De stelling
Deze maand: "Vakbonden verdienen veel geld aan het uitbetalen van de werkloosheidvergoedingen"
Omschrijving
Het is geen toeval dat vakbonden werkloosheidsuitkeringen uitbetalen: ze hebben de werkloosheidsverzekering uitgevonden. Eind 19de, begin 20ste eeuw droegen vakbondsleden iedere maand bij aan een kas waarop ze een beroep konden doen als ze werkloos waren. Werkgevers richtten kassen op voor vakantiegeld en kinderbijslag.
DIT SYSTEEM BESTAAT NOG: werknemers en werkgevers bouwden in diverse sectoren gezamenlijk beheerde fondsen op. Die betalen een toeslag uit in geval van (tijdelijke) werkloosheid, ziekte, pensioen, zorgen voor opleiding … In 1944 werd dit systeem verankerd in het Sociaal Pact. Werkgeversorganisaties regelden de uitbetaling van kinderbijslag en vakantiegeld via sociale secretariaten. Vakbonden betaalden de werkloosheidsuitkeringen uit, mutualiteiten de ziekte-uitkeringen.
De uitbetalingsinstelling van een vakbond zorgt dat werkloze leden op hun werk of in een vakbondskantoor terechtkunnen voor het opmaken van een werkloosheidsdossier. Als er daarbij problemen opduiken, zal de vakbond deze aanpakken. De vakbond legt dit dossier voor aan de RVA. Als die het goedkeurt, kan de vakbond uitbetalen. Dit complexe proces vergt deskundigheid. De rol van de vakbond gaat dus verder dan doorgeefluik zijn van werkloosheidsuitkeringen. Door de opvolging van werkloosheidsdossiers kunnen we immers ook problemen detecteren die we dan kunnen aanpakken via sociaal overleg, bijvoorbeeld op het beheerscomité van de RVA.
Conclusie
Voor deze dienstverlening ontvangt ACV een administratievergoeding van de overheid van 16,36 euro per dossier. Op deze vergoeding werd de voorbije jaren sterk bespaard, terwijl het aantal werklozen steeg en de complexiteit van de dossiers toenam. ACV maakt geen winst op deze vergoeding. Integendeel, ze volstaat niet om de kosten te dekken. De vergoeding kan ook enkel gebruikt worden voor de dienstverlening van de werkloosheidsverzekering. De syndicale poot en de dienstverleningspoot van de vakbond hebben daarom aparte boekhoudingen. De werking en boekhouding van de uitbetalingsinstellingen worden gecontroleerd door een interne audit, de RVA en het Rekenhof.
Het is een misvatting dat private commerciële spelers goedkoper zouden werken. Infrastructuur, IT, gespecialiseerde medewerkers … zijn ook voor privé-organisaties niet gratis. Bovendien zal een privé-initiatief om de winstmarges te maximaliseren enkel de krenten uit de pap willen: de gemakkelijke dossiers of geen dienstverlening in kleinere gemeenten of in de onderneming.
Ook wanneer de overheid de rol van de uitbetalingsinstellingen zou overnemen, gaan deze argumenten op. Het lijkt geen gezonde situatie als de overheid een vierdubbele rol op zich zou nemen: de werkloosheidsreglementering opstellen, de uitkeringen uitbetalen, de dienstverlening organiseren en werklozen controleren op hun zoekgedrag, en mogelijk sanctioneren. De rol van belangenbehartiger die de vakbond op zich neemt, zou in dit scenario onbestaande zijn.