Perspectief op sociale vooruitgang!

 

Ann Vermorgen bracht op 8 mei 2024, aan de vooravond van Rerum Novarum duidelijke boodschappen aan de politici. Lees hier haar integrale speech.

Mensen een stem en perspectief op vooruitgang geven

Ik zou graag mijn speech beginnen... met het woord af te staan. Ik geef heel graag een deel van mijn spreektijd aan Annick. Ik zag Annick in een video-reportage van Visie over mensen die hun zorg noodgedwongen moeten uitstellen Haar verhaal pakte me heel erg. Daarom dat ik het graag met jullie wil delen.

Beste vrienden en vriendinnen, het verhaal van Annick is ook het verhaal van Rerum Novarum. 

Rerum Novarum dat gaat over stem geven aan mensen. Er voor zorgen dat we niemand achterlaten.  Dat iedereen perspectief heeft op sociale vooruitgang.

Over dat perspectief op sociale vooruitgang wil ik het deze avond met u hebben. 

We hebben in België op basis van het werk van velen een sociaal systeem uitgebouwd waar werknemers een plaats krijgen aan tafel. 

Waar we inzetten op een eerlijk loon en waardig werkomstandigheden. 
Waar mensen door de sociale zekerheid beschermd worden tegen tegenslagen zoals ziekte of werkloosheid. 
Waar mensen kunnen rekenen op een pensioen aan het einde van hun loopbaan. 

Belang sociaal middenveld

Het ACV en de hele Beweging heeft daar een zeer grote rol in gespeeld. Waarvoor dank allemaal. 

Dat systeem en die betrokkenheid van het sociaal middenveld, dat is hét kostbare weefsel van ons land. Dat moeten we koesteren en beschermen. We laten de kathedraal van de sociale zekerheid niet afbrokkelen, laat staan ontmantelen of erger nog… in twee beuken splitsen!

Maar ons werk is nog niet af! En zal nooit af zijn. 

We konden met de sociale partners en met de steun van de regering vorige maand nog het minimumloon optrekken met netto 50 euro. 

Maar er zijn nog steeds te veel werkers die hard ploeteren en daar op het einde van de maand weinig tot niets aan over houden. Zelfs niet als ze opslag krijgen. 
En ondertussen passeert de bus niet meer. En is er geen plek in de kinderopvang.
We zitten nog steeds met een pensioenkloof voor vrouwen. Er zijn nog steeds uitkeringen onder de armoedegrens. 
Nepstatuten vol uitbuiting tieren welig in onze straten, het volstaat om even naar buiten te kijken, naar de vele fietskoeriers. 

Frustraties en onbehagen

Dat leidt allemaal tot terechte frustraties en tot veel onbehagen bij mensen. 

Want mensen hebben perspectief op sociale vooruitgang nodig. 
Perspectief op een degelijk inkomen. Perspectief op gezond werk.
Perspectief op  een mooie en kwaliteitsvolle toekomst. 

Die bekommernissen leven heel erg. Bij de vakbond horen we ze elke dag. 

Onze délégués, die de komende weken opnieuw talrijk zullen verkozen worden,  gaan er iedere dag mee aan de slag. 

Ik wil al onze délégués op lijst 2, de lijst van het ACV, dan ook danken voor hun engagement, en hen veel succes toewensen bij de komende sociale verkiezingen! Het feest van de democratie op de werkvloer.

We zien tegelijk dat werknemers in kleine tot middelgrote ondernemingen, waar vaak geen vakbondsvertegenwoordiging is, systematisch worden uitgesloten van allerlei rechten. Gaande van tijdskrediet tot het recht op opleiding. 1,2 miljoen werknemers vallen zo uit de boot. Ook dat draagt opnieuw bij tot de frustratie van mensen.  

Boodschappen aan de politici

Gelukkig zijn het binnenkort  politieke verkiezingen! En… kan de politiek daarna vol aan de bak om deze frustraties weg te werken. Ik dring er bij onze politici op aan om:

1.  Snel een volwaardige federale regering te vormen.

Ik roep op om geen kostbare tijd te verliezen met politieke steekspelletjes.  Een zoveelste rondje staatshervormingsdebatten brengt geen brood op de plank. Daar zit echt niemand op te wachten! 

Werkers moeten er iedere dag staan. Ze mogen van hun verkozenen dan ook verwachten dat er ten laatste vóór het einde van dit jaar een nieuwe federale regering staat. En nog een kleine tip: werk van bij het begin goed samen binnen de federale regering én met alle andere niveaus in dit land.

2. Een perspectiefprogramma uit te werken 

De federale regering moet een perspectiefprogramma opstellen dat bestaat uit 3 perspectieven:

1. Werken moet lonen
2. Onze sociale zekerheid moet beschermen!
3. Werkbaar werken, zorgt voor productiever werken!

 

Perspectief 1: Werken moet lonen

Werken moet lonen horen we bij zowat alle politieke partijen. Het is het standaard antwoord geworden op alle uitdagingen op de arbeidsmarkt. Dat is prima! Bij ons vinden ze een bondgenoot als ze het echt menen.

Liberale en rechtse politici verkondigen met veel vuur dat er een netto-verschil moet zijn van 500 euro tussen zij die werken en niet-werken. Ze willen dat realiseren door vooral naar beneden te stampen en uitkeringen te begrenzen. Uitkeringen die -dat zijn gewoon de objectieve feiten- vaak nog onder de armoedegrens vallen.  Niemand die me kan uitleggen hoe werkers beter worden van anderen minder te geven. Asociale bloeddorst heeft nog nooit iemand vooruit geholpen. Integendeel.

Het is op de lonen dat er moet gewerkt worden. 

Lonen.
Moeten.
Hoger!

Dat is  de evidentie zelve. 

Er moet voorrang worden geven aan  fiscale hervormingen die de lage en gemiddelde lonen versterken. Met een verbreding van de laagste tarieven in de belasting. Met een meer gefaseerde inzet van de werkbonus. Met het afschaffen van de bijzondere bijdrage. 

Dat zijn concrete maatregelen die mensen zullen voelen en werkers echt zullen belonen. Want het is net die groep van lage lonen die nu 80 tot 90% van hun loonsverhoging ziet wegbelast. Ik herhaal, tot 90% voor lage inkomens.

Wie vindt dat werken moet lonen, moet ons ook vrij laten onderhandelen over collectieve loonsverhogingen. Los van de dwangbuis van de loonnorm. Zo kunnen de bruto-lonen stijgen. Want alle voorstellen rond netto-voordelen en netto-index, dat betalen werknemers  cash als ze uitvallen of met pensioen gaan. En ja, de eerlijke en correcte vergelijkingen met onze buurlanden tonen dat daar weldegelijk ruimte voor is.

Net zoals de voorbije crisissen hebben getoond dat de index loslaten het domste is dat we zouden kunnen doen. De index geeft juist sociale én economische stabiliteit . Wat ook alle internationale instellingen met hun prefab aanbevelingen nu schoorvoetend moeten toegeven. Wie de index aanvalt, valt de grootste zekerheid van de mensen aan. Dus: geen indexsprongen! Voor niemand!  Dus: geen gemorrel aan de indexkorf! Gas en elektriciteit moeten in de index blijven! 

Perspectief 2: Onze sociale zekerheid moet beschermen!

Na de verkiezingen volgt de uitdaging om uit het besparingscarcan te raken dat Europa zal opleggen.  27 miljard euro moet er gevonden worden. Sommigen vinden het blijkbaar van grote verantwoordelijkheidszin getuigen om meteen de sociale zekerheid  aan te vallen. Kortom, plat besparen op mensen die werken en gewerkt hebben. 

Ja, er wachten ons keuzes.  

Maar wie graag met cijfers zwaait kan er misschien die van EUROSTAT en de Nationale bank even bijhalen. Ondanks alle beweringen, zijn onze sociale uitgaven helemaal niet groot in vergelijking met de buurlanden. 

Als er één domein is waar de Belgische overheidsfinanciën wel alle buurlanden naar de kroon steekt, dan is het aan economische steun en loonsubsidies. Dat ze zelfs niet vernoemd worden, toont hoe moedig de dusver vooropgestelde besparingen zijn. 

En ja, er zijn extra inkomsten nodig. En die liggen voor de hand. Een eerlijke belasting op vermogen en op alle vermogensinkomsten. Want: een euro is een euro! Sommige voorstellen in deze zin lagen al op de regeringstafel,  jammer dat de goede aanzet van minister Van Peteghem is gestrand.  

Er is geen excuus na de verkiezingen. Pak die werf aan! 

Maak de belastingen rechtvaardig! 
Zorg dat iedereen zijn fair deel bijdraagt!
Dat is het absolute minimum! 

Perspectief 3: Werkbaar werken, is productiever werken!

Werken is  meer dan een inkomen. Werken is ook zingevend en zorgt voor sociale contacten. De groei van het aantal langdurig zieken vertelt voor veel werknemers echter een ander verhaal. Ouderen. Vrouwen. Arbeiders. Dat zijn de groepen die we steeds meer uitvallen door gezondheidsproblemen.

Het blijft dan ook verbazen dat debatfiches en spreektijd vooral gevuld worden met een terug-naar-werk verhaal, voor sommige liefst zo verplichtend mogelijk.  

Ja, mensen moeten de kans krijgen terug te keren naar werk. Maar we moeten in de eerste plaats voorkomen dat mensen ziek worden. Het debat moet in de eerste plaats gaan over gezond en werkbaar werk!   Het aanpakken van werk dat je gewrichten doet kraken, het aanpakken van werkdruk, dat is wat er moet gebeuren. Werken mag niet ziekmakend zijn!

Dat is cruciaal voor het welzijn van mensen. Maar het is even cruciaal voor onze economie.  Want het raakt aan de manier waarop we onze welvaart creëren.  Ziekmakend werk zet onze productiviteit onder enorme druk. En die hebben we net nodig.  

Productiviteit gaat niet zomaar over meer doen, vaak ten koste van mens en planeet.  Productiviteit gaat vooral over zaken beter doen. Het gaat niet langer op werkers als wegwerpproducten op te branden. 

Productiviteit betekent mensen recht geven op werkbare en lerende loopbanen. Dat betekent een individueel recht op opleiding voor iedereen, ook in kmo’s.Dat betekent dat werknemers voldoende tijd en ruimte moeten hebben voor zichzelf doorheen hun ganse loopbaan.