcent, qua adequaatheid zitten de Belgische pensioenen achteraan het Europese peloton. Bovendien zijn Belgische werknemers, meer dan in andere landen, afhankelijk van het wettelijk pensioen voor hun levensonderhoud.

Een andere rode draad: de maatregelen viseren vrouwen. Door de maatregelen wordt de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen verder uitgediept. Maar liefst 49% van de vrouwelijke werknemers kan vanaf volgend jaar bij vervroegd pensioen getroffen worden door de malus. Ze voldoen niet aan de strenge loopbaanvoorwaarden die de regering wil invoeren. Werknemers moeten gemiddeld 45 jaar halftijdse tewerkstelling bewijzen om de malus te ontlopen. Daarmee straft de regering werknemers voor pech of zorglast tijdens de eerdere loopbaan.

Terwijl de regering tegen 2070 ruim 10 miljard euro wil besparen, becijfert het rapport de impact van de maatregelen op het armoederisico van toekomstig gepensioneerden niet. Dat is onaanvaardbaar. Wanneer men zulke drastische en onevenwichtige maatregelen oplegt, kan men de sociale gevolgen niet onder mat vegen.

De vakbonden vragen een grondige analyse van de impact, waarbij ook de effecten op armoede zijn doorgerekend. De gekende cijfers tonen aan dat pensioenhervorming zoals die nu voorligt de genderpensioenkloof vergroot en het behoud van de levensstandaard en financiële draagkracht van gepensioneerden niet garandeert.

Het volledige rapport valt na te lezen op de website van het Planbureau: https://hogeraadvanfinancien.be/nl/publication/jaarlijks-verslag-2025-studiecommissie-voor-de-vergrijzing 

Voor meer informatie:
ACV: David Vanbellinghen – 0477 37 88 17
ABVV: Daan Nelen – 0479 31 22 51
ACLVB: Kurt Van Hissenhoven – 0475 85 31 84 

Lees het persbericht van 10/07/2025: 'Rapport Planbureau bewijst: pensioenmaatregelen treffen bovenmatig werknemers en dan vooral vrouwen' (pdf)