"Wetenschappelijke bevindingen wijzen er op dat de loonnormwet een negatieve impact heeft. In plaats van werknemers onder druk te zetten, moet de lonen worden verhoogd. Dat zou bedrijven ook aanzetten tot meer productiviteit." Bron: De Loonkrant
“Te sterke loonsverhogingen zorgen ervoor dat Belgische bedrijven worden weggeconcurreerd door onze buurlanden, dus moet de loonvorming strikt aan banden worden gelegd”: het riedeltje dat de afgelopen jaren dominant is geworden. Het hoogtepunt? De hervorming van de loonnormwet in 2017. Sindsdien is het onmogelijk geworden om nog degelijke loonstijgingen te onderhandelen. Zogezegd in het belang van onze economie en competitiviteit. Maar studies wijzen uit dat de loonnormwet een negatieve impact heeft.
Ten eerste zorgt het jarenlange beleid van loonmatiging ervoor dat de koopkracht van werknemers niet meer toeneemt. Het laatste decennium zijn de reële lonen in België niet meer gestegen, met zelfs periodes waarin de reële lonen daalden. Ongeveer de helft van alle bestedingen in België wordt gedaan door gezinnen. Hetgeen gezinnen consumeren vormt de belangrijkste motor van de binnenlandse vraag. Anders gezegd, onze koopkracht is de belangrijkste motor van de economie.
Als we willen vermijden dat België opnieuw achter blijft in de uiterst belangrijke jaren van economisch herstel die eraan komen, moeten we zeker zijn dat de gezinnen over voldoende koopkracht kunnen beschikken. Met de huidige loonnormwet is dat echter niet mogelijk.
Ten tweede dient het concept competitiviteit herbekeken te worden. Om competitief te blijven moet onze economie een aantal voordelen op buitenlandse ondernemingen hebben. Dan denken we in de eerste plaats aan innovatie. België is nog altijd een van de meest productieve landen ter wereld. De wet van 1996 vermindert echter ons voordeel omdat die wet enkel op loonmatiging is gebaseerd. De productiviteitsgroei in onze buurlanden is dubbel zo groot als bij ons. In de OESO zelfs gemiddeld drie keer zo groot.
Inzake werkdruk hebben we de grens bereikt. Meer kan er van de werknemers niet gevraagd worden. Productiviteit mag ook niet langer een doel op zich zijn. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat hoge lonen de productiviteit vergroten, want ze stimuleren ondernemingen om te investeren in technologieën die de arbeidsproductiviteit versterken, waardoor er per uur meer geproduceerd kan worden.
Door deze verregaande vorm van loonmatiging en een negatieve spiraal van lagere lonen, dreigen we onze voorsprong te verliezen. De productiviteitsontwikkeling vertraagt en de gezinnen hebben minder koopkracht wat de (lokale) economie niet ten goede komt. De wet van 1996 lijkt dus enkel een negatieve impact op onze economie te hebben.
Bovendien toont corona aan dat het begrip productiviteit niet op dezelfde manier kan worden toegepast in bijvoorbeeld de sector van de non-profit. Die jobs moeten aantrekkelijker gemaakt worden door hogere lonen en minder werklast door meer personeel.
Professor Paul De Grauwe in een opiniestuk in De Morgen:
