Infrabel roeit met riemen die het krijgt, overheid moet kleur bekennen
Uit een gelekt rapport van Infrabel blijkt dat, als de volgende federale overheid niet meer financiële middelen voorziet, verschillende infrastructuurprojecten op de helling komen te staan, waaronder de strategisch belangrijke tweede spoorwegtoegang tot de haven van Antwerpen. Onaanvaardbaar, want de verkeersknoop in en rond Antwerpen – die mede wordt veroorzaakt door het wegtransport van en naar de haven – is onhoudbaar. Het dagelijkse tijdverlies in files is een gigantische economische kost voor werkgevers, een brok frustratie voor vrachtwagenchauffeurs. Maar Alfaport-VOKA richt in haar recente uitlatingen tegen Infrabel haar pijlen verkeerd. Infrabel moet immers roeien met de riemen die het heeft, het is de verantwoordelijkheid van de overheid om de nodige middelen te voorzien!
368 miljoen euro, dat is het bedrag dat de vorige federale regering voorzag voor Vlaanderen om te investeren in spoorinfrastructuur. Dat dat onvoldoende zou zijn om heel wat broodnodige infrastructuurwerken uit te voeren komt helemaal niet als een verrassing. De tweede spoorwegtoegang in de haven van Antwerpen werd zelfs niet meer opgenomen in het meerjarenplan. Alleen al dit project zou immers een veelvoud van het voorziene bedrag kosten.
Om de ‘modal shift’ van goederentransport over de weg naar het spoor in en uit de haven mogelijk te maken, zijn er namelijk nog wel wat infrastructuurwerken nodig. Belangrijke delen van de spoorassen zijn momenteel nog niet geëlektrificeerd. Een elektrische trein moet nu wisselen naar een diesellocomotief omdat hij anders de grote terminals niet op kan. Dat veroorzaakt extra kosten en milieulast. Buiten het havengebied moeten wachtsporen tot 750 meter lengte worden gecreëerd zodat goederentreinen - die in België nog altijd moeten wachten op reizigerstreinen - kunnen uitwijken.
Dat is niet nieuw, of onverwacht. Er werden al heel wat studies gemaakt én becijferd over mogelijke tracés voor een extra spoortoegang. De plannen hiervoor gaan zelfs al meer dan 20 jaar terug. Eerst zou het er liggen in 2008 – in 2003 werd het on hold gezet om ‘budgettaire redenen’ - dan 2012, inmiddels zijn we 2019, het is er nog steeds niet, en het lijkt er evenmin nog op dat het er nog snel zal komen.
En dat terwijl de files in en rond Antwerpen jaar na jaar groeien. De economische schade van de files wordt momenteel geschat op 150 miljoen euro, volgens berekeningen van voromalig minister van Economie Kris Peeters (CD&V). Ook de Antwerpse Kamer van Koophandel kwam tot een gelijkaardig cijfer.
De kostprijs voor de gezondheid van de Antwerpenaar komt hier nog bovenop. Uit het grootschalig onderzoek van Curieuzeneuzen in 2017 bleek op bijna de helft van de meetpunten in Antwerpen de gezondheidsnorm van de Wereldgezondheidsorganisatie voor stikstofdioxide te worden overschreden. Alle grote Antwerpse wegen zijn in overtreding en met de ring is het het ergst gesteld.
Al jaren roepen overheden, mobiliteitsexperts, en iedereen die betrokken is bij de Antwerpse haven dat we een modal shift, een verschuiving van het vervoer over de weg naar binnenvaart en spoorwegen, nodig hebben om de files en de luchtverontreiniging in Antwerpen tegen te gaan. Er ligt zelfs een ambitieus plan op tafel om 15% van alle transport in de haven om te schakelen naar vervoer via spoor.
Spoorinfrastructuur komt er echter niet enkel met goede intenties of door de economische operatoren onder druk te zetten. Hiervoor zijn investeringen nodig. En een visie op waar dit land met het spoor en mobiliteit in het algemeen naartoe wil. Beide zijn de verantwoordelijkheid van de overheid. “Meer spoor, minder weg” mag dan al jaren het leitmotiv zijn, zonder daden blijft dit een dode letter, met alle negatieve gevolgen en extra kosten tot gevolg.
Recent werden door de Vlaamse overheid nog financiële steunmaatregelen uitgewerkt om goederen in onze havens te bundelen en via spoor en binnenvaart van en naar onze havens te voeren. Op deze wijze werken onze overheden elkaar niet alleen tegen, het is contraproductief en schadelijk voor het imago van onze haven.
Alfaport-VOKA richt in haar recente uitlatingen tegen Infrabel haar pijlen dan ook verkeerd. De – door Europa opgelegde - liberalisering van de spoorsector waardoor de opsplitsing in Infrabel en NMBS er kwam, het uitblijven van een nieuw beheerscontract voor onze spoorwegen, het gebrek aan financiële middelen en politieke interesse voor mobiliteit en spoorvervoer maken dat de tweede spoortoegang voor de Antwerpse haven enkel op de tafel ligt om opnieuw afgeserveerd te worden.
Het wordt tijd dat de volgende regering kleur bekent, een duidelijke keuze maakt en die ook in de praktijk omzet. Wil ze het transport echt van de weg halen, dan moet ze daar de nodige financiële middelen voor vrijmaken. De werkgevers zouden beter zich richten tot de verantwoordelijke politici en mee druk zetten zodat ook Infrabel voldoende middelen krijgt om de nodige investeringen te doen. Want zoals het er nu voorstaat, zal Infrabel al blij mogen zijn als ze in staat is om de bestaande infrastructuur te moderniseren en te onderhouden.