Naar jaarlijkse traditie is er de week van de mobiliteit. Die week wordt aandacht gevraagd voor duurzame mobiliteit in al haar vormen. 

ACV Openbare Diensten behartigt de belangen van de werknemers bij de openbaar vervoermaatschappijen en de privé-exploitanten. Wij maken graag gebruik van de Week van de Mobiliteit om al deze medewerkers in de spotlights te zetten en tegelijk aandacht te vragen voor een aantal hete hangijzers.

Dank aan de chauffeurs, technici en ondersteunende diensten

Corona bepaalde de laatste maanden ons leven. Ook bij de werknemers van het openbaar vervoer was dat niet anders. Zij werden verwacht om in deze moeilijke omstandigheden hun maatschappelijke taak te blijven vervullen. Zij deden dat graag, maar vaak met een bang hart. Het risico op besmetting in een publieke functie is dan ook niet gering. 

Door de politici werden zij mee geroemd als ‘helden van deze crisis’, maar dezelfde politici blijven stoïcijns als hen dan gevraagd wordt naar een erkenning van hun inzet. Het is een gemiste kans om te tonen dat het geen loze woorden waren. We verwachten van de minister van mobiliteit dan ook wat meer betrokkenheid. Die betrokkenheid van de minister en bij uitbreiding van de hele Vlaamse regering is meer dan ooit nodig. Ten gevolge van de coronacrisis daalden de eigen inkomsten van De Lijn. En dat legt niet alleen druk op de begroting van dit jaar maar waarschijnlijk ook op die van volgend jaar. Wil De Lijn niet in moeilijk financieel vaarwater komen, zullen bijkomende financiële middelen nodig zijn.

Basisbereikbaarheid

Het ACV pleit al jaren voor een kwaliteitsvol openbaar vervoer. Dat vraagt om de nodige inspanningen op diverse domeinen. Tijdens de vorige legislatuur werd ingezet op een inhaaloperatie wat voertuigen betreft. In de vrij nabije toekomst zal trouwens nog verder ingezet moeten worden op een vergroening van de busvloot. 

Deze regering zal de geschiedenis ingaan als uitvoerder van het decreet basisbereikbaarheid. Daarmee wordt een groot deel van de verantwoordelijkheid voor het openbaar vervoer bij de vervoerregioraden gelegd. ACV Openbare Diensten is vandaag allesbehalve gerust in een goede afloop. Versnippering van budgetten en regio’s moet zijn meerwaarde nog bewijzen. Wij zijn alvast zeer sceptisch en ongerust.

Kwaliteit

Kwaliteitsvol openbaar vervoer omvat niet enkel nieuwe voertuigen. Wil het openbaar vervoer in de toekomst écht dé schakel zijn in een vlotte mobiliteit, moet er écht ingezet worden op een aantal zaken. 

Doorstroming is al decennia het stokpaardje van zowel vakbonden als De Lijn en passeerde al bij politici van verschillend pluimage. Toch wordt hier nauwelijks of geen vooruitgang geboekt, wat men ook mag beweren. Begrijpe wie kan. Vlotter openbaar vervoer is altijd een meerwaarde. Het nodigt reizigers uit om bus en tram te nemen, verhoogt snelheid en comfort én is kostenbesparend. Het levert dus enkel voordelen op. In het buitenland zijn er meer dan voldoende voorbeelden te vinden. In het navelstarende Vlaanderen van 2020 blijft het ijdele hoop. De Vlaamse centrumsteden kreunen al jaren onder de verkeersdruk. Toch durft schijnbaar geen enkel politicus hier vol de kaart van het openbaar vervoer trekken. Schrik voor electorale schade is groter dan oog hebben voor de maatschappelijke winst. 

Daarnaast moet ook meer aandacht gaan naar bijvoorbeeld de traminfrastructuur die op verschillende plaatsen tot op de draad versleten is. Denken we maar aan de Gentse wijk Moscou waar de lamentabele staat van de sporen er voor zorgde dat er al sinds november 2017 geen tram rijdt. Of het Antwerpse sporennet, inclusief pre-metro, dat zijn houdbaarheidsdatum op verschillende plaatsen al ruim overschreden heeft. Het aantal deeltrajecten waar de snelheid beperkt wordt tot amper 15 km/u groeit in plaats van dat dit afneemt. Onderhoud van infrastructuur vraagt een zeer grote financiële inspanning van de overheid de volgende maanden en jaren. Of doet de laatste tram het licht uit binnenkort?

Loon- en arbeidsvoorwaarden

ACV Openbare Diensten blijft zich verder inzetten voor betere loon- en arbeidsvoorwaarden voor het personeel van het openbaar vervoer. Op veel trajecten kampen chauffeurs met zeer verouderde rijtijden. We konden dan wel bekomen dat er in elke dienst een rustmoment wordt ingebouwd, toch blijft de werkdruk op de meeste lijnen ongezond hoog. Werknemers die onder te hoge druk moeten presteren, lopen meer risico op fouten of ongevallen. Of ze krijgen te maken met ontevreden reizigers die hun aansluiting missen of te laat op hun werk dreigen aan te komen. We blijven dit, ondanks de aanwezige besparingscontext, op de voet volgen. 

Ook bij de technische diensten van De Lijn dringt zich voor alle categorieën een verbetering op. De technici zijn immers een zeer belangrijke schakel in het hele raderwerk van De Lijn. Technici zijn vandaag moeilijk te vinden én te houden. Ook dit vraagt om inspanningen in het verbeteren van de loon- en arbeidsvoorwaarden.

Moed

Politieke moed en doortastend optreden zijn meer dan ooit nodig. Op alle niveaus. Zeker nu de vervoerregioraden aan zet zijn de komende maanden. Het zal blijken dat voldoende financiële middelen een voorwaarde zijn om een stipt, vlot, kwaliteitsvol openbaar vervoer te organiseren. Zeker als collectief vervoer in de toekomst een belangrijker rol zal willen spelen en niet langer het kneusje van de klas moet zijn. Openbaar vervoer is pas een succes als iedereen er gebruik van maakt. En niet enkel zij die zich geen ander vervoermiddel lijken te kunnen permitteren en gedoemd zijn om bus of tram te nemen.