Je rechten
bab449ae-2477-46b3-8fca-27c4c5741bd6
https://www.hetacv.be/je-rechten
true
Actualiteit
59ea6a04-d5cb-49bb-86bf-262457cb04b8
https://www.hetacv.be/actualiteit
true
Diensten
c7cddb17-187f-45c2-a0e2-74c299b8792b
https://www.hetacv.be/dienstverlening
true
Lid worden
abbb02d8-43dd-44b5-ae75-3cd90f78f043
https://www.hetacv.be/lid-worden
true
Het ACV
c62ac78b-1aa2-4cb9-a33b-59e6fc085fb4
https://www.hetacv.be/het-acv
true
Contacteer ons
7f7bdd4f-c079-401e-a1bf-da73e54f00c2
https://www.hetacv.be/contacteer-ons/contactpagina
true
Word nu lid

PC 328 - Stads- en streekvervoer

Geen verdere privatisering van openbaar vervoer in 2023

Openbaar vervoer moet verzekerd worden door een openbare vervoermaatschappij. Degelijk opgeleid en betaald personeel, goed onderhouden voertuigen en een kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare dienstverlening, zijn essentieel. Privatisering van overheidsdiensten heeft nog nergens tot verbeteringen geleid. ACV Openbare Diensten is dan ook verre van overtuigd dat de Vlaamse Regering de juiste weg is ingeslagen met het nieuwe decreet ‘basisbereikbaarheid’.

ACV Openbare Diensten voert deze week actie rond het thema en wil geen verdere privatisering van het openbaar vervoer.

De uitvoering van fase 0 van het decreet ‘basisbereikbaarheid’ passeerde quasi geruisloos. De volgende fases worden iets minder geruisloos. Chauffeurs die bij De Lijn én bij de exploitanten werken, zullen de gevolgen voelen. De volgende fases betekenen immers de echte uitrol van de vervoersplannen van de vervoerregioraden met nieuwe reiswegen, nieuwe of vernieuwde lijnen, nieuwe en afgeschafte haltes. Vanaf juli zou iets meer dan de helft van het nieuwe openbaar vervoersnet operationeel moeten zijn. Fases 2 tot en met maximum 5 volgen telkens om de 6 maanden. Als de politiek wat mee wil tenminste. En met de verkiezingen in zicht zijn politici niet altijd even standvastig.

Einde van de belbus

Het openbaar vervoernetwerk moet vooral kostenneutraal te zijn. De middelen werden verdeeld over de 15 vervoerregio’s in Vlaanderen. Drager van het geheel is het spoorwegennet. Daarnaast is er het kernnet, uitgetekend door De Lijn met advies uit de vervoerregioraden. Het aanvullend net werd uitgewerkt door de vervoerregioraden met advies van De Lijn. En dan is er nog het vervoer op maat, de deelauto en deelfietssystemen, hoppinpunten ... 

Dat Vervoer Op Maat (VOM) dreigt het kind van de rekening te worden. Waar vandaag op het platteland de belbus nog een vertrouwd gezicht is, zal die op korte termijn worden vervangen door een Openbaar Vervoer (OV-)taxi om de witte vlekken te vullen die door het kern- en aanvullend net gecreëerd werden. Voor het vervoer op maat werd in eerste instantie 34 miljoen euro voorzien. Al bij de start was duidelijk dat dit voor de vervoerregioraden veel te weinig was. Na wat heen en weer schuiven met middelen van het aanvullend net naar het vervoer op maat kwam daar 31 miljoen bij. In totaal was er 65 miljoen om in Vlaanderen de belbussen te vervangen door OV-taxi’s. 

Verdoken privatisering

De Lijn gaat dan wel de rol als ‘beheerder vervoersystemen’ opnemen, maar wie het VOM gaat uitvoeren, met welke voertuigen en welke chauffeurs, is veel minder duidelijk. Wat wel al duidelijk is, is dat de loon- en arbeidsvoorwaarden veel slechter zullen zijn dan die van de huidige belbuschauffeur. Al van bij de invoering van het taxi-decreet in 2019 werd de taxisector al de wortel van het openbaar vervoer voorgehouden. Die sector zou dat deels voor zijn rekening mogen nemen. Dat het openbaar vervoer op die manier verder geprivatiseerd zou worden, werd onder de mat geschoven. Net als het feit dat overheidsmiddelen gebruikt worden om een sector te  subsidiëren die het niet altijd nauw neemt met werkethiek. 

Buschauffeur is een knelpuntberoep. Dat probleem aanpakken door mensen tewerk te stellen in bedrijfjes waar precaire arbeidsomstandigheden schering en inslag zijn, is op zijn minst gesteld een bijzondere beslissing van de Vlaamse Regering. Daarbovenop verdwijnt het schaarse gemeenschapsgeld zo in de zakken van bedrijfsleiders van niet altijd bonafide bedrijfjes voor de uitvoering van een openbare dienst. Een dienst, door de burger betaald en waarvan we de nodige kwaliteit, toegankelijkheid, betaalbaarheid en veiligheid belangrijk vinden. En dan hebben we het nog niet over de tarieven of het gebruik van een abonnement of plaatsbewijs van De Lijn. 

Of onze vrees op zijn plaats is? Zeker wel! Aan het einde van de coronacrisis besliste Vlaams minister Lydia Peeters, onder druk van de publieke opinie, dat leerlingen uit het bijzonder onderwijs minder lang op de bus mochten zitten op weg van en naar de school. Terecht, alleen deed men voor een aantal ritten beroep op de vrije marktwerking en ging men in zee met taxibedrijven. Dat zorgde in een aantal gevallen voor exuberante dagprijzen voor dat ‘vervoer op maat’!

Bedenkelijke kwaliteit

De eerste bedenkelijke resultaten zijn er ook al. Exploitanten die tot gisteren belbusopdrachten uitvoerden in opdracht van De Lijn laten nu doodleuk weten dat zij de uitvoering van de belbuscontracten niet langer kunnen garanderen. De Lijn kan niet anders dan die contracten in de markt van de taxi’s te zetten. Aflopende contracten krijgt men gezien de korte looptijd immers in het reguliere openbaar vervoer circuit niet meer gegund. En waar een exploitant voor lijndiensten aan heel wat regels en verplichtingen moet voldoen, ligt die norm voor een taxibedrijf veel lager. Toeval of niet, de exploitant die gisteren zijn verplichtingen van de belbus niet kon nakomen, is morgen plots wel kandidaat uitvoerder voor het vervoer op maat. Met een taxibusje met chauffeur die aan minder geschiktheidseisen moet voldoen qua opleiding, aan een lager uurloon werkt en rondrijdt met een bestelwagen met in het beste geval een magneetbord van ‘De Lijn’ aan weerszijden. Zo is er het geval van een chauffeur in regio Ieper die amper Nederlands sprak en zijn rijbewijs niet op orde had. Dat concrete geval werd inmiddels wel aangepakt, maar we vrezen dat we nog maar aan het begin van de ellende staan en dit voorbeeld maar het topje van de ijsberg is.

De uitvoering van diensten van openbaar belang, zoals het openbaar vervoer er een is, moet worden verzekerd door een openbare vervoermaatschappij. Dat kan in goed overleg met private partners, zoals het trouwens al decennia gebeurt. Maar wel op een kwalitatief hoogstaande manier: met degelijk opgeleid en betaald personeel, goed onderhouden voertuigen, en voldoende hoogfrequent om vervoersarmoede te voorkomen. Vandaag zijn we ver van overtuigd dat de Vlaamse Regering de juiste weg is ingeslagen. Privatisering van overheidsdiensten heeft nog nergens tot verbeteringen geleid.