Auteur: Anne Leonard

05/12/2024

De meeste langdurig zieken willen het werk wel hervatten, maar hebben nood aan aangepast werk. En laat dit nu net de blinde vlek zijn in het beleid voor de terugkeer naar werk. In oktober presenteerde het RIZIV zijn barometer met indicatoren voor de terugkeer naar het werk. Deze indicatoren zijn welkom om het publieke debat over dit onderwerp beter te sturen.

Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering – beter gekend als het RIZIV – publiceerde in oktober zijn barometer met indicatoren voor de terugkeer naar het werk. Die kunnen een betere informatiebron zijn voor de maatregelen die genomen kunnen worden in het kader van het re-integratiebeleid. Momenteel worden er nogal snel ideeën gelanceerd, zonder te kijken naar de realiteit op het terrein. In een nieuwe legislatuur wordt dit dossier dan ook best opgenomen samen met de sociale partners.

Een voorbeeld is de rol van de regeling voor toegelaten werk, die voortdurend evolueert. Het gaat nu al om meer dan 15% van de mensen in invaliditeit. Dat aandeel groeit jaarlijks, wat er op wijst dat er beweging is in de situatie en dat het niet gepast is zomaar te spreken van ‘inactieven’. Maar om over te gaan naar werkhervatting stoten mensen in arbeidsongeschiktheid ook op een reeks van barrières.

Ondersteuning

Er is een sterker ondersteuningsbeleid nodig. We wijzen bijvoorbeeld op een recent onderzoek van de Christelijke Mutualiteit over hoe mensen met een uitkering het proces van terugkeer naar werk ervaren. Daarbij werden een ruime groep van langdurig zieken ondervraagd. Een van de belangrijkste bevindingen was dat back-to-work coördinatoren een sleutelrol spelen in de begeleiding van de betrokkenen. Mensen voelen zich gehoord en beter begeleid bij hun inspanningen om terug aan het werk te gaan.

Op 1 januari 2024 waren er 97 coördinatoren (voltijds equivalent) over heel België.  Gezien het aantal mensen dat momenteel arbeidsongeschikt/langdurig ziek is, is dit aantal duidelijk veel te laag om voldoende ondersteuning te bieden. Mensen hebben nood aan een begeleiding die ook gepast rekening kan houden met hun medische toestand. Zo gaven heel wat respondenten aan dat voor hen een hervatting op dat moment nog niet mogelijk was.

Een andere les is dat de meeste mensen het werk wel willen hervatten, maar nood hebben aan aangepast werk.  Laat dit nu net de blinde vlek zijn in het beleid voor de terugkeer naar werk. Op sommige plaatsen wordt een inspanning geleverd om aangepast werk te voorzien, maar veel werknemers krijgen nog het standaardantwoord dat ‘aangepast werk niet mogelijk is’. Een beleid dat wil inzetten op een verhoging van de tewerkstelling zal ook veel sterker moeten kijken naar de arbeidscontext en zorgen dat er naast de nodige incentives, ook controle en sancties op vlak van het bieden van een gepaste werkomgeving aanwezig zijn. Anders wordt de verantwoordelijkheid volledig doorverwezen naar de sociaal verzekerde en de publieke dienstverlening.