FAQ werkloosheid: je rechten en plichten

Check de meest gestelde vragen en antwoorden over werkloosheid

FAQ Werkloosheid

Hoe blijf je in orde en waar heb je allemaal recht op? En wat houdt deeltijdse werkloosheid in? Lees zeker alle info na zodat je in orde bent en weet hoe het zit met verlof, ziekte of vrijwilligerswerk als je werkzoekend bent.

Werkloos geworden? Zorg dat je in orde blijft!

Zorg in de eerste plaats dat je werkloosheidsdossier in orde is. Je stempelgeld kan pas uitbetaald worden als je dossier volledig is. Daarnaast moet je beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt én moet je actief werk zoeken. Lees er hier meer over:

Beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt én actief naar werk zoeken
Beschikbaar zijn

Ben je ingeschreven als werkzoekende en ontvang je een uitkering, dan moet je beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Dit betekent onder meer dat je:
- elke geschikte werkaanbieding of elk voorstel tot beroepsopleiding moet aanvaarden
- verplicht bent langs te gaan bij de VDAB of Actiris als dat van je wordt gevraagd
- jezelf moet voorstellen bij een werkgever op vraag van de VDAB of Actiris
Actief naar werk zoeken

Om je recht op je uitkering te behouden, wordt van je verwacht dat je actief naar werkt zoekt. Dat betekent:
- Regelmatig de werkaanbiedingen raadplegen en solliciiteren.
- Je actuele CV online plaatsen op diverse jobsites.
- Spontaan je kandidatuur indienen bij potentiële werkgevers.
- Je inschrijven bij wervings- en selectiebureaus of bij interimkantoren en ingaan op hun werkaanbiedingen.
- Regelmatig deelnemen aan tewerkstellingssalons en –beurzen.
Je neemt ook best een kijkje op de websites van je dienst arbeidsbemiddeling zodat je weet wat precies van jou verwacht wordt. Afhankelijk van waar je woont is dat VDAB, Actiris, Forem of ADG.

Lees zeker ook ons stappenplan en tips voor solliciteren na. Kan je hulp gebruiken? Check ons aanbod loopbaanadvies.
Evaluatie door VDAB of ACTIRIS

Als werkzoekende ben je verplicht je in te schrijven bij de gewestelijke dienst arbeidsbemiddeling. In Vlaanderen is dat de VDAB, in Brussel ACTIRIS.

Deze instantie zal onder meer nagaan of je actief op zoekt gaat naar werk. Je kan opgeroepen worden voor een individueel gesprek met een evaluator.

Afhankelijk van je woonplaats ben je ingeschreven bij de VDAB, Actiris, Forem of ADG. Elk van hen volgt een specifieke procedure om na te gaan of je ook echt aan die verplichting voldoet. Voor meer informatie over deze specifieke evaluatieprocedures, neem je best contact op met de je arbeidsbemiddelingsdienst of consulteer je hun website.
Hoe zit het met verplichte gemeenschapsdienst?

Ben je langer dan 2 jaar werkloos, dan zal je verplicht kunnen worden om gemeenschapsdienst uit te voeren. Die verplichte dienst kan maximaal 2 dagen per week, of 64 uur per maand opgelegd worden. Je behoudt je uitkering en krijgt per extra uur 1,30 euro.

Het ACV heeft zich altijd verzet tegen deze pestmaatregel. Alle onderzoeken wijzen uit dat dit contraproductief werkt. De maatregel is dus toch doorgevoerd en kan vanaf 1 januari 2023 opgelegd worden. Word je hiervoor opgeroepen, werk dan mee. Als je weigert, kan je je uitkering verliezen.

Sta als werkzoekende sterker in je schoenen en check je rechten

Ook als je werkloos bent kan ziek of zwanger zijn, je wil misschien (deeltijds) terug aan het werk of vrijwilligerswerk doen. Wist je dat je recht hebt op verlof?

Ik ben werkloos en ben ziek geworden
Word je als werkloze ziek, dan heb je recht op een ziekte-uitkering in plaats van werkloosheidsuitkering.

Stuur binnen de 48 uur een medisch attest naar het ziekenfonds en zet een "Z" op de controlekaart tijdens je ziekteperiode. Ga je terug aan de slag na een ziekteperiode van meer dan 4 weken:
- Schrijf je dan meteen opnieuw in bij je gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling (Actiris, Forem, VDAB, ADG).
- Neem contact op met het ACV om je werkloosheidsdossier op te maken.
Om na je ziekte stempelgeld te kunnen ontvangen, moet je werkloosheidsdossier in orde zijn! Lees verder bij 'Hoe breng ik mijn werkloosheidsdossier in orde?'.
Ik doe vrijwilligerswerk. Heb ik recht op een uitkering?
Ja, je kan vrijwilligerswerk doen en je uitkering behouden. Dat kan als je onder strikte voorwaarden als vrijwilliger werkt, als je aangifte gedaan hebt van je vrijwilligerswerk én goedkeuring gekregen hebt van de RVA.

Voorwaarden

Om je uitkering te behouden, moet je als vrijwilliger aan volgende voorwaarden voldoen:
- Je ontvangt voor je vrijwilligerswerk geen loon of een andere materiële vergoeding.
- Je 'werkt' vrijwillig voor vrienden of een organisatie.
⚠️ Van zodra je prestaties levert in een bedrijf gaat het niet meer om vrijwilligerswerk! Ook al werkte je gratis: je valt dan buiten de regeling en hebt géén recht meer op je uitkering.

Aangifte en toestemming vrijwilligerswerk

Belangrijk ook is dat je altijd eerst een aangifte doet van je vrijwilligerswerk:
- je moet de RVA verwittigd hebben en goedkeuring hebben.
- neem hiervoor als ACV-lid contact op met je ACV-dienstencentrum. Onze dienstverleners brengen je aangifte in orde en zullen je verder informeren.
En wat met de stempelkaart?

Heb je toestemming om vrijwilligerswerk te doen? Dan hoef je dit niet op je stempelkaart aan te duiden.

Opgelet: deed je geen aangifte of kreeg je geen toestemming? Vul dan je controlekaart correct in wanneer je werkt. Doe je dit niet, dan kan je je recht op uitkeringen verliezen of kan de RVA eerdere vergoedingen terugvorderen. Lees verder bij (online) stempelen.

Goed om weten
- Deze regeling geldt voor alle uitkeringen werkloosheid. Mits toelating, kan je vrijwilligerswerk doen als volledig of deeltijdse werkloze, tijdelijk werkloze, SWT'er of als je een inschakelingsuitkering hebt
- Het kan tot 12 werkdagen duren voor je goedkeuring van de RVA krijgt. Je mag evenwel vrijwilligerswerk doen van zodra je hiervan aangifte gedaan hebt.
- Je kan voor je vrijwilligerswerk niet vergoed worden. Een terugbetaling van je onkosten of een forfaitaire onkostenvergoeding is wel mogelijk.
  - Voor je gemaakte onkosten geldt dat je bewijsstukken moet kunnen voorleggen.
  - De forfaitaire onkostenvergoeding kan gecumuleerd worden met je uitkering zolang je minder dan 36,84 euro per dag krijgt.
- Zit je in je beroepsinschakelingstijd en heb je nog geen uitkering ontvangen? Dan kan je vrijwilligerswerk doen zonder aangifte.
Meer info over vrijwilligerswerk vind je op de site van de RVA.
Je recht op verlof als werkloze
24 dagen per jaar

Als werkloze heb je recht op 24 dagen (zaterdagen inbegrepen) of 4 weken verlof per jaar. Daarin zitten ook de vakantiedagen die je al opnam tijdens een periode dat je werkte.

Werkte je het vorige jaar als werknemer? Dan worden je vakantiedagen uitbetaald nadat je de dagen opnam die gedekt zijn door vakantiegeld.

Wanneer kan je je verlof opnemen?

In principe kan je je verlof opnemen wanneer je dat wil. Toch moet je met een aantal beperkingen rekening houden:
- Als je vakantiegeld geen 24 dagen dekt, moet je eerst de dagen opnemen die door je vakantiegeld worden gedekt.
- De dagen die door het vakantiegeld worden gedekt, moeten voor het eind van het jaar worden opgenomen. Als je dat niet doet, worden ze afgetrokken van je uitkeringen van de maand december.
Controlekaart

Elke keer dat je een dag vakantie neemt, vermeld je de letter ‘V’ in het juiste vakje van je stempelkaart, ongeacht of de vakantiedag gedekt wordt door vakantiegeld of niet. Lees verder bij (online) stempelen.

Tijdens je vakantie hoef je niet beschikbaar te zijn voor de arbeidsmarkt. Je moet ook niet in België te verblijven en kan bijvoorbeeld op vakantie naar het buitenland.

Kan je vakantie nemen en tegelijk werken?

Op vakantiedagen waarvoor je geen recht hebt op werkloosheidsuitkeringen, mag je niet als werknemer werken. Je mag wel activiteiten uitvoeren voor eigen rekening die verder gaan dan het gewone beheer van je eigen goederen.

Op vakantiedagen waarvoor je werkloosheidsuitkeringen ontvangt, mag je niet als werknemer of voor eigen rekening werken.
Ik ben werkloos en zwanger
Ook als je werkloos bent, hebt je recht op 15 weken bevallingsrust.

Tijdens je bevallingsrust word je betaald door het ziekenfonds. Zet een “Z” op de controlekaart 7 dagen voor de vermoedelijke bevallingsdatum. Stuur meteen ook een medisch attest naar het ziekenfonds.

Na de 15 weken bevallingsrust:
- Schrijf je je binnen de 8 dagen in bij je gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling (Actiris, Forem, VDAB, ADG) .
- Neem contact op met het ACV om je werkloosheidsdossier op te maken.
Ik was werkloos en begin terug te werken
Ik begin voltijds te werken
- Maak op je controlekaart de vakjes zwart bij de gepresteerde dagen vanaf het begin van de arbeidsovereenkomst.
- Verwittig je gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling (Actiris, Forem, VDAB, ADG).
- Als het gaat om een overeenkomst waarvoor je werkgever werkgelegenheidssteun kan genieten, kom dan zo snel mogelijk naar het ACV om een dossier samen te stellen.
- Heb je meer dan 4 weken gewerkt:
  - Schrijf je opnieuw in bij de gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling onmiddellijk na je overeenkomst en uiterlijk tegen de 8e kalenderdag die volgt.
  - Neem contact op met het ACV om het werkloosheidsdossier op te maken.
Ik begin deeltijds te werken
- Verwittig je gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling (Actiris, Forem, VDAB of ADG) vanaf zodra je start met werken.
- Ga langs bij het ACV langs om een werkloosheidsdossier op te maken en je voltijdse rechten te behouden.
- Maak de gepresteerde dagen zwart op de controlekaart.

Wat met deeltijdse werkloosheid?

Vrijwillig deeltijdse werknemer

Als vrijwillig deeltijdse werknemer heb je onder bepaalde voorwaarden recht op een werkloosheidsuitkering.

Denk je hiervoor in aanmerking te komen, neem dan contact op met het ACV.
Werkloos en deeltijds aan het werk
Dit zijn werknemers die tijdens hun werkloosheid een deeltijdse activiteit zijn gestart. Voor deze werknemers geldt dat zij kunnen genieten van een statuut 'behoud van rechten' en, onder bepaalde voorwaarden, in aanmerking komen voor een inkomensgarantie-uitkering (IGU).
- Statuut 'behoud van rechten':
  - Om dit stelsel te genieten moet de werknemer een ‘aanvraag voor behoud van rechten’ indienen binnen een termijn van 2 maanden vanaf het begin van de tewerkstelling.
  - De aanvraag die moet worden ingediend bij de RVA bestaat uit een elektronische aangifte van de werkgever en een document C131A-werknemer, beschikbaar bij het ACV of via de site van de RVA.
  - Als hij zijn deeltijdse job verliest of tijdelijk werkloos wordt, dan krijgt de werknemer die dit statuut heeft gekregen, opnieuw recht op ‘volledige’ werkloosheids- of inschakelingsuitkeringen zoals het geval was vóór zijn tewerkstelling.
- Inkomensgarantie-uitkering (IGU): onder bepaalde voorwaarden kan je met behoud van rechten ook een uitkering bovenop het loon krijgen.
  - Om deze uitkering te krijgen, moet je een aanvraag doen bij het ACV. Bovendien moet je ook je ook de VDAB of je gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling informeren.
  - Aan het eind van elke maand bezorg je het ACV een controledocument C3-deeltijds. Nadien zal de uitkering worden berekend op basis van een aangifte van de werkgever.
  - Deze aanvraag is onderworpen aan een aantal verplichtingen. Wil je van deze IGU genieten, dan neem je best contact op met het ACV.
Werkloos en gelijkgesteld met voltijdse werknemers

Werk je deeltijds, maar bereikt het loon een referteloon, dan word je gelijkgesteld met voltijdse werknemers.

Op basis van je tewerkstelling en onder bepaalde voorwaarden kan je recht hebben op een normale werkloosheidsuitkering.

Neem contact op met het ACV als je denkt dat dit van toepassing is voor jou.

Contacteer het ACV

Nog een vraag over je werkloosheidsdossier?

Meld je als ACV-lid aan bij Mijn ACV, jouw digitaal loket! Je kan er:

Checken wanneer je je werkloosheidsuitkering ontvangen hebt of hoeveel die bedraagt
Je persoonlijke gegevens aanpassen
Je werkloosheidsattesten opzoeken en meteen downloaden!

Mijn ACV: handig en eenvoudig! Je kan je altijd linksboven aanmelden met je Itsme, je eID of ACV-account!