In 2020 bestaat het Directoraat-Generaal Luchtvaart van de FOD Mobiliteit en Vervoer 100 jaar. Wat doen ze daar? Welk is hun rol? Tijd om een kort overzicht en weetjes… ACV-Transcom verdedigt niet alleen de belangen van de ambtenaren en contractuele personeelsleden bij het Directoraat-Generaal van de Luchtvaart. Aangezien dit Directoraat van de FOD Mobiliteit en Vervoer van enorm belang is voor onze andere sectoren,  is het voor ons primordiaal alles op de voet te volgen wat er daar reilt en zeilt om optimaal de belangen van het personeel in de handling, de luchthavens en de luchtvaartmaatschappijen te verdedigen.

Hoe het allemaal begon … 

Het jaar is 1919 en de wereld is aan het bekomen van WO I. De luchtvaart heeft een enorme vooruitgang gemaakt en het belang ervan begint overal door te dringen. In België is vooral Georges Nélis, de eerste Belgische militaire piloot en ondertussen commandant-vlieger en hoofd van de technische dienst van de toenmalige luchtmacht, overtuigd van de mogelijkheden die de luchtvaart biedt. Hij publiceert op 15 januari 1919 het werk dat zal leiden tot de oprichting van de burgerlijke luchtvaart in België: “De Belgische Ontwikkeling door de Luchtvaart”. In dit werk pleit Nélis voor een sterke militaire luchtmacht, voor een luchtvaartministerie, voor een uitbreiding van de burgerlijke vloot en voor de verbindingen tussen Brussel en de grote Europese steden. Dankzij onder andere de steun van Koning Albert en de belangrijkste banken van het land slaagt hij erin deze visie te realiseren, en mag dus gerust de stichter van de burgerlijke luchtvaart en van de luchtvaartindustrie in België genoemd worden.

 

Op 13 oktober 1919 vindt de eerste internationale luchtvaartconventie plaats in Parijs. België is bij de eerste landen ter wereld om deze conventie te ondertekenen. Het overheidstoezicht op de luchtvaart krijgt vorm met de wet van 16 november 1919. Deze wet van slechts 6 artikels geeft de regering de bevoegdheid om regels te bepalen voor de luchtvaart. 

 

Op 21 september 1919, wordt het Beheer der Luchtvaart gecreëerd onder de hoede van het Ministerie van Oorlog. Verscheidene wetten volgen snel waarin de specifieke taken en structuur van deze administratie bepaald worden. 

Ook de regels over de Belgische kenletters (O-B---), registratie van luchtvaartuigen, vliegvergunningen, luchtwaardigheidsbewijzen, vliegregels, seinen, enz. worden vastgelegd zoals afgesproken tijdens de eerste internationale luchtvaartconventie van Parijs.

 

Kolonel Roland Van Crombrugge wordt op 21 februari 1920 de eerste Directeur Generaal van het Beheer der Luchtvaart. Hiermee is België bij de eerste landen ter wereld met een luchtvaartadministratie. 

Veiligheid waarborgen op alle niveaus

Bij het DGLV (Directoraat-Generaal voor de Luchtvaart) zien ze erop toe dat al deze toestellen in alle veiligheid kunnen landen door de begeleiding van de luchtvaartnavigatiediensten en de certificatie van de luchthavens, de luchtvaartterreinen en de helihavens. Ze werken mee aan de bepaling van de vliegroutes, vooraf bepaalde routes om het luchtverkeer in goede banen te leiden. Het meest gekende voorbeeld is het overvliegen van Brussel.

Op vlak van milieu spelen ze een belangrijke rol door het bepalen van de geluids- en emissienormen.  Om elke kwaadwillige daad aan boord van een vliegtuig te voorkomen, stellen ze beveiligingsnormen op en houden toezicht op de toepassing ervan door de vele bedrijven en organisaties actief in de luchtvaart.

Aangezien het luchtruim geen fysieke grenzen kent, werken ze permanent samen met de Europese en internationale autoriteiten.

Opleidingen & examens

Na de oprichting van de ‘Administratie van de Luchtvaart’ in 1919, wordt in 1920 een ministerieel besluit van kracht betreffende de regeling van licenties voor piloten. De administratie levert haar eerste pilotenvergunning af op 30 mei 1920 aan Max Paul Léon Marie Ghislain XIIII de Bruxelles. Pas een jaar later volgt de tweede vergunning, en nog een jaar later de derde.  De eerste vrouwelijke piloot in België was Hélène Dutrieux. Zij kreeg in 1910 vergunning nummer 27 uitgereikt door de Belgische Aero Club. Er gingen haar dus slechts 26 mannen voor. Ze was na de Franse barones de Laroche de tweede vrouw ter wereld met een vlieglicentie en schreef een hele reeks records op haar naam.

De administratie organiseerde examens voor het bekomen van civiele vergunningen voor piloten en navigators. Om de kandidaten voor te bereiden op deze examens werd in 1927 de “Ecole de Navigation Aérienne” opgericht.  In 1952 werd de Burgerluchtvaartschool (BLS) opgericht met hetzelfde doel. Ze werd beheerd door de administratie en operationeel uitgebaat door SABENA.  De school was gevestigd in Grimbergen, wat deze luchthaven één van de drukste van het land maakte in die tijd.  Vanaf 1990 kwam de school om budgettaire redenen volledig in handen van SABENA. Ze werd omgedoopt tot Belgian Aviation School (BAS), later de Sabena Flight Academy (SFA) en ze vormt momenteel een onderdeel van CAE Oxford Aviation Academy.  

 

Met het ter ziele gaan van de BLS en de overdracht van de activiteiten aan de BAS, werd een nieuw tijdperk ingeleid. Trainingsorganisaties zouden niet langer beheerd worden door de overheid maar een privé karakter krijgen en beheerd worden als private ondernemingen. Piloten zouden vanaf dan geen beurs meer krijgen van de overheid en de training, die toch een slordige 100 000 euro kost, moeten ze zelf bekostigen.  

Problemen bij het DGLV

Het DGLV is één van de grootste directoraten binnen de FOD Mobiliteit en Vervoer. Het is ook al jaren het zorgenkind bij deze federale overheidsdienst. Al sedert eind 2014 is er geen directeur-generaal meer benoemd voor dit belangrijke directoraat. Nochtans zijn er problemen genoeg die dienen aangepakt. 

De EG Verordening van 11 maart 2008 legt gemeenschappelijke regels op het gebied van de beveiliging van de burgerluchtvaart op met het oog op de bescherming van personen en goederen in de Europese Unie. Deze kwamen tot stand in navolging van de gebeurtenissen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten. Hiertoe stelde de DGLV een nationaal kwaliteitscontroleprogramma op en engageerde zich om dit toe te passen en in stand houden. Echter door slecht management werden de vastgelegde normen met betrekking tot het uitvoeren van de vereiste inspecties en audits niet gehaald en werden zelfs licenties ad random verlengd aan bedrijven actief op de Belgische luchthavens en dit zonder enige voorafgaande controle. Tot overmaat van ramp stelde het DGLV in februari 2018 een diensthoofd aan binnen de dienst Security dat qua management skills in hetzelfde bedje ziek was. Eén van de eerste maatregelen die genomen werden was het ontmantelen van de essentiële beleidsondersteunende dienst en het herverdelen van de taken van de inspecteurs waardoor jarenlang opgebouwde expertise verloren ging. Gevolg was dat net die waardevolle personeelsleden de dienst Security verlieten of ervoor kozen om langdurig afwezig te zijn. ACV-Transcom heeft dan ook alle stappen ondernomen zowel bij de interne- als externe preventiedienst Psychosociaal Welzijn om deze prangende problematiek te remediëren. Het management van het DGLV weigerde echter halsstarrig de nodige maatregelen te nemen waardoor een impasse ontstond.

ACV-Transcom is niet bij de pakken blijven zitten en startte twee procedures bij de FOD WASO op: namelijk een procedure vraag tot arbeidsbemiddeling en een klachtprocedure bij de Inspectie Toezicht op Welzijn. Het DGLV weigerde opnieuw resoluut om mee te werken in de arbeidsbemiddelingsprocedure. Momenteel wachten we op de resultaten van het onderzoek en het rapport van de Inspectie Toezicht op Welzijn om verder stappen te ondernemen. 

Ondertussen ging de directeur- generaal a.i. op 1 juli 2020 met pensioen en wordt er vanaf 1 september 2020 een nieuwe directeur-generaal aangesteld. Hopelijk opent dit perspectieven zodat het DGLV zijn “core business”, namelijk het bewaken van de veiligheid in de Belgische luchthavens op alle niveaus waarbij ACV-Transcom prioritair garanties wil dat de trafiek van de jaarlijks miljoenen passagiers en honderdduizenden tonnen cargo in onze Belgische luchthavens op de meest veilige manier kan plaatsvinden.