Aantal zieke leraren stijgt opnieuw, concrete actie blijft uit

Voor het zoveelste jaar op rij toont het jaarlijks ziekteverzuimrapport aan dat steeds meer personeelsleden in onderwijs ziek worden. De stijging is het hoogst in de categorie 56-65 jarigen, maar ook jonge collega’s zijn vaker afwezig wegens ziekte. Het ziekteverzuim meten we al sinds 2001. Wanneer gaan we er ook iets aan doen? 

Het ziekteverzuimpercentage is opnieuw gestegen. Het basisonderwijs blijft het onderwijsniveau met het meest aantal zieken. Ruim 4 op de 10 leraren zijn nooit ziek. In 2008 lag dat nulverzuim nog op bijna 50%.  

72,87% van de ziektedagen wordt opgenomen in een langere periode. Ook dat is een stijging. Personeelsleden blijven met andere woorden langer ziek, heel vaak langer dan 30 dagen. Vooral bij de 36-45 jarigen piekte in 2019 het aantal personeelsleden dat 30 tot 180 dagen ziek was. 

De directeurs zijn in alle onderwijsniveaus de meest kwetsbare groep. In het basisonderwijs zijn ze vaker ziek dan de andere personeelsleden. Maar ook dat is geen nieuws meer. Net zomin als het feit dat vooral zij afwezig blijven omwille van psychosociale oorzaken. 

Psychosociale oorzaken voeren ook dit jaar weer de top 5 aan van het totale % ziektedagen per aandoening. Enkel bij de personeelsleden onder de 26 jaar zien we een lichte daling. Bij alle andere leeftijdscategorieën een duidelijke stijging. Als we er als maatschappij in slagen om deze oorzaken efficiënt aan te pakken, dan wordt ons onderwijs meteen een heel pak gezonder. 

De werkbaarheid van onderwijs en het stijgend aantal zieken hebben een directe invloed op de kwaliteit van ons onderwijs. Het rapport leert ons bijvoorbeeld dat het vervangen van personeelsleden minder goed lukt dan vroeger. Door het lerarentekort moeten er vaker meerdere vervangers tegelijkertijd of na elkaar een ziekteverlof opvangen. Leerlingen worden verdeeld over meerdere klasgroepen. Een gebrek aan continuïteit heeft ongetwijfeld een impact op de kwaliteit van het leerproces van een kind. Bovendien weten we dat er vaak kinderverzorgers worden ingezet om kleuteronderwijzers te vervangen, of kleuteronderwijzers om leraren in het lager onderwijs te vervangen. Ook tijdens de huidige corona-crisis woog het lerarentekort zwaar op de werkbaarheid in de schoolteams. 

Het ziekteverzuimrapport bestaat al sinds 2001 en levert ons al bijna 20 jaar een vergelijkbare reeks van cijfers. Jaarlijks moeten we in ons persbericht wijzen op stijgende cijfers en een uitblijven van actie. We weten al jaren dat de kwaliteit van werken in onderwijs achteruit gaat en dat meer en meer personeelsleden noodgedwongen thuis blijven met burn-out of psychische vermoeidheid. We verwijzen dan ook met aandrang naar onze oproep in de hoorzitting van 14 januari over het lerarentekort: de tijd van analyses en rapporten is voorbij. Er moet nu gehandeld worden en wel op diverse werven tegelijkertijd. Het COV, de grootste vakbond voor het basisonderwijs, vraagt dringend een alomvattend plan dat over de legislaturen heen reikt om de problemen bij de wortel aan te pakken zodat onze scholen niet alleen fantastische plaatsen zijn om te leren maar ook fantastische plaatsen om te werken.