Open brief betreffende de toegang tot de gecombineerde vergunning voor werknemers zonder papieren (ACV-ABVV Brussel)

Ter attentie van de leden van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,

Volgens verschillende studies[1] wonen er momenteel tienduizenden mensen in het Brussels Gewest die hun grondrechten niet kunnen uitoefenen wegens hun precaire administratieve situatie.

Deze mensen, van wie de meesten “mensen zonder papieren” zijn of dreigen te worden, werken om te overleven. Ze worden gedwongen om illegaal te werken, in mensonwaardige omstandigheden. Werknemers zonder papieren zijn dus overgeleverd aan de genade van gewetenloze werkgevers die profiteren van tekorten in de wetgeving om arbeidsomstandigheden op te leggen die in strijd zijn met de sociale en arbeidsrechtelijke verplichtingen.

Naast deze economische uitbuiting kunnen deze werknemers niet de hulp van de autoriteiten of de rechtbank inroepen om hun rechten te verdedigen omdat ze het risico lopen het land te worden uitgezet. Ze staan dus bloot aan geweldsrisico's die nog groter worden door hun afhankelijkheidspositie.

Nochtans dragen deze werknemers/-sters bij aan de economische ontwikkeling van de Regio. Niet enkel door hun consumptie (betaalde huur, btw, enz.) maar ook door het essentiële werk dat ze voor de bevolking doen, dit in “kritieke functies” met personeelstekort (specifieke vaardigheden in de zorg en hulp aan mensen, onder andere) of in beroepen die “schaars” zijn (bouw, HORECA, logistiek, kinderopvang, enz. ). Maar door hun zwartwerk kunnen zij niet bijdragen aan de solidariteitsmechanismen die de sociale zekerheid en de openbare diensten financieren.

Als vakbondsorganisaties die de rechten van alle werknemers/-sters verdedigen, dringen wij er met één stem op aan dat de Brusselse regering ervoor zorgt dat deze duizenden arbeiders/-sters zonder papieren toegang krijgen tot legaal werk in het Gewest. Wij zijn van mening dat dit essentieel is, in de eerste plaats om de fundamentele rechten van deze werknemers en burgers te garanderen, waarvan sommigen al vele jaren in de regio wonen, maar ook om sociale dumping en de rampzalige gevolgen daarvan voor alle werknemers en voor de economie (sociale en fiscale fraude, oneerlijke concurrentie, enz.) tegen te gaan. Het is ook essentieel voor de economie en de financiering van de sociale zekerheid en openbare diensten.

Enkel de toegang tot verblijf op basis van duidelijke en permanente criteria, zou het mogelijk maken om de rechten van mensen die momenteel illegaal verblijven te garanderen op permanente basis. We blijven hiervoor sterk pleiten op het niveau van de federale overheid die verantwoordelijk is voor de toegang tot het grondgebied (verblijf). Sinds de 6de staatshervorming en de overdracht van de verantwoordelijkheid voor tewerkstelling naar de gewesten, heeft het Brussels Gewest echter een zekere speelruimte om deze bevolking toegang te geven tot legale tewerkstelling. Met de gecombineerde vergunning gaat dit legale werk ook gepaard met een verblijfsvergunning die toegang geeft tot fundamentele rechten zoals elke andere burger en tot een minimale bestaanszekerheid.

 

Als deze werknemers/-sters toestemming krijgen om in het land te blijven, hoeven ze niet langer bang te zijn voor uitzetting wanneer ze een klacht indienen tegen een werkgever die hen slecht behandelt. Hun klachten kunnen niet alleen de strijd tegen schendingen van de sociale en arbeidswetgeving ondersteunen, ze kunnen ook een stimulans zijn voor de toepassing en uitvoering van Europese richtlijnen en andere internationale verdragen ter bescherming van slachtoffers van geweld.  

Tegen deze achtergrond hebben acht politieke partijen in het Brussels Gewestelijk Parlement sinds 25 november 2022 beloofd om drie eisen van georganiseerde huishoudelijke hulpen zonder papieren te steunen:

- Toegang tot de rechter door het effectieve recht om een klacht in te dienen en bescherming van slachtoffers tijdens de hele procedure, dit in toepassing van de Europese richtlijnen “sancties” en “slachtoffers” en het Verdrag van Istanbul.

- Toegang tot een gecombineerde vergunning voor werknemers zonder papieren die in het land aanwezig zijn (waardoor lopend werk kan worden geregulariseerd).

- Toegang tot beroepsopleidingen voor werknemers zonder papieren (als overgang naar een officiële functie).

Vier van deze politieke partijen zijn vertegenwoordigd in de Brusselse meerderheid.

Tot nu toe hebben we echter nog geen vooruitgang gezien met betrekking tot de bovengenoemde eisen. Een “ontwerpordonnantie over economische migratie” van Minister van Werkgelegenheid Bernard Clerfayt voorziet in een aanpassing van het systeem om nieuwe aanwervingen uit derde landen binnen te halen, terwijl anderen al in België werken. Werknemers zonder papieren in Brussel worden opnieuw aan de kant gezet, omdat ze deze gecombineerde vergunning alleen op vraag vanuit het buitenland kunnen krijgen.

Tegen deze achtergrond van toenemende onzekerheid hopen wij dat u onze vraag in overweging zult nemen. Wij wijzen er ook op dat de Brusselse sociale partners zich onlangs enerzijds hebben uitgesproken voor toegang tot de gecombineerde vergunning van deze bijzonder kwetsbare mensen, en anderzijds ook hebben gevraagd om rekening te houden met de specifieke situatie van huishoudelijk personeel.[2]

We hopen van u te horen en hopen op positieve ontwikkelingen in de situatie.

 

Philippe Vansnick – ACV Brussel Verbondssecretaris

Estelle Ceulemans – Algemeen secretaris  ABVV-Brussel