De menopauze is méér dan een individueel ongemak

“Het is alsof er een rem op je functioneren staat. Zowel mentaal als fysiek zit er iets in de weg om te doen wat je altijd vlotjes kon.” Het is maar één omschrijving van wat de menopauze voor nogal wat vrouwen betekent. Want de symptomen zijn sterk uiteenlopend – van de klassieke fysieke opvliegers tot driftbuien of angstaanvallen. Ook op het werk laat de menopauze zich voelen. Daarom bond ACV Puls in juni de kat de bel aan met een bevraging, die werd ingevuld door bijna 600 vrouwen.

In die bevraging gaf bijna 40% van de vrouwen boven de 40 jaar aan ernstige hinder te ondervinden van de menopauze. Nog eens 50% had het over milde klachten. Bijna 60% van de ondervraagden heeft omwille van menopauzeklachten moeilijkheden op het werk.

Verwarrende symptomen

Dat de menopauze meer is dan een individueel medisch ongemak, blijkt dus duidelijk uit die cijfers, die ACV Puls voorstelde tijdens een gespreksavond over het onderwerp. Daar gaf ook arbeidsgeneesheer Eefje Verwulgen aan dat ze bijna dagelijks vrouwen over de vloer krijgt die worstelen met de menopauze – al benoemen ze het vaak niet zo. “Ze spreken over een depressie, of verwarren de symptomen zelfs met vroegtijdige dementie,” legt ze uit. Want er bestaat nogal wat onwetendheid – ook bij artsen. “Tijdens mijn opleiding was er nauwelijks aandacht voor de menopauze. Het was nog een taboe. Gelukkig komt daar stilaan verandering in. Dat is belangrijk, want een gebrek aan kennis leidt tot foute diagnoses en desinformatie.”

De klachten die vrouwen aangeven in de bevraging van ACV Puls zijn uiteenlopend. Vermoeidheids- en slaapklachten  zijn het vaakst voorkomend, maar veel vrouwen hebben tijdens de menopauze ook last van onder andere , hartkloppingen, spier- en gewrichtsklachten, opvliegers, concentratieproblemen en hoofdpijn. “Heel herkenbaar,” vindt sociologe Marieke Schurink, die in Nederland vanuit de organisatie menokracht.nl rond het thema werkt. Ook zij pleitte er tijdens de gespreksavond voor de kennis van artsen bij te spijkeren. “De menopauze wordt vaak verward met een burn-out. De symptomen lijken vaak op elkaar.” Maar die foute diagnose leidt vaak ook tot verkeerde oplossingen.

Op de werkvloer

De gevolgen op de werkvloer zijn niet gering, blijkt uit Nederlands onderzoek dat Schurink aanhaalde. Zo blijken vrouwen tussen 45 en 65 vaker dan op andere leeftijden afwezig wegens ziekte. Liefst 180 dagen van hun ziekteverzuim in die leeftijdsfase is toe te schrijven aan menopauzeklachten. Bovendien geven ze zelf aan dat ze minder goed functioneren. Toch is het nauwelijks een gespreksonderwerp tijdens functioneringsgesprekken. Erover praten voelt te intiem. En ze willen niet zeuren.

De bevraging van ACV Puls bevestigt de Nederlandse trends. Ruim de helft van de respondenten geeft aan minder productief te zijn. Maar erover praten is moeilijk. Meer dan de helft van de vrouwen zwijgt erover op het werk. In een vrouwelijke werkomgeving zijn de cijfers iets minder uitgesproken. Erover praten met leidinggevenden of de bedrijfsarts ligt moeilijk. Drie vierde van de bevraagden kan er bij hen niet mee terecht.

Hefbomen

Dat kan beter, vindt ACV Puls. Want uit de antwoorden op de bevraging blijkt ook dat het al veel zou helpen om erover te kunnen praten op het werk. Openheid en bespreekbaarheid werden herhaaldelijk aangehaald als hefbomen om het taboe uit de (werk)wereld te helpen. Veel vrouwen ervaren ook onverschilligheid. Of er wordt wat lacherig over gedaan. Ze hopen op meer begrip en steun op de werkvloer zonder als ‘zwak’ gezien te worden. “De psychische impact van menopauze wordt zwaar onderschat. Zowel door de persoon in kwestie als door de omgeving,” verwoordde iemand het.

In Nederland staan ze op dat punt al wat verder, weet Marieke Schurink. “Het onderwerp komt er steeds meer op de agenda. Vakbonden sluiten – zeker in vrouwelijke sectoren – cao’s rond het thema en werken afspraken op maat uit, binnen een veel breder beleid rond duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.” Maar ook in België ziet Eefje Verwulgen de aandacht groeien. “We krijgen steeds meer vragen van werkgevers om rond het thema te werken.”

Die opening wil ACV Puls graag benutten om het thema op de overlegagenda te krijgen. Want een leeftijdsbewust personeelsbeleid dat rekening houdt met ieders realiteit, daar wordt iedereen toch beter van?

Jan Deceunynck

Interesse in meer? Hier vind je een volledig overzicht van de resultaten.