Werknemers die worden opgeroepen om zich tegen het coronavirus te laten vaccineren tijdens de werkuren, kunnen dat doen zonder loonverlies. Je hebt als werknemer namelijk recht op klein verlet voor vaccinatie tegen het coronavirus, of 'vaccinatieverlof'.

Het gaat hier om een tijdelijke maatregel in de strijd tegen het coronavirus. Voorlopig geldt de wettelijke regeling tot 31 december 2021.

Voor wie?

• De maatregel geldt voor alle werknemers en werkgevers die met elkaar verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst. Ook jobstudenten en interimmers bijvoorbeeld kunnen dus van deze regeling genieten.
• Ook contractueel personeel van de openbare sector valt onder deze wetsregeling.

Voorwaarden

• Als je wordt opgeroepen om je te laten vaccineren tijdens de werkuren heb je recht op klein verlet voor de periode die je nodig hebt om je te laten vaccineren. Dit omvat zowel de tijd die je doorbrengt in het vaccinatiecentrum, als de tijd die je nodig hebt om je te verplaatsen. Bovendien geldt het klein verlet voor elke nodige injectie.
• Wil je van deze regeling gebruik maken? Dan breng je je werkgever daarvan op voorhand op de hoogte. Liefst van zodra je het tijdstip van je vaccinatie kent.
• Wat met bewijs? Enkel als je werkgever daarnaar vraagt, moet je een bewijs voorleggen. Dat is een document dat je afspraak bevestigt op een bepaald tijdstip en op een locatie waar je gevaccineerd wordt. Het is niet toegestaan dat je werkgever een bewijs vraagt van je daadwerkelijke aanwezigheid. De werkgever mag geen kopie maken van het bewijs, en mag je om die reden ook niet vragen je bewijs via e-mail af te leveren. Je werkgever mag enkel het tijdstip waarop je klein verlet noteren om administratieve redenen, maar niet de reden van het klein verlet.
• Hoe zit het met het loon? Het loon voor de uren van afwezigheid wordt berekend volgens de wetgeving op de feestdagen.

Kom je met het openbaar vervoer?

De STIB/MIVB geeft gratis tickets weg voor je trip van en naar het vaccinatiecentrum. Ook met De Lijn kan je in een twintigtal gemeente gratis naar het vaccinatiecentrum reizen.

Meer weten? Lees meer over de wettelijke regeling op de website van de federale overheid.

Militant? Download de affiche in A4- of A3-formaat (pdf). 

Nee, dat mag niet.

Je werkgever kan en mag je op geen enkele manier onder druk zetten. De vaccinatie tegen COVID-19 is vrijwillig in België.

Jij beslist zelf of je een vaccin wil of niet. Hij mag je dus ook niet ontslaan als je besluit jezelf niet te laten vaccineren.

Nee, dat is niet toegestaan.

Als je gezondheidsklachten hebt en je huisarts verklaart je arbeidsongeschikt, dan moet je werkgever gewaarborgd loon betalen. 

Nee! Het hebben van koorts betekent niet automatisch dat je besmet bent met het coronavirus, maar je moet wel voorzichtig zijn.

Of het nu komt door het coronavirus of een andere ziekte, als je koorts hebt, betekent dat waarschijnlijk dat je ziek bent. Wij raden je aan om onmiddellijk contact op te nemen met je huisarts en niet naar het werk te gaan. Afhankelijk van de beslissing van je huisarts, word je arbeidsongeschikt verklaard voor een bepaalde periode. De gebruikelijke regels van arbeidsongeschiktheid zijn van toepassing. Je hebt dan recht op gewaarborgd loon.

Meer info vind je in de rubriek ziekte.

Als je symptomen van een coronavirusinfectie hebt, raden we je aan onmiddellijk contact op te nemen met je huisarts en niet naar het werk te gaan. Afhankelijk van de beslissing van je huisarts, word je arbeidsongeschikt verklaard voor een bepaalde periode. De gebruikelijke regels van arbeidsongeschiktheid zijn van toepassing. Je hebt dan recht op gewaarborgd loon.

Meer info vind je in de rubriek ziekte.

Kan je thuiswerken, dan kan je gewoon verder werken.

Is dat niet het geval, dan kan je best je arts contacteren. Hij of zij zal dan beslissen of je een ‘quarantaineattest’ krijgt of niet. Een ‘quarantaineattest’ is een medisch getuigschrift, speciaal ontworpen voor de COVID-19 crisis.  Dat stelt dat je niet ziek (arbeidsongeschikt) bent, maar dat je je niet mag verplaatsen en dus kan je niet naar het werk gaan.

De arts kan je dit attest bijvoorbeeld geven als je in contact bent geweest met een besmet persoon, je zelf besmet bent zonder symptomen of je behoort tot een risicogroep.

Kreeg je als werknemer of ambtenaar een quarantaineattest, dan moet de werkgever je loon gewoon doorbetalen in geval van telethuiswerk. Indien geen telethuiswerk wordt aangeboden, bezorg je je werkgever het ‘quarantaineattest’ en dan kan je een uitkering tijdelijke werkloosheid aanvragen. Vraag tijdelijke werkloosheid aan.

Belangrijk: als je ziek wordt, krijg je van de dokter een (gewoon) medisch getuigschrift wegens arbeidsongeschiktheid. Je krijgt dan een ziekte-uitkering of, indien je aan de voorwaarden voldoet, gewaarborgd loon. 

We raden je in dat geval aan om je mutualiteit onmiddellijk op de hoogte brengen door het document “vertrouwelijk” aan hen te bezorgen. Dat kan je op 2 manieren doen: ofwel via de post (originele attest) ofwel via e-mail. Wanneer je je attest doormailt, maak dan een scan of foto van het originele attest. Volgende elementen moeten  duidelijk leesbaar zijn:

• Identiteit van de arts (naam, voornaam, RIZIV-nummer)
• Jouw identiteit (naam, voornaam, rijksregisternummer)
• Het e-mailadres naar waar je het attest doorstuurt vind je op de website van jouw ziekenfonds. 

Meer info: rubriek Ziekte.

De uitkeringen bij ziekte bedragen normaal 60% van het begrensd brutoloon. Het ACV zette druk bij de overheid en ziekenfondsen om ook bij ziekte dit omhoog te trekken 70% (zoals bij tijdelijke werkloosheid).

Dit heeft intussen zijn vruchten afgeworpen: de ziekte-uitkering is verhoogd naar 70% voor de ziektedagen van 1 maart tot 31 december 2020. Deze verhoging geldt niet voor ziekteperiodes die voor 1 maart zijn ingegaan of gedekt zijn door gewaarborgd loon

Ja, maar op dit moment is de erkenning beperkt tot werknemers in: 

• de zorgsector
• cruciale sectoren en essentiële diensten en die er werkzaam waren tussen 18 maart tot en met 17 mei 2020

Werknemers en stagiairs in de privésector kunnen hun aanvraag doen bij Fedris.  Werk je bij een provinciale of plaatselijke overheidsdienst, dan moet je de aanvraag indienen via je werkgever.

Goed nieuws is dat er een wet in de maak is die de erkenning van COVID-19 als beroepsziekte gevoelig uitbreidt. Ga voor alle actuele info naar Fedris of lees het artikel in Vakbeweging nr. 944: 'COVID-19 naar een bredere erkenning als beroepsziekte' (pdf).  

Telewerk is sinds de tweede lockdown opnieuw de regel. Is het niet mogelijk om te telewerken, dan heeft de werkgever de plicht om de nodige veiligheidsmaatregelen te voorzien. Werkgevers die zich hier niet aan houden, riskeren zware sancties.

De wet wijst de werkgever aan als verantwoordelijke voor het preventiebeleid met betrekking tot de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van zijn werknemers bij de uitvoering van hun werk. Om de preventiemaatregelen aan te passen aan de huidige situatie en op die manier een veilige terugkeer naar het werk te kunnen garanderen, moet de werkgever een risicoanalyse doen. Afhankelijk daarvan zal hij de werkplekken, beschermingsmiddelen, … moeten aanpassen. 

De werkgever is wettelijk verplicht hierbij te overleggen met het Comité PB of vakbondsafvaardiging. Meer daarover bij FAQ Militanten.

Als je vindt dat je werkgever niet de aanbevolen maatregelen heeft genomen, of niet genoeg (zie onze ACV-checklist heropstart bedrijven), en dat dit je belet om je werk veilig te doen, maak dan een lijst van de maatregelen die volgens jou ontbreken.

Neem onmiddellijk contact op met de ACV-afgevaardigden. Door middel van sociaal overleg met je werkgever hebben ze de mogelijkheid om snel te reageren, zodat de nodige maatregelen kunnen worden genomen om je veiligheid te garanderen. 

Het is ook mogelijk om anoniem contact op te nemen met de Inspectie Toezicht Welzijn op het Werk (TWW). Zij kunnen ter plaatse komen en vaststellen welke tekortkomingen er zijn op het gebied van de preventie van het coronavirus. Zij kunnen ook bindende maatregelen nemen t.o.v. de werkgever. Hoewel het geen verplichting is, raden wij je aan om eerst advies in te winnen bij je afgevaardigden of het ACV vooraleer contact op te nemen Inspectie TWW. Zij kunnen je helpen met en adviseren over de stappen die je wil nemen. 

Dat geldt voor buitenlandse werknemers. Wie in België komt werken, wordt verplicht een negatief testresultaat voor te leggen.  De test mag maximum 72 voor aanvang van het werk afgelegd zijn.

Er blijven uitzonderingen voorzien voor een paar groepen van werknemers:

• werknemers uit de transportsector -al dan niet chauffeurs- die goederen vanuit het buitenland naar België brengen
• zeevarenden
• leden van de Britse “Border Force”, die hier hun werk komen doen
• grensarbeiders
• hoeven niet in het bezit te zijn van een dergelijk negatief attest
  

Voor je privacy is het intussen zo dat de gegevens bijgehouden worden door de arbeidsgeneesheren of de artsen van de arbeidsinspectie. Die zijn gebonden door het medisch beroepsgeheim, wat toch een pak meer garanties biedt dan wanneer de werkgever dergelijke gegevens zou bijhouden.

Kom je als werknemer uit een rode zone? Dan moet je in quarantaine.  Hier kan enkel eventueel een uitzondering op gemaakt worden als je een 'kritische functie' uitoefent.  

Telewerk is tijdens de tweede lockdown de regel. Dit is dus een verplichting bij alle ondernemingen, vestigingen en diensten, welke grootte zij ook hebben en dit voor alle personeelsleden wiens functie zich ertoe leent.

Is thuiswerk echt niet mogelijk, dan moet de werkgever ervoor zorgen dat de werknemers in alle veiligheid kunnen werken.

Dat doet hij door de risico’s te evalueren en de nodige maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen. De regels van social distancing (minimum 1,5 meter afstand houden) moeten gerespecteerd worden, bv. door maatregelen te nemen op het vlak van arbeidsorganisatie of de werktijden aan te passen. Dit zowel bij alle verplaatsingen, bij het werk zelf en tijdens de pauzes. Strikte basishygiëne is ook cruciaal. Indien social distancing niet lukt dan zijn collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen verplicht. Ook mondmaskers kunnen gebruikt worden als extra bescherming. In bepaalde sectoren zijn ze verplicht, denk aan winkels en horeca. Mondmaskers mogen echter niet ter vervanging van bovenstaande maatregelen gebruikt worden.

Het is de sociale inspectie die bevoegd is om te controleren of ondernemingen de gezondheid en veiligheid van hun werknemers goed bewaken. Gebeurt dit niet dan is zij bevoegd om de onderneming, of een gedeelte ervan, sancties op te leggen of zelfs tijdelijk te sluiten.

De werkgever heeft de plicht om alle werknemers te beschermen tegen een mogelijke blootstelling aan virussen. Hij moet de risico’s evalueren en de nodige preventiemaatregelen nemen om besmetting te voorkomen.

Volgende maatregelen zijn nodig om op een veilige manier externen en klanten te ontvangen: 

• Respecteer de social distancing door het bewaren van een afstand van minimaal 1,5 meter. Het beperken van het aantal klanten en externen (volg de regels die de overheid voorschrijft), het gebruik van afbakeningen, linten, grondmarkeringen,… zijn hierbij een hulpmiddel. 
• Gebruik collectieve beschermingsmiddelen zoals schermen in plexiglas wanneer die minimale afstand niet altijd gegarandeerd kan worden.
• Werk contactloos: geen uitwisseling van documenten, geen cash-betalingen,…
• Strikte regels op het vlak van hygiëne moeten toegepast worden: regelmatig reinigen en eventueel ontsmetten van alle contactoppervlakken, de mogelijkheid om regelmatig de handen te wassen (ook de handschoenen, indien je die draagt) en voorzien van handgels waar handen wassen niet altijd mogelijk is. Ook externen en klanten moeten de mogelijkheid geboden worden om de handen te wassen of te ontsmetten. Vermijd het aanraken van het gezicht tijdens het werk.
• De externen en klanten moeten bij het binnenkomen de minimaal te respecteren regels kunnen lezen via een duidelijke affichage ervan.
• Deze collectieve en organisatorische maatregelen worden best aangevuld met mondmaskers en beschermkledij (indien relevant).  Deze beschermingsmiddelen zijn extra en kunnen niet ter vervanging van bovenstaande maatregelen gebruikt worden. De voorschriften van de overheid over het gebruik van mondmaskers moeten gevolgd worden.  

Sommige sectoren hebben daarnaast ook een protocol voor de terugkeer naar het werk ontwikkeld met sectorspecifieke preventiemaatregelen die toegepast moeten worden.  Vind je sector en meer info hierover op de pagina sectornieuws. Je kan hiervoor ook contact opnemen met je ACV-afgevaardigde in je onderneming of met je ACV-secretaris. 

Ben je militant?  Neem een kijkje op de coronasite voor militanten.  Je vindt bij materiaal onder meer de Generieke Gids die de sociale partners opstelden om de verspreiding van COVID-19 op het werk tegen te gaan, preventiemaatregelen en richtlijnen om de social distancing te realiseren op de werkvloer.  Je kan ook beroep doen op de 2 checklists die het ACV uitwerkte.

Er geldt een wettelijk verbod voor werkgevers om hun werknemers te laten testen met het oog op het verkrijgen van medische informatie over hun gezondheidstoestand. Voor het ACV is het duidelijk dat men door het meten van de lichaamstemperatuur wel degelijk de gezondheidstoestand van werknemers probeert in te schatten via medische informatie. De werkgever kan bijgevolg niet zomaar beslissen om dergelijke metingen te laten uitvoeren. 

Toch stellen we vast dat bepaalde werkgevers sterk vragende partij zijn om de lichaamstemperatuur van werknemers te meten (bv. bij het binnengaan van de onderneming). Ook werknemers en werknemersvertegenwoordigers zijn dit soms. Begrijpelijk, want iedereen wil natuurlijk veilig en gezond kunnen werken.

Toch zijn er, naast het verbod, nog andere redenen waarom het meten van de lichaamstemperatuur niet aan te raden is als preventiemaatregel tegen de verspreiding van COVID-19 op de werkvloer.

• Als je iemands temperatuur meet en deze persoon blijkt koorts te hebben, dan geeft dit nog geen zekerheid over een besmetting met COVID-19. Een stijging of daling van de lichaamstemperatuur kan immers ook veroorzaakt zijn door een fysieke inspanning of bepaalde medicatie.
• Ook is het belangrijk erop te wijzen dat volgens de laatste studies heel wat van de mensen die besmet zijn met het coronavirus geen symptomen (en dus ook geen verhoogde lichaamstemperatuur) vertoont. In dat licht is temperatuurmeting geen betrouwbare indicator.
• Temperatuurmetingen kunnen dus een vals gevoel van veiligheid geven aan werknemers of, erger nog, ze kunnen een argument zijn voor de werkgever om geen of onvoldoende andere preventiemaatregelen te nemen.

Het ACV raadt daarom af om de lichaamstemperatuur van werknemers te meten ter preventie van de verspreiding van COVID-19 op de werkvloer. 

Houdt je werkgever toch voet bij stuk en wil hij de lichaamstemperatuur van zijn werknemers kost wat kost meten, dan kan dit voor het ACV enkel onder strikte voorwaarden en na voorafgaand overleg in het Comité PB (of met de syndicale delegatie als er geen Comité PB is).  Het is belangrijk dat je werkgever je voldoende informatie geeft over de metingen (vb. waar en wanneer de metingen zullen plaatsvinden, wie mag de test uitvoeren, welk materiaal wordt er gebruikt,…). Het is nodig om afspraken hierrond op te nemen in het arbeidsreglement. 

Een werknemer met koorts die van de arbeidsarts het werk moet verlaten, moet minstens voor die dag gewaarborgd dagloon krijgen. De werknemer kan best zo snel mogelijk contact opnemen met de huisarts. Afhankelijk van de beslissing van de huisarts, kan hij arbeidsongeschikt verklaard worden voor een bepaalde periode. De gebruikelijke regels van arbeidsongeschiktheid zijn dan van toepassing. Ze hebben recht op gewaarborgd loon.

Bij problemen of als je verdere vragen hebt, kun je altijd contact opnemen met de ACV-afgevaardigden je onderneming. Samen met hem of haar kan je dan eventueel de inspectiediensten contacteren. Je kan ook rechtstreeks en op een anonieme manier contact opnemen met de inspectiediensten van de overheid.  Ga naar toezicht welzijn op het werk voor de contactgegevens van je regio.

De voorbije maanden werd meermaals het voorstel gelanceerd om werkgevers de mogelijkheid te bieden om werknemers te laten testen op corona. De werknemer is vrij om hier al dan niet mee in te stemmen.

De sociale partners van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk zijn het niet eens met dit voorstel.  In een doorsnee arbeidscontext is systematisch testen in het algemeen niet zinvol. Dit brengt immers vrijwel niets bij tot het inperken van de virusverspreiding. 

Het ACV, de andere vakbonden en patronale organisaties pleiten ervoor om:

• preventiemaatregelen op het werk toe te passen in plaats van de testen
• enkel in bijzondere werkcontexten te testen
• een coördinerende rol te geven aan arbeidsartsen
• initiatieven altijd te bespreken op het sociaal overleg

Lees meer:  nieuwsbericht van 1 juli 2020 'Werknemers testen op het werk:  geen goed idee' of persmededeling van de sociale partners van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk over COVID-19 tests op initiatief van ondernemingen van 1 juli 2020.

Drie fases

• Fase 1: bewoners en personeel van woonzorgcentra, andere collectieve zorginstellingen en hun vrijwilligers, zorgverleners in ziekenhuizen en eerste lijn, niet-medisch personeel van ziekenhuizen en zorginstellingen
• Fase  2: 65-plussers, personen met onderliggende gezondheidsproblemen, essentiële beroepen
• Fase 3: brede bevolking

Gratis

Het coronavaccin is ontwikkeld en gecontroleerd volgens de gangbare, strenge medische maatstaven.  Het is veilig, ondanks de snelle ontwikkeling en het feit dat er geen gegevens zijn in de lange termijn.

Snelle ontwikkeling

De ontwikkeling van een geneesmiddel verloopt altijd in fases. In normale omstandigheden gaat er pas een nieuwe fase in als de vorige is afgerond. Om niet nodeloos geld te verspillen. Nu gingen meerdere fasen tegelijk van start. De prioriteit was om zo snel mogelijk een werkzaam en veilig vaccin te ontwikkelen om de pandemie onder controle te krijgen. De kostprijs van de ontwikkeling deed er dit keer minder toe.